Tarih:

Paylaş:

İmran Han’ın “Komplo Teorisi” Neden Destekleniyor?

Benzer İçerikler

Bu yazı şu dillerde de mevcuttur: English Русский

2022 yılının Nisan ayında İmran Han’ın liderliğindeki Pakistan Hükümeti, parlamentoda yapılan güven oylaması sonucunda devrilmiş ve Han, hükümeti devirmek için Amerika Birleşik Devletleri’nin (ABD) komplo kurduğunu iddia etmiştir.[1] Washington, söz konusu iddiaları yalanlasa da Pakistan halkının çoğunluğu bu ‘komplo teorisine’ inanmaktadır.

Eski Pakistan Başbakanı’nın ABD’ye yönelik iddialarının Pakistanlılar tarafından onaylandığı birçok şekilde kanıtlamıştır. Han’ı destekleyen çok sayıda vatandaş, başkent İslamad’da hükümet karşıtı yürüyüşler düzenlemiştir. Yürüyüşler sırasında Han’ın destekçileri ABD ve Pakistan’ın mevcut hükümetine karşı seslerini yükseltmişlerdir. Eski Başbakan, eylemler sırasında ABD komplosu iddialarını tekrar gündeme getirmiştir. Ayrıca yalnızca İslamabad’da değil, Han’ın 10 Nisan 2022 tarihinde devrilmesinin ardından Pakistan genelinde düzenlenen tüm mitinglerde komplo teorileri gündeme gelmiştir.[2]

Han’ın ünlü bir kriketçi olarak siyasete girmesi, Pakistan’ın genç kuşağını harekete geçirmiştir. Zira ülke halkı, uzun zamandır Amerikan karşıtı bir duruş sergilemektedir. Yaşanan hükümet değişikliği sırasında Pakistan’daki ekonomik gerilim nedeniyle emtia fiyatları yükselmiş ve bu da çeşitli dinamikleri harekete geçirmiştir. Bu konu hakkında Pakistan’ın eski ABD Büyükelçisi Maliha Lodhi, “Han, kendisine halk desteği sağlamak için ABD karşıtı duyguları kullanmaya çalışıyordu.” açıklamasını yapmıştır.[3] Han, komplo teorisine ilişkin herhangi bir delil sunmasa da halk, bu teorilere inanmıştır.

Han’ın iddialarının temelinde ABD Dışişleri Bakanlığı’nın Güney ve Orta Asya İşlerinden Sorumlu Bakan Yardımcısı Donald Lu bulunmaktadır. Han, Lu’nun 2022 yılının Mart ayında Pakistan’ın Washington Büyükelçisi’yle görüştüğünü ve bu görüşmede ABD’li yetkilinin Han’ın güven oylamasıyla Başbakanlık görevinden alınması gerektiğini belirttiğini iddia etmektedir. Han, CNN’e verdiği yakın tarihli bir görüşmede de bu iddialarını yenilemiş Donald Lu’nun Pakistan Büyükelçisi’ni iktidarın devrilmemesi durumunda Pakistan’ın sonuçlarına katlanmak zorunda kalacağını söyleyerek tehdit ettiğini dile getirmiştir.[4] Ancak Washington yönetimi tarafından bu suçlamalar reddedilmiştir. Han ise Pakistan Büyükelçisi’nin 2022 senesinin Mart ayında kabineye mesaj gönderdiğini açıklamıştır.

Han, Pakistan Ulusal Güvenlik Konseyi’nin (NSC) bir toplantısında açıklama yapmış; ancak buna rağmen ülkede hükümet değişmiş ve Pakistan Müslüman Birliği-Navaz (PML-N) Lideri Şahbaz Şerif, Başbakanlık görevini devralmıştır. Başbakan’ın değişmesinin ardından Konsey, Han’ın iddialarını reddetmiş ve “Mesajda herhangi bir komplo kanıtı bulunamadı.” açıklamasını yapmıştır.

Bilindiği gibi, 24 Şubat 2022 tarihinde Rusya, Ukrayna’ya bir saldırı başlatmış ve aynı gün Han, Moskova’yı ziyaret etmiştir.[5] Han, ABD’li yetkililerin kendisine bu nedenle tepki gösterdiğine inanmaktadır.  Ayrıca Han, Pakistan Ordusu ve Şerif’in de Amerikan komplosuna karıştığını iddia etmektedir.

Analistler, Pakistan halkının bu komplo teorisine neden inandığını anlamak için ülkenin on yıllık tarihinin incelenmesi gerektiğini savunmaktadır. Son on yıllık süreçte Pakistan ile ABD arasındaki güvensizlik artmıştır. Dolayısıyla yaşananlar, söz konusu güvensizliğin bir neticesidir.  

Afganistan, Pakistanlılar arasında ABD’ye duyulan güvensizliğin başlıca nedenini oluşturmaktadır. Amerikan Ordusu, 20 yılı aşkın bir süre Afganistan’da bulunmuş ve bu dönemde Pakistan, Afgan bağlantılı teröristler tarafından defalarca saldırıya uğramıştır. Bu yüzden birçok Pakistanlı, Amerikalıların Afganistan’daki varlığının ülkelerinin istikrarını bozduğuna inanmaktadır. Dönemin ABD Başkanı George W. Bush, 2001 yılında Afganistan’a yönelik “terörle mücadele” kampanyasını başlattığında, Pakistan, bir müttefik olarak ABD’nin yanında yer almıştır. Ancak zaman geçtikçe, iki ülkenin hükümetleri arasındaki mesafe açılmıştır.

İslamabad, ABD’nin drone saldırılarının Pakistan topraklarında binlerce insanın ölümüne sebebiyet verdiğine inanmaktadır. 2011 yılında Amerikan güçleri, Pakistan’ın Abbottabad kentinde düzenlediği operasyonda terör örgütü El Kaide’nin lideri Usame bin Ladin’i öldürmüş; ancak operasyon hakkında İslamabad’a önceden bilgi vermemiştir. Dönemin Pakistan Hükümeti ise ABD’nin bu hareketini hakaret olarak değerlendirmiştir. Üstelik bu süreçte Amerikan Merkezi Haber Alma Teşkilatı (CIA) tarafından sahte bir aşılama programı düzenlenmiş ve aşı programı adı altında Abbottabad’da Ladin’in varlığını doğrulamak için DNA verileri toplanmıştır. Program, ABD tarafından bir başarı bir çalışma şeklinde görülse de Pakistan halkında infiale yol açmıştır.

Dahası 2011 yılında CIA görevlisi Raymond Davis, Lahor’da iki Pakistanlıyı öldürmüş ve bu kişilerin kendisini silah zoruyla yakalamaya çalıştığını; bu yüzden de ateş etmek zorunda kaldığını söylemiştir.[6] Ancak Pakistan Hükümeti, bu hadiseyi bir cinayet olarak nitelendirmiş ve Davis, cinayet ve yasadışı silah bulundurma suçlamalarıyla tutuklanmıştır. Bahse konu olan durum, ABD ile Pakistan arasında gerginliğe yol açmıştır. Bu ortamda Washington’dan yapılan açıklamada, Davis’in serbest bırakılmaması halinde, ABD’nin Pakistan’a gönderdiği yüz milyonlarca dolarlık yardımın kesileceği belirtilmiştir. Bunun etkisiyle, öldürülen Pakistan vatandaşlarının ailelerine 2 milyon dolardan fazla tazminat verilmesi karşılığında Davis serbest bırakılmıştır.

Tüm bu gelişmeler, taraflar arasındaki güven duygusuna onarılamaz zararlar vermiştir. Artık Pakistanlılar, ülkelerine karşı komplolar kurulduğuna inanmaktadır. Bu sebeple de Han’ın iddiası doğru kabul edilmektedir.  Bu nedenle bazı analistler, Han’ın neden ABD karşıtı hamleler yaptığını, iki ülke arasındaki ilişkilerin tarihi geçmişiyle ilişkili olduğunu dile getirmektedir. Nitekim ABD merkezli bir düşünce kuruluşu olan Brookings Enstitüsü’nde araştırmacı olan Madiha Afzal’a göre, Han’ın ABD’ye yönelik iddiaları, Pakistan’daki uzun komplo teorileri tarihinin bir parçasıdır. Afzal, “Han, Pakistan’ın sorunlarının kökeninin, farklı zamanlarda görev almış demokratik hükümetlerin yolsuzluğundan kaynaklandığını” iddia etmektedir sözleriyle eski Pakistan Başbakanı’nın düşünce dünyasını ortaya koymaktadır.[7]

Sonuç olarak Han, Başbakanlık koltuğundan indirildiğinden beri Pakistanlıların büyük bir bölümünden sempati görmektedir. Çünkü Han’ın destekçileri, onu Pakistan’ın geleneksel siyasi liderlerine bir alternatif olarak değerlendirmektedir. Üstelik siyasi partilerin iktidar mücadelesi, Pakistan’daki durumu her geçen gün daha da karmaşık hale getirmektedir. Zira uygulanan politikalar, uzun vadede enflasyonla sonuçlanmıştır. Rupi, dolar karşısında değer kaybetmekte ve hükümet bu açığı kapatmak için vergi miktarını artırmaktadır. Bütün bunların yükü ise Pakistan vatandaşlarının omuzundadır. Bundan dolayı birçok uzman, Han’ın Pakistan’ın mevcut krizinin meyvelerini topladığına inanmaktadır. Çünkü halktan aldığı destek sayesinde Han’ın popülaritesi daha önce görülmemiş bir seviyeye ulaşmıştır.


[1] “Pakistan PM Imran Khan Gone After Losing No-Confidence Vote”, Al Jazeera, https://www.aljazeera.com/news/2022/4/9/pakistan-prime-minister-imran-khan-no-confidence-vote, (Erişim Tarihi: 09.04.2022)

[2] “Pakistan’s Ex-PM Denies Deal with Govt, Will Rally In Islamabad Until Elections Announced”, Arab News, https://www.arabnews.com/node/2089651/world, (Erişim Tarihi: 09.04.2022)

[3] “Imran Khan’s Claim of US Conspiracy Has Found a Wide Audience in Pakistan”, Latest Us News Hub, https://latestusnewshub.com/world-news/imran-khans-claim-of-us-conspiracy-has-found-a-wide-audience-in-pakistan/, (Erişim Tarihi: 28.05.2022)

[4] “Imran Khan Demands US Assistant Secretary of State Be Sacked, NDTV, https://www.ndtv.com/world-news/former-pak-pm-imran-khan-demands-us-assistant-secretary-of-state-be-sacked-report-3003503, (Erişim Tarihi: 24.05.2022)

[5] “Imran Khan’s Claim of US Conspiracy Has Found A Wide Audience in Pakistan,” Latest Us News Hub, https://latestusnewshub.com/world-news/imran-khans-claim-of-us-conspiracy-has-found-a-wide-audience-in-pakistan/,(Erişim Tarihi: 28.05.2022)

[6] “CIA Contractor Raymond Davis Freed in Pakistan Killings”, LA Times, https://www.latimes.com/archives/la-xpm-2011-mar-17-la-fg-pakistan-davis-freed-20110317-story.html, (Erişim Tarihi: 28.05.2022)

[7] “Why So Many Pakistanis in Favor of Imran’s Conspiracy Theory In The United States,” https://www.fourals.com/2022/05/31/why-so-many-pakistanis-in-favor-of-imrans-conspiracy-theory-in-the-united-states/,(Erişim Tarihi: 28.05.2022)

Dr. Md Mostafa FAISAL
Dr. Md Mostafa FAISAL
Dr. Md Mostafa FAISAL, 2010 yılında Dhaka Üniversitesi Siyaset Bilimi bölümünden lisans ve 2012 yılında yüksek lisans eğitimini tamamladı. 2020 yılının Aralık ayında, Gazi Üniversitesi Kamu Yönetimi ve Siyaset Bilimi bölümünden doktorasını aldı. Dr. Faisal’ın, "Küresel Yönetişim Kapsamında Uluslararası Göç: Rohingya Mülteci Krizi Örneği", "Rohingya Refugee crisis: History of Persecution and Global Migration Governance", "Türk Siyaseti: Atatürk’ten Erdogan’a", "Bangladesh: Caretaker Government Past and Present" adlı 4 adet kitabı bulunmaktadır. Başlıca ilgi alanları, Asya çalışmaları, Güney Asya çalışmaları ve Uluslararası Göç ve Mülteciler’dir. Dr. Faisal iyi derecede İngilizce, Türkçe ve Bengalce bilmektedir.