Tarih:

Paylaş:

ABD’nin Suriye’de Bitmeyen İşi Ne?

Benzer İçerikler

Washington-Tel Aviv-Berlin üçgenindeki yanlış hesap “Ankara-Moskova-Tahran” duvarına çarpmış görünüyor. Bunu ben değil, bizzat söz konusu ülkelerin liderleri, bürokratları, basın-yayın organları, uzmanları söylüyor. “Hazımsızlık” ve “intikam” üzerine inşa edilmiş yeni bir müdahale sürecinin işaretleri olarak da değerlendirilebilir tüm bu açıklamalar.

Nasıl mı? Örneğin Almanya Dışişleri Bakanı Sigmar Gabriel’in geçtiğimiz hafta salı günü uluslararası siyasette gelecek senaryolarının tartışıldığı Berlin Dış Politika Forumu’nda yaptığı konuşma bu açıdan oldukça dikkat çekiciydi. Alman Bakan, ortaya çıkan “Yeni Dünya Düzeni”nde İran, Rusya ve Türkiye’nin nüfuzlarını her geçen gün arttırdığını ve 22 Kasım 2017’de gerçekleştirilen Soçi Zirvesi’nde bunun kanıtlandığını, zirvenin “eski imparatorlukların yükselişinin” bir sembolü olduğunu söylüyordu.

Gabriel’in bu ifadeleri, Yalta’ya atfen yapılan “Soçi Düzeni” benzetmesini fazlasıyla haklı/güçlü kılıyor desek, herhalde abartmış sayılmayız. Zira bu konuşmadan yaklaşık bir hafta sonra ABD merkezli Pew Araştırma Merkezi’nin Ortadoğu’da etkinliğini artıran ülkeler ve ülke liderleriyle ilgili algılamaları incelediği son çalışmada ortaya çıkan sonuçlar da bunu destekliyor.

Türkiye’nin Tarihsel Kodlarına Dönüşü Korkusu!

Pew’in çalışmasında Türkiye etkisini en çok artıran bölge ülkesi, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan da bölgede en olumlu lider olarak gösteriliyor. Türkiye’yi İran takip ediyor. Bu çalışmada dikkati çeken bir diğer husus, ABD dışında bölgede etkisini arttıran üç ülke olarak Türkiye-Rusya-İran üçlüsünün öne çıkması. Dolayısıyla Batı açısından duyulan korkunun hiç de yersiz olmadığı anlaşılıyor.

Nitekim Gabriel de yukarıdaki sözleri ile Türkiye’yi AB dışı bir başka kulvarda, yükselen bir güç statüsünde ülke olduğuna dikkatleri çekerek, Batı’ya “dikkatli/akıllı ol” mesajını veriyor. Gabriel, aslında Türkiyesiz bir AB/Batı’nın nasıl sıkıntıya gireceğini öngörenlerden. Bu yönüyle Batı’nın rasyonel-stratejik aklını yansıtan bir isim diyebiliriz onun için…

AB Dış İlişkiler ve Güvenlik Politikası Yüksek Temsilcisi Federica Mogherini’nin özel danışmanlığını yapan, Roma merkezli Uluslararası İlişkiler Enstitüsü Direktörü Nathalie Tocci de Batı’nın geleceği adına bu endişeyi taşıyanlardan… Tocci; AB-Türkiye ilişkilerinde ciddi bir dip noktasında olunduğuna dikkat çekerek “Türkiye’nin asıl kendisini kaybetme tehlikesiyle karşı karşıyız” uyarısında bulunuyor ve şu soru ile birlikte onun cevabını da veriyor: “Sormamız gereken soru şu: ‘Türkiye’nin kendini kaybetmesini nasıl önleyebiliriz?’ İşte Gümrük Birliği’nin güncellenmesi Türkiye’ye yardım edilebileceğimiz elimizdeki sınırlı imkânlardan biri.”

“Johnson Kafa” Bir Kez Daha Devrede…

Bu noktada ABD’li Bloomberg Haber Ajansı’nın “Komplo olsun olmasın, Türkiye’nin Batı ile ilişkileri risk altında” başlıklı yazısı da fazlasıyla dikkate değer. Yazıda: “NATO ile ilişkilerin koparılması, örgütün en büyük ikinci ordusunu kaybetmesine; Türkiye’nin de Rusya, İran ve diğer bölgesel rakipleriyle tek başına mücadele etmek zorunda kalmasına neden olur.” tespiti yapılıyor.

Bu tespit, aslında meselenin ya da duyulan korkunun nedenini büyük ölçüde ortaya koyuyor. Zira Batı açısından Türkiye’nin yerini doldurabilecek ikinci bir güç yok. Bunun için yaptıkları “BOP Küristanı İnşası” ise akamete uğratılmış durumda. Onun için ne yapıp edip Türkiye’yi yeniden kazanmak istiyorlar. Bunu yaparken de, “eğer bizi terk edersen bu sefer Rusya ve hatta İran ile tek başına mücadele edersin” mesajını da vermekten çekinmiyorlar; aynen ABD eski başkanlarında Johnson’un mektubunda belirttiği gibi…

Bu yeni Johnsonlara sadece Bloomberg uzmanları dâhil değil elbette… Örneğin NATO eski Genel Sekreteri Anders Fogh Rasmussen de bu isimlerden birisi. Rasmussen; ABD’nin önemli bir ağırlığa sahip olduğu NATO’nun Türkiye’ye alternatifsiz bir güvenlik garantisi sağladığına dikkat çekerken, “Türkiye, ABD ile ilişkilerin kötüleşmesinden ötürü endişe duymalı” diyor.

Rasmussen’in derdi elbette başka. Zira en büyük korkuları “Türkiyesiz NATO”. Bunun için de “NATO’suz Türkiye”nin ne anlama geleceğine yönelik olarak farklı yerlerden üst üste mesaj verme gereği duyuyorlar. Nitekim Rasmussen, aynı konuşmasında Türkiye’nin bu örgütten ayrılmasının, NATO’nun bölünmesi ile eşdeğer olacağını ve bunun önüne geçilmesi gerektiğini de şu sözleriyle itiraf ediyor:

“Şimdi Rusya, İran ve Türkiye’nin Ortadoğu’da, başta Suriye ve Kürtler konusunu ele almak üzere, bir araya geldiğine tanıklık ediyoruz. Ortadoğu ziyaretinden yeni döndüm ve bu güç dengesi kayması olarak ifade edilebilecek gelişmelerden ötürü bölgede, özellikle Körfez ülkelerinde büyük bir endişe duyulduğunu ifade etmek zorundayım. Bu sürecin istikrarsızlığa yol açma potansiyeli olduğu gibi NATO içinde de bölünmeye yol açma ihtimali var. Bunu önlemek zorundayız.”

Bu son cümle çok önemli. İstiyorsanız bu cümleyi cımbızlayıp, çok net bir şekilde bir kez daha ifade edelim. Rasmussen “bunu önlemek zorundayız” diyor. Peki, nasıl önleyecek? Sorulması gereken asıl soru bu!

Neo-Johnson: Trump

Yukarıdaki örnek yetmedi ise o zaman bir başkasını verelim. Önce sarf edilen cümleleri yazalım, onun sahibini siz bulun: “…ödeme yapmayan bir ülke var. Bu ülkenin şimdi kiminle flört yaptığını biliyor musunuz? Rusya ile. Bu ülke aidatını ödemiyor, saldırgan hale geliyor. Biz ödeme yapmayan bir ülke için Üçüncü Dünya Savaşı’na mı gireceğiz?”

Şimdi size on puanlık uzmanlık sorusu: Sizce bu tehdidi yapan kişi kim, hangi ülkenin lideri olabilir? Peki, bir başka soru daha. Bugün Genelkurmay Başkanı Orgeneral Hulusi Akar kimleri ağırlıyor? Söyleyelim: Irak Genelkurmay Başkanı Orgeneral Osman Ganimi, ABD Avrupa Kuvvetler Komutanı Orgeneral Curtis M. Scaparrotti ve ABD Merkez Kuvvetler Komutanı Orgeneral Joseph L. Votel.

Bir diğer kritik soru: ABD’li generaller öncesi Türkiye’ye kim geldi? Bu bağlamda S-400’ler ve Türkiye-Suriye sınırında Afrin’e; “gel buyur, boşaltıyoruz” mesajı ile eşdeğer olarak kabul edilebilecek açıklamalar niçin yapıldı?

Putin’in bu beklenmedik ziyareti, aslında çok daha öncesinden planlandığı açıklanan, ABD’li generallerin planlı Türkiye ziyaretine yönelik olarak “yanınızdayız” mesajından öte bir anlam taşımıyor. Zira Türkiye ve Rusya ABD’nin Suriye’de rahat durmayacağının ve Türkiye’yi köşeye sıkıştırmak için her türlü numarayı çekmeye devam edeceğinin farkında.

ABD Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Heather Nauert de bunu açıkça ifade ediyor. Nauert; Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in Rus askerlerini Suriye’den çekeceği yönündeki açıklaması için “Rusya, Suriye’de görevin bittiğini düşünebilir. Suriye’de bizim işimiz bitmedi” ifadesini kullanıyor.

Son soru: ABD’nin Suriye’de bitmeyen işi ne?

Prof. Dr. Mehmet Seyfettin EROL
Prof. Dr. Mehmet Seyfettin EROLhttps://www.ankasam.org/author/mse/?lang=en
1969 Dörtyol-Hatay doğumlu olan Prof. Dr. Mehmet Seyfettin Erol, Boğaziçi Üniversitesi (BÜ) Siyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler Bölümü’nden 1993 yılında mezun oldu. BÜ’de 1995 yılında Yüksek Lisans çalışmasını tamamlayan Erol, aynı yıl BÜ’de doktora programına kabul edildi. Ankara Üniversitesi’nde doktorasını 2005’de tamamlayan Erol, 2009 yılında “Uluslararası İlişkiler” alanında doçent ve 2014 yılında da Profesörlük unvanlarını aldı. 2000-2006 tarihleri arasında Avrasya Stratejik Araştırmaları Merkezi (ASAM)’nde görev yapan Erol, 2009 yılında Stratejik Düşünce Enstitüsü’nün (SDE) Kurucu Başkanlığı ve Yönetim Kurulu Üyeliği görevlerinde bulundu. Uluslararası Strateji ve Güvenlik Araştırmaları Merkezi (USGAM)’nin de kurucu başkanı olan Prof. Erol, Yeni Türkiye Stratejik Araştırmalar Merkezi (YTSAM) Uluslararası İlişkiler Enstitüsü Başkanlığını da yürütmektedir. Prof. Erol, Gazi Üniversitesi Stratejik Araştırmalar Merkezi (GAZİSAM) Müdürlüğü görevinde de bulunmuştur. 2007 yılında Türk Dünyası Yazarlar ve Sanatçılar Vakfı “Türk Dünyası Hizmet Ödülü”nü alan Prof. Erol, akademik anlamdaki çalışmaları ve medyadaki faaliyetlerinden dolayı çok sayıda ödüle layık görülmüştür. Bunlardan bazıları şu şekilde sıralanabilir: 2013 yılında Çağdaş Demokratlar Birliği Derneği tarafından “Yılın Yazılı Medya Ödülü”, 2015 yılında “APM 10. Yıl Hizmet Ödülü”, Türkiye Yazarlar Birliği tarafından “2015 Yılın Basın-Fikir Ödülü”, Anadolu Köy Korucuları ve Şehit Aileleri “2016 Gönül Elçileri Medya Onur Ödülü”, Yörük Türkmen Federasyonları tarafından verilen “2016 Türkiye Onur Ödülü”. Prof. Erol’un 15 kitap çalışması bulunmaktadır. Bunlardan bazılarının isimleri şu şekildedir: “Hayalden Gerçeğe Türk Birleşik Devletleri”, “Türkiye-AB İlişkileri: Dış Politika ve İç Yapı Sorunsalları”, “Avrasya’da Yeni Büyük Oyun”, “Türk Dış Politikasında Strateji Arayışları”, “Türk Dış Politikasında Güvenlik Arayışları”, “Türkiye Cumhuriyeti-Rusya Federasyonu İlişkileri”, “Sıcak Barışın Soğuk Örgütü Yeni NATO”, “Dış Politika Analizinde Teorik Yaklaşımlar: Türk Dış Politikası Örneği”, “Krizler ve Kriz Yönetimi: Aktörler ve Örnek Olaylar”, “Kazakistan” ve “Uluslararası İlişkilerde Güncel Sorunlar”. 2002’den bu yana TRT Türkiye’nin sesi ve TRT Radyo 1 (Ankara Radyosu) “Avrasya Gündemi”, “Stratejik Bakış”, “Küresel Bakış”, “Analiz”, “Dosya”, “Haber Masası”, “Gündemin Öteki Yüzü” gibi radyo programlarını gerçekleştirmiş olan Prof. Erol, TRT INT televizyonunda 2004-2007 yılları arasında Arayış, 2007-2010 yılları arasında Kanal A televizyonunda “Sınır Ötesi” ve 2020-2021’de de BBN TÜRK televizyonunda “Dış Politika Gündemi” programlarını yaptı. 2012-2018 yılları arasında Millî Gazete’de “Arayış” adlı köşesinde dış politika yazıları yayımlanan Prof. Erol’un ulusal-uluslararası medyada çok sayıda televizyon, radyo, gazete, haber siteleri ve dergide uzmanlığı dahilinde görüşlerine de başvurulmaktadır. 2006-2018 yılları arasında Gazi Üniversitesi Uluslararası İlişkiler Bölümü’nde ve Ankara Üniversitesi Latin Amerika Araştırmaları Merkezi’nde (LAMER) de dersler veren Prof. Erol, 2018’den bu yana Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi Uluslararası İlişkiler Bölümü’nde öğretim üyesi olarak akademik kariyerini devam ettirmektedir. Çok sayıda dergi ve gazetede yazıları-değerlendirmeleri yayımlanan; Avrasya Dosyası, Stratejik Analiz, Stratejik Düşünce, Gazi Bölgesel Çalışmalar, The Journal of SSPS, Karadeniz Araştırmaları, gibi akademik dergilerde editörlük faaliyetlerinde bulunan Prof. Erol, Bölgesel Araştırmalar, Uluslararası Kriz ve Siyaset Araştırmaları, Gazi Akademik Bakış, Ege Üniversitesi Türk Dünyası İncelemeleri, Demokrasi Platformu dergilerinin editörlüklerini hali hazırda yürütmektedir. 2016’dan bu yana Ankara Kriz ve Siyaset Araştırmaları Merkezi (ANKASAM) Kurucu Başkanı olarak çalışmalarını devam ettiren Prof. Erol, evli ve üç çocuk babasıdır.