Güney Kore tarafından ülkenin dış politikadaki önceliklerini belirleyen strateji belgesi, 28 Aralık 2022 tarihinde “Özgür, Huzurlu ve Müreffeh Hint-Pasifik Bölgesi” ismiyle yayınlanmıştır.[1] Mevzubahis belge, toplam 4 bölüm ve 43 sayfadan oluşmaktadır. Söz konusu belge; Seul Hükümeti’nin Hint-Pasifik Bölgesi’ne yönelik güvenlik algısını, stratejisini, kurduğu ve kurma amacı güttüğü müttefiklik ilişkilerini, öngörülerini, tespitlerini, hedeflerini ve jeoekonomik, jeopolitik ve jeostratejik perspektifini yansıtmaktadır.
Nitekim belgenin “Vizyon, İşbirliği İlkeleri ve Bölgesel Kapsam” başlıklı ikinci bölümünün son kısmında bölgesel bazlı stratejiler ele alınmıştır. Bu noktada Avrupa üzerinden yapılan değerlendirme hem ortak değerler hem de sahip olunan Batı perspektifi ve gelecekte kurulması muhtemel müttefiklik ilişkileri bağlamında büyük önem arz etmektedir.
İncelemeye geçmeden hemen önce Avrupa’nın tüm belge içerisinde incelenen bölgeler arasında coğrafi olarak Hint-Pasifik Bölgesi ve Güney Kore’ye en uzak bölgelerden olduğunu söylemekte yarar vardır. Bu yüzden Güney Kore’nin söz konusu bölge üzerine yaptığı incelemenin daha önceki kısımlar gibi bir bölgesel güvenlik çerçevesi çizmeyeceği ve bölgesel çapta ortak bir sorumluluk paylaşımı çağrısı yapmayacağı söylenebilir. Bu noktada küresel problemlerin ve küresel güvenlik endişelerinin ön plana çıkacağı ileri sürülebilir.
Bahse konu olan belgenin ilgili kısmının Avrupa başlıklı bölümünde öncelikle Kıta Avrupası’ndaki aktörlerin git gide Hint-Pasifik Bölgesi’ne daha çok ilgi gösterdiği ve bu bağlamda Avrupa’nın Hint-Pasifik stratejisinde Güney Kore’nin mühim bir müttefiki olduğu belirtilmiştir. Zira Seul’un sahip olduğu özgür, huzurlu ve müreffeh bir Hint-Pasifik stratejisi çerçevesinde Güney Kore’nin Avrupa Birliği (AB) ülkeleriyle işbirliğini geliştireceği vurgulanmıştır.
Bahsi geçen işbirliğinin diplomatik değerler üzerine inşa edilmeye çalışılacağı vurgulanmış ve özellikle de AB üyesi olan ülkelerden Fransa, Almanya ve Birleşik Krallık’tan bahsedilmiştir. Söz konusu ülkelerin Güney Kore’yle özgürlük, demokrasi ve insan hakları gibi müşterek değerlere sahip olduklarının altı çizilmiştir.
Bu bağlamda Güney Kore’nin coğrafi olarak doğuda yer almasına rağmen jeopolitik ve jeostratejik anlamda Batılı bir devlet olduğu vurgulanabilir. Zira Güney Kore, Kuzey Atlantik Anlaşması Örgütü (NATO) ve Amerika Birleşik Devletleri’nin (ABD) önemli bir müttefikidir. Aynı zamanda Seul, Hint-Pasifik Bölgesi’nde Batı temelli kurulan ABD, Japonya ve Güney Kore ortaklığının önemli bir sac ayağını oluşturmaktadır. Bu da söz konusu ülkenin Batı değerlerine sahip olduğunu ve bu değerler çerçevesinde dış politika yürüttüğünü kanıtlar niteliktedir. Halihazırda bu durum, Güney Kore ile AB’yi ortak değerler çerçevesinde buluşturmaktadır.
Daha sonrasında Avrupa’yla geliştirilecek olumlu münasebetlerin yalnızca kurallara dayalı uluslararası sistemi güçlendirmeyeceğinin aynı zamanda Hint-Pasifik Bölgesi’nde yeni işbirlikleri geliştireceğinin altı çizilmiştir. Zira bu noktada Güney Kore’nin AB ve AB üyesi ülkelerle birlikte hareket etmek istediği çıkarımı yapılabilir. Bu işbirliği hedeflerinin ekonomik temelli olduğu söylenebilir. Bu kapsamda ABD’nin Hint-Pasifik’teki müttefikleriyle kurduğu ekonomik ilişkileri AB üzerinden konsolide etmeye ve yürütmeye çalışacağı öngörülebilir.
Bilhassa Rusya’nın 24 Şubat 2022 tarihinde Rusya-Ukrayna savaşının başlamasıyla,[2] AB daha konsolide olmuş ve Washington’a daha bağlı bir süreç izlemeye başlamıştır. Bu da ABD’nin Rusya’yı yeniden “öteki” olarak konumlandırmasını sağlamıştır. ABD açısından bakıldığında, halihazırda Hint-Pasifik Bölgesi’nde de Kuzey Kore ve Çin gibi ötekiler ve güvenlik tehditleri bulunmaktadır.
Üstelik ABD’nin algısında bu aktörler, yalnızca bölgesel tehditler yaratmamaktadır. Kuzey Kore, nükleer gücüyle ve Çin de hegemonya iddiasıyla küresel tehditler oluşturmaktadır. Bu nedenle Washington yönetiminin AB’yi Hint-Pasifik’teki müttefiklerine güvenlik ve savunma temelli yatırımlar yapmaya ikna etmesinin olası gözüktüğü ifade edilebilir.
İlerleyen kısımda, 2022 yılının Haziran ayında Güney Kore Devlet Başkanı Yoon Suk Yeol’un NATO zirvesine katılan ilk Güney Kore Devlet Başkanı olduğu belirtilmiştir. Söz konusu zirvede Yoon’un Seul ile NATO’nun demokrasi, hukukun üstünlüğü ve kurallara dayalı uluslararası sistemin korunması noktasında müşterek değerlere sahip olduğu vurgusunu yaptığı söylenmiştir. Güney Kore’nin ilerleyen dönemde bu işbirliğini daha da arttırmaya çalışacağı belirtilmiştir.
Bahse konu olan durum, iki aşamada değerlendirilebilir. İlk olarak, NATO’nun bir güvenlik örgütü olduğudur. Güney Kore’nin de Hint-Pasifik Bölgesi üzerinde Kuzey Kore ve Çin varlığını ve bu varlıktan kaynaklanan endişeleri hisseden devletlerin başında geldiği bilinmektedir. Bu durumun da Seul’u NATO’yla iyi ilişkiler geliştirme ve örgüt hakkında olumlu mesajlar verme noktasında teşvik ettiği öne sürülebilir.
İkinci olaraksa ABD’nin NATO’nun genişlemesi vurgusu yaptığı söylenebilir. Zira doğrudan veya dolaylı olarak NATO’nun nüfuzunun Hint-Pasifik Bölgesi’nde hissedilmesi hem Çin hem de Kuzey Kore için güçlü bir mesaj olacaktır. Aynı zamanda bu durum, ABD’nin bölgesel müttefiklerine verdiği bir güvenlik taahhütü olarak da okunabilir. Bu noktada Washington’un hem Pekin ve Pyonyang’a gözdağı hem de Tokyo, Seul ve Kanberra’ya güven vermeye çalıştığı ifade edilebilir.
Sonuç olarak belgede Avrupa üzerinden yapılan açıklama hem ortak değerler kavramı hem de ABD perspektifi vurguları içermesi hasebiyle oldukça mühimdir. Nitekim önümüzdeki süreçte Seul’un Batı’yla diyaloğunu güçlendirmeye çalışacağını söylemek mümkündür.
[1] “Strategy for a Free, Peaceful and Prosperous Indo-Pacific Region”, Ministry of Foreign Affairs Republic of Korea, https://www.mofa.go.kr/viewer/skin/doc.html?fn=20221228060752073.pdf&rs=/viewer/result/202212, (Erişim Tarihi: 22.01.2023).
[2] “Ukraine in Maps: Tracking the War With Russia”, BBC News, https://www.bbc.com/news/world-europe-60506682, (Erişim Tarihi: 22.01.2022).
