Birçok Kuzey Atlantik Antlaşması Örgütü (NATO) üyesi ülkenin Ukrayna’ya münferit olarak sağlayacağı veya sağlamayı taahhüt ettiği tank desteği[1] konusunda NATO’daki üst düzey askeri yetkililerin bakışını öğrenmek açısından 2023 yılının Ocak ayında gerçekleştirilen NATO Askeri Komite Toplantısı uygun bir platform olmuştur.
NATO’nun en yüksek askeri organı olan Askeri Komite Toplantısı, Brüksel’de ittifak üyesi ülkelerin Savunma Bakanları, Finlandiya ve İsveç’li meslektaşları, NATO Askeri Komite Başkanı (CMC) Amiral Rob Bauer, Avrupa Müttefik Kuvvetleri Yüksek Komutanı (SACEUR) General Christopher Cavoli ve NATO Müttefik Dönüşüm Komutanı Philippe Lavigne’nın (SACT) katılımıyla 18-19 Ocak 2023 tarihlerinde gerçekleşmiştir.
Toplantı oturumlarında ittifakın siyasi hedefleri ve karşılaştığı güvenlik mücadelelerine yönelik tartışmalar, Ukrayna’da devam eden savaşa yönelik gözlemler, NATO’nun gelecek 20 yılda askeri yeteneklerini avantaj sağlayacak şekilde nasıl geliştirmesi gerektiğine yönelik vizyonu olan “Muhabere Temel Konsepti (NWCC)”[2] gibi konuların yanı sıra NATO’nun Ukrayna’ya devam eden desteğine yönelik bir oturum düzenlenmiştir.[3] Oturumlara ithafen yapılan ve CMC, SACEUR ve SACT katılımıyla gerçekleşen basın toplantısının soru-cevap bölümünde, değişik basın organları temsilcilerinin yönelttiği sorular ve verilen cevaplardan önemli görülenler ve konuya ilişkin yorum aşağıda sunulmuştur.[4]
Deutsche Welle (DW) temsilcisi tarafından sorulan askerî açıdan Ukrayna’ya tank verilmesinin ne kadar zorunlu olduğuna ilişkin soruya cevaben CMC tarafından bir savaşta her türlü askeri ekipmanın gerekli olduğu, Rusya’nın tanklarla savaşmasının Ukrayna’nın da tanka ihtiyacı olduğu anlamına geldiği ve tankların Ukrayna’nın Rusya tarafından işgal edilen topraklarının geri alınması için önemli bir silah sistemi olduğu cevabı verilmiştir.
Frankfurter Allgemeine temsilcisi tarafından sorulan ve Batı’nın ürettiği tankların Ukrayna’ya verilmesi konusunda askerî açıdan bir gereklilik olup-olmadığına ve ayrıca SACEUR sorumluluk sahasında konuyla ilgili eğer bir risk görülüyorsa bunun nasıl yönetileceğine ilişkin soruya cevaben SACEUR tarafından; ittifak içerisinde krizi tırmandırıcı birçok araca sahip olunduğu, bunun üstesinden gelebilecek verimli politik tartışmalar yapıldığı, savaşlarda sihirli değnek özelliği olan bir silah sisteminin bulunmadığı, tüm silahların dengeli kullanımının esas olduğu belirtilerek yanıt verilmiştir.
Ayrıca tankların, konsept olarak ateş gücü, hareket kabiliyeti ve korunma alanlarında denge sağlayan bir unsur olduğunu ve kara kuvvetlerinin bunu sağlamak için yıllardır aradığı değişik yol/yöntemler bulunduğunu belirten SACEUR, konunun sadece tanklara karşı tanklar meselesi olmadığını belirtmiştir. Bunun yanı sıra, tedarik, lojistik, bakım ve hedef bulma yeteneği gibi alt sistemlerin toplamının bir bütünün parçalarından daha önemli olduğu vurgulanmış ve riskleri yönetme kabiliyetine sahip olunduğu ifade edilmiştir.
Agence France-Presse (AFP) temsilcisinin sorduğu ve Genel Sekreter’in Rusya’nın yeni bir saldırıya hazırlandığına yönelik ifadesi kapsamında, yapılacak saldırının zamanı ve etkisine yönelik soru, CMC tarafından genel anlamda Rusya’nın stratejik hedeflerinde bir değişiklik olmadığı belirtilerek Ukrayna’nın yapılacak saldırılar için hazırlıklı olması gerektiği, ittifak üyelerinin de yapılacak yardımlara buna göre karar vereceği söylenerek cevaplanmıştır.
NATO yetkililerinin açıklamalarından Ukrayna’ya ittifak üyesi ülkelerce yapılacak tank yardımının gerekli görüldüğü; ancak “oyun değiştirici” bir unsur olarak da değerlendirilmediği anlaşılmaktadır.
Tank yardımı yapacak ülke sayısı ve gönderilecek tank sayısı göz önünde bulundurulduğunda, mevcut gelişmenin savaşın gidişatına Ukrayna açısından olumlu olacağı aşikardır. Ancak bsöz konusu tankların kullanımına, bakımına ve lojistik konulara yönelik eğitim ihtiyacı, tanklarda kullanılacak mühimmat ve yedek parçanın tedarik zorunluluğu ile gönderilecek tank sayısı kadar yetkin insan gücü ve bakım personeli ihtiyacı da dikkate alınması gereken hususlar şeklinde değerlendirilmektedir.
Tankların bölgeye ulaştırılması, ilgili personelin eğitimi, cephede kullanımına ve bakım ve lojistik konularına yönelik ünsiyet kazanılmasına kadar geçecek zaman düşünüldüğünde, tankların bahar ayları için öngörülen çatışmalardan sonra yapılacak karşı atak için kullanılmasının muhtemel olduğu ifade edilebilir.
Sonuç olarak, Ukrayna’nın yapılacak yardımlarla gelecekte ulaşması öngörülen ve 10 mekanize veya 3 tank tugayını donatmaya yetecek miktar olduğu değerlendirilen değişik tipteki 300 tank,[5] sayısal olarak karşılaştırıldığında Rusya’nın tank sayısına[6] göre yetersizdir ve bu yüzden de sınırlı etki yaratması olasıdır. Dolayısıyla yapılacak yardımların “hasmın savaşma azim ve iradesini kırmak” için yeterli olmayacağı; fakat savaşın uzamasına ve Batı’nın Ukrayna’nın arkasında olduğu ve diğer alanlarda da yardım yapılabileceği algısının güçlendirilmesine hizmet edeceği aşikardır.
[1] Which countries are sending tanks to Ukraine and what comes next?, ITVNews, https://www.itv.com/news/2023-01-25/which-countries-are-sending-tanks-to-ukraine-and-what-comes-next, Erişim Tarihi: 04.02.2023.
[2] NATO Warfighting Capstone Concept, NATO, https://www.act.nato.int/nwcc, Erişim Tarihi: 04.02.2023.
[3] NATO Military Chiefs of Defence Meeting-18-19 January 2023, NATO, https://www.nato.int/cps/en/natohq/news_210397.htm, Erişim Tarihi: 04.02.2023.
[4] Press conference by the Chair of the NATO Military Committee, the Supreme Allied Commander Europe and Supreme Allied Commander Transformation (Q&A’s), https://www.natomultimedia.tv/app/asset/686571, NATO, Erişim Tarihi: 04.02.2023.
[5] [Explore time]US and European military aid 300 tanks to help Ukraine fight against Russia | Ukraine War | Ukraine Tanks | Russia-Ukraine War, Breaking Latest News, https://www.breakinglatest.news/world/explore-timeus-and-european-military-aid-300-tanks-to-help-ukraine-fight-against-russia-ukraine-war-ukraine-tanks-russia-ukraine-war/, Erişim Tarihi: 05.02.2023.
[6] Comparison of the military capabilities of Russia and Ukraine as of 2022, Statista, https://www.statista.com/statistics/1296573/russia-ukraine-military-comparison/, Erişim Tarihi: 05.02.2023.
