Tarih:

Paylaş:

Karadağ Erken Seçime mi Gidiyor?

Benzer İçerikler

Bu yazı şu dillerde de mevcuttur: English Русский

Karadağ Başbakanı Dritan Abazovic’in 2022 yılının Haziran ayında Sırp Ortodoks Kilisesi’yle (SPC) ilgili “Temel Anlaşma”yı imzalayacağını açıklaması, ülkedeki siyasi krizin ayak seslerinin duyulmasına neden olmuştur. Öyle ki; farklı ideolojik görüşlere sahip olan koalisyon hükümetindeki tartışmalarla başlayan bu süreçte Abazovic yönetimi, 3 Ağustos 2022 tarihinde Sırp Ortodoks Kilisesi’ne resmi statü kazandıran anlaşmayı imzalamıştır. Bunun hemen ardından derinleşmeye başlayan siyasi kriz, 20 Ağustos 2022 tarihinde Abazovic Hükümeti’nin güvenoyu alamayarak düşmesine neden olmuştur.

Sırp Kilisesi ile “Temel Anlaşma” imzalanması, ülkede protestolar düzenlenmesine yol açmıştır. Dolayısıyla Sırp Ortodoks Kilisesi ve Karadağ Ortodoks Kilisesi arasında yaşanan ihtilafların hükümetin düşmesine sebebiyet verdiği görülmüştür. Burada Avrupa yanlısı bir tutum benimseyen Abazovic’in anlaşma konusunda ısrar etmesi dikkat çekmiştir. Nitekim Abazovic’in söz konusu adımı atmasında Sırbistan’la ilişkileri düzeltme ve Açık Balkan Girişimi’ne katılma arzusu kritik rol oynamıştır.

Bahsi geçen gelişmenin ardından yeni hükümetin kurulması amacıyla Başbakan adayının sunulması için partilere otuz gün süre tanınmıştır. Sırp yanlısı partiler, bu sürenin bitmesine saatler kala hükümeti kurma görevin Filip Vujanovic’e karşı az farkla kaybeden Miodrag Lekic’e verilmesini talep etmiş ve bunu Cumhurbaşkanı Milo Djukanovic’e iletmiştir. Lekic, 1 Ağustos 1992-17 Mayıs 1995 tarihleri arasında Yugoslavya Federal Cumhuriyeti (Sırbistan-Karadağ) Dışişleri Bakanı olarak görev yapmış ve 2013 yılındaki Cumhurbaşkanlığı Seçimleri’nde Sosyalistlerin Demokratik Partisi’nin (DPS) adayı olmuştur. Fakat Sırp yanlısı partiler, zamanında Karadağ’ın Sırbistan’dan ayrılmamasını savunduğu belirtilen Lekic’in[1] adaylığını destekleyen vekillerin imzalarının tamamını Cumhurbaşkanı’na ulaştıramamıştır. Bunun ardından Djukanovic, teklifi geri çevirerek bunun anayasaya uygun olduğunu belirtmiş ve 23 Ekim 2022 tarihinde seçime gidilmesini önermiştir.

Karadağ’ın “harap” olmuş bir sistemle karşı karşıya olduğunu ileri süren Djukanovic, “Ülkede sorumlu yönetim ve hükümete ulaşmalıyız.” değerlendirmesinde bulunmuştur.[2] Djukanovic’in bu ifadeleri sonrasında ise darbe girişimi tartışmaları yaşanmıştır.[3] Zira Djukanovic’in hükümeti kurma görevini Sırp yanlısı Lekic’e vermemesi, Lekic’in destekçilerini kızdırmıştır. Bu kapsamda Djukanovic’in Lekic’in adaylığını reddetmesi nedeniyle anayasayı ihlal ettiğini savunan Sırp yanlısı milletvekilleri, Djunakovic’in azli için 41 vekilden imza alarak bunu Meclis Başkanı Danijela Durovic’e sunmuşlardır.[4]

Dikkat çeken bir diğer husus da Arnavut kökenli ve Avrupa yanlısı olan Abazovic’in liderliğini yaptığı Birleşik Reform Hareketi’nin (URA) Lekic’in adaylığını imzalamasa da bunu sözlü bir şekilde dile getirmesidir.[5] Bununla birlikte URA milletvekillerinin Djunakovic’in azli için imza atmadıkları belirtilmektedir. Lakin Abazovic’in liderliğini yaptığı URA’nın Sırp yanlısı Lekic’i desteklemesinin URA’nın her hükümette yer almayı arzulamasıyla ilgili olduğu ifade edilebilir.

Öte yandan URA’nın Lekic’i “sözlü” olarak desteklemesi, Djukanovic ve Abazovic arasındaki bazı görüş aykırılıklarından da kaynaklanmış olabilir. Zira Abazovic, 21 Eylül 2022 tarihli bir konuşmasında Djukanovic’i ülke içindeki suç şebekelerini korumakla suçlamıştır. Bu bağlamda Abazovic, Djukanovic’in dini ve etnik bölünmeleri kışkırttığını ve bunun da 2022 yılının Ağustos ayında hükümetinin düşmesine neden olduğunu öne sürmüştür.[6]

Ülke içinde “darbe girişimi” olarak yorumlanmasına neden olan bu gelişmelere ilişkin Karadağ Dışişleri Bakanı Ranko Krivokapic, Kosova ve Bosna Hersek’ten sonra Karadağ’da büyüyebilecek bir krize dikkat çekerek bunun bölge istikrarını etkileyeceğini ve tüm bu gelişmelerin Ukrayna’daki savaşın bir yansıması olduğunu açıklamıştır.[7] Krikokapic, Rusya’nın Balkanlardaki etkisine atıfta bulunarak söz konusu ülkede yaşanan son gelişmelerde Moskova’nın etkisinin bulunduğunu ima etmiştir.[8]

Abazovic ise yaşanan gelişmelere yönelik “Karadağ’da biraz siyasi kafa karışıklığı var ama bence bizi hükümet dışında bırakan bir çözüm yok.” demiştir.[9] Abazovic, çözümün ya erken seçim ya da yeni bir koalisyon anlaşmasıyla sağlanabileceğini; ancak her iki durumda da URA ve müttefiklerinin yeni hükümette yer alacaklarını belirtmiştir.[10]

Tüm bu gelişmelerden hareketle, Karadağ’da Sırp yanlısı partilerin iktidara gelmeye çalıştığı, bunun Rusya tarafından desteklendiği iddia edilebilir. Nitekim 14 Eylül 2022 tarihinde çıkan haberlerde ABD, Rusya’nın aralarında Karadağ’ın da olduğu birçok Balkan ülkesindeki siyasi partilere gizli bir şekilde fon sağladığını iddia etmiştir.[11] İlgili ülkelerde büyük yankı uyandıran bu durumun doğru olma ihtimali yüksektir. Çünkü Moskova, Balkanlardaki kırılganlıklardan yararlanarak bilhassa Sırp ayrılıkçıları destekleyerek bölgedeki durumu istikrarsızlaştırma girişimlerinde bulunabilir. Öyle ki Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in 20 Eylül 2022 tarihinde Bosna Hersek Devlet Başkanlığı Sırp Üyesi Milorad Dodik’i 2 Ekim 2022 tarihindeki seçimlerden önce Moskova’da ağırlaması da tesadüf değildir.[12] Bundan dolayı Karadağ’da yaşanan gelişmeleri ve özellikle de darbe girişimi tartışmalarını, bu açıdan değerlendirmek gerekmektedir.

Sonuç olarak Rusya’nın desteklediği düşünülen Karadağ’daki Sırp yanlısı partilerin, 30 Eylül 2022 tarihinde gerçekleştirilecek Meclis toplantısında alınacak karar sonrası ne yapacakları merak konusudur. Dolayısıyla “Karadağ’da Sırp yanlısı Demokratik Cephe (DP) iktidara gelir mi; yoksa erken seçime mi gidilir?” gibi soruların cevabı belirsizliğini korurken; Brüksel’in ülkede Sırp yanlısı bir iktidara sıcak bakmayacağı düşünülmektedir.


[1] “Crna Gora–čardak ni na nebu ni na zemlji”, Al Jazeera Balkans, https://balkans.aljazeera.net/opinions/2022/9/25/crna-gora-cardak-ni-na-nebu-ni-na-zemlji, (Erişim Tarihi: 27.09.2022).

[2] “Karadağ Cumhurbaşkanı’ndan Yeni Hükümet Kurulması Yerine Seçime Gidilmesi Kararı”, Anadolu Ajansı (AA), https://www.aa.com.tr/tr/dunya/karadag-cumhurbaskanindan-yeni-hukumet-kurulmasi-yerine-secime-gidilmesi-karari/2692392, (Erişim Tarihi: 27.09.2022).

[3] “Međusobne optužbe za pokušaj državnog udara u Crnoj Gori”, Al Jazeera Balkans, https://balkans.aljazeera.net/videos/2022/9/21/medjusobne-optuzbe-za-pokusaj-drzavnog-udara-u-crnoj-gori, (Erişim Tarihi: 27.09.2022).

[4] “In Montenegro, the President Proposed to Dissolve the Parliament and the MPs Initiated his Impeachment”, Babel, https://babel.ua/en/news/84640-in-montenegro-the-president-proposed-to-dissolve-the-parliament-and-the-mps-initiated-his-impeachment, (Erişim Tarihi: 27.09.2022).

[5] “Djukanovic Proposes Dissolving Montenegrin Assembly Early: I couldn’t Give Mandate to Form Government to Lekic”, Telegraf, https://www.telegraf.rs/english/3558656-djukanovic-proposes-dissolving-montenegrin-assembly-early-i-couldnt-give-mandate-to-form-government-to-lekic, (Erişim Tarihi: 27.09.2022).

[6] “Abazovic: “Djukanovic Suç Şebekelerini Koruyor”, Balkan News, https://www.balkannews.com.tr/karadag/abazovic-djukanovic-suc-sebekelerini-koruyor-h4422.html, (Erişm Tarihi: 27.09.2022).

[7] “Krivokapić: Krizu riješiti izborima, Crna Gora vruća tačka na Balkanu”, Dan, https://www.dan.co.me/vijesti/politika/krivokapic-krizu-rijesiti-izborima-crna-gora-vruca-tacka-na-balkanu-5137726, (Erişim Tarihi: 27.09.2022).

[8] Aynı yer.

[9] “Montenegro’s PM Says Organised Crime Used İnfluence to Oust Him Over Raids”, The Guardian, https://www.theguardian.com/world/2022/sep/25/montenegro-prime-minister-dritan-abazovic, (Erişim Tarihi: 27.09.2022).

[10] Aynı yer.

[11] “US official: Russia secretly financed DF in Montenegro and Dodik in BH”, N1, https://rs.n1info.com/english/news/us-official-russia-secretly-financed-df-in-montenegro-and-dodik-in-bh/, (Erişim Tarihi: 27.09.2022).

[12]“Putin meets Bosnian Serb separatist leader, praises Serbia”, The Washington Post, https://www.washingtonpost.com/politics/putin-meets-bosnian-serb-separatist-leader-praises-serbia/2022/09/20/4c8f818c-390c-11ed-b8af-0a04e5dc3db6_story.html, (Erişim Tarihi: 27.09.2022).

Sibel MAZREK
Sibel MAZREK
Lisans eğitimini Gazi Üniversitesi İletişim Fakültesi'nde tamamlayan Sibel Mazrek, yüksek lisans eğitimine Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü'nde Gazetecilik Ana Bilim Dalı'nda devam etmektedir. Çeşitli medya kuruluşlarında muhabirlik, spikerlik sunuculuk görevlerini üstlenen Mazrek, ANKASAM'da Medya Koordinatörü olarak çalışmalarına devam etmektedir.