Romanya, jeopolitik konumu sebebiyle hem Avrupa Birliği (AB) hem de Amerika Birleşik Devletleri (ABD) için önem arz eden bir ülkedir. Özellikle de son dönemde tartışılan Rus yayılmacılığına karşı tampon bölge olarak algılanmaktadır. Bu yüzden de gerek AB gerekse de ABD, Romanya’yla münasebetlerini genişletme ve derinleştirme eğilimi içerisindedir. Bükreş yönetimi ise “Rus tehdidini” bir ulusal güvenlik meselesi olarak algılamaktadır.
Anlaşılacağı üzere, söz konusu aktörlerin politikalarında ortak tehdit algısı belirleyici rol oynamaktadır. Buna bağlı olarak da Romanya’nın hala Schengen üyesi olmaması tartışılmaktadır. Nitekim Avrupa Komisyonu, Schengen Bölgesi hakkındaki raporunda AB ülkelerinden Romanya’nın bölgeye katılmasının onaylanması çağrısını yapmıştır.[1]
Bilindiği gibi Rusya-Ukrayna Savaşı, bölge devletleri tarafından egemenliklerinin ihlali olarak algılanmış ve Avrupalı devletler, Rusya’ya yaptırım uygulamıştır. Bükreş’in söz konusu yaptırımlara öncülük ettiği görülmektedir. Romanya, bu yaptırımların yanı sıra uluslararası toplum nezdinde Rusya’nın meşruiyetini tartışmaya açacak açıklamalarda bulunmaktadır. Bu konuda Romanya Cumhurbaşkanı Klaus Lohannis’in Rusya’nın Ukrayna’ya saldırarak uluslararası hukuku ihlal ettiği açıklaması dikkat çekicidir.[2]
Öte yandan Rusya-Ukrayna Savaşı, bölgedeki aktörlerin çeşitlik güvenlik kaygıları hissetmesine sebep olurken; bu aktörler arasındaki işbirliğini de hızlandırmıştır. Dahası Lohannis, Romanya ve Moldova’nın korunmasının Avrupa’nın güvenliğini sağlayacağını ifade etmiştir. [3]
Romanya’nın Rusya karşıtı politikaları sürerken bölgedeki stratejik öneminin arttığı görülmektedir. Bu çerçevede Bükreş yönetimi, sadece AB ve Kuzey Atlantik Antlaşması Örgütü’yle (NATO) ilişkileri güçlendirmekle kalmamış; aynı zamanda bölge devletleriyle ikili münasebetlerini de güçlendirmiştir. Bilhassa Romanya’nın Macaristan’la olan ilişkilerinde önemli bir ilerleme söz konusudur. İki ülkenin iyi ilişkilerini Macaristan Dışişleri Bakanı Peter Szijjarto’nun Schengen konusunda Romanya’ya destek vermesi de net bir şekilde gözler önüne sermiştir. Szijjarto, Romanya’nın Schengen Bölgesi’nin parçası olması gerektiğini ve taraflar arasındaki ilişkilerin daha iyiye gideceğini dile getirmiştir.[4]
Belirtmek gerekir ki; Romanya, Rusya’ya karşı attığı adımlarla hem Avrupa’nın hem de bölge devletlerinin desteğini kazanmış ve Schengen üyeliği konusunda kayda değer bir desteğe kavuşmuştur. Henüz istenilen sonuca ulaşılmasa da Romanya İçişleri Bakanı Lucian Bode, ülkesinin 2011 senesinden beri Schengen Bölgesi’ne katılmaya hazır olduğunu belirtmiştir.[5]
Romanya’nın bölgedeki siyasi önemi artmakta ve taraflar, bu farkındalıkla çeşitli politikalar üretmektedir. Özellikle de Avrupa’daki entegrasyon süreçleri açısından Romanya’nın her geçen gün daha önemli hale geldiğini söylemek yerinde olacaktır. Zira Avrupa Komisyonu’nin İç Pazardan Sorumlu Üyesi Thierry Breton, Romanya’nın savunma sanayisinde önemli bir rol oynayabileceğini ifade etmiştir.[6]
Her ne kadar Romanya’nın Avrupa bütünleşmesine katkı sağladığı doğru olsa da bu süreci besleyen birçok gelişme vardır. Özellikle de Rusya’nın adımları, taraflar için oldukça önemlidir. Örneğin Romanya Sınır Polisi ile işbirliği içerisindeki AB Üye Ülkelerinin Dış Sınırlarının Yönetimi için Operasyonel İşbirliği Ajansı (FRONTEX) için devriye atan bir Polonya uçağı, Rus savaş uçağı tarafından taciz edilmiştir.[7] Bu tarz olayların tarafları ortak güvenlik politikalarına ve bütünleşmeye yönelttiği ortadadır.
Tüm bu gelişmelere ek olarak Avrupa’nın Rusya karşısında pozisyon alması ve bölgenin güvenliğini sağlamaya yönelik çeşitli girişimlere yönelmesi de Romanya’nın ehemmiyetini arttırmıştır. Bu bağlamda gerek Doğu Avrupa’da gerek Balkanlar’da gerekse de Karadeniz’de çeşitli tatbikatlar düzenlenmiştir. Özellikle de Özel Harekât Kuvvetlerinin En Büyük Tatbikatı olarak nitelendirilen “Junction Strike 23” Romanya’da başlamıştır.[8]
Mevzubahis tatbikatın Rusya’ya karşı bir gözdağı olarak gerçekleştiğini söylemek doğru olacaktır. Ayrıca Bükreş ile Barı arasındaki yakınlaşmanın bölgedeki aktörlerin güvenlik kaygılarının azalmasına katkı sağlayacağı da açıktır. Bu gayretler içerisinde en dikkat çekenlerden biri ise Romanya’ya aittir. Zira Rusya-Ukrayna Savaşı’nda Bükreş yönetimi, istikrarlı şekilde hem Ukrayna’ya destek olmuş hem de kendi savunmasını ve ordusunu güçlendirmeye devam etmiştir. Bu çerçevede Romanya, bilhassa ordunun modernizasyonuyla ilgili muhtelif girişimde bulunmuştur. Örneğin Romanya, Fransa’dan denizaltı, Birleşik Krallık’tan mayın avcısı ve ABD’den de tank alacaktır.[9]
Neticede Rusya-Ukrayna Savaşı’nın Avrupa nezdindeki yansıması olarak değerlendirilebilecek güvenlik endişelerinin bölgedeki aktörleri birbirine yakınlaştırdığı ifade edilebilir. Bu noktada Romanya önemli bir tampon bölge olarak ön plana çıkmakta ve her geçen gün ordusunu güçlendirerek Avrupa devletlerinin güvenlik kaygılarını azaltmaktadır.
Romanya önemli bir tampon bölge olarak ön plana çıkmakta ve her geçen gün ordusunu güçlendirerek Avrupa devletlerinin güvenlik kaygılarını azaltmaktadır.
[1] “EC Makes Another Recommendation for Romania’s and Bulgaria’s Schengen Membership”, Romania-Insider, https://www.romania-insider.com/ec-recommends-romania-schengen-membership-2023, (Erişim Tarihi: 17.05.2023).
[2] “Romanian President: By Its Illegal Aggression Against Ukraine, Russia Has Blatantly Violated International Law”, Romania Insider, https://www.romania-insider.com/romania-president-russia-ukraine-aggression-international-law, (Erişim Tarihi: 17.05.2023).
[3] “Romanian President on Europe Day: By Protecting Europe, We Protect Ourselves”, Romania Insider, https://www.romania-insider.com/protecting-europe-romania-president-message-2023, (Erişim tarihi:09.05.2023).
[4] “Romania Should Join Schengen Hungarian Foreign Minister 2023”, Romania Insider, https://www.romania-insider.com/romania-should-join-schengen-hungarian-foreign-minister-2023, (Erişim Tarihi: 10.05.2023).
[5] “Austria’s Refusal to Allow Romania into Schengen is a Matter of Domestic Politics, Minister Says”, Romania Insider, https://www.romania-insider.com/austria-refusal-romania-schengen-domestic-politics-bode, (Erişim Tarihi: 04.05.2023).
[6] ““Romania Will Play a More Significant Role in the Defense Industry,” European Commissioner Says”, Romania Insider, https://www.romania-insider.com/romania-role-defense-industry-european-commissioner-2023, (Erişim Tarihi: 12.04.2023).
[7] “Polish Aircraft in Frontex Mission Harassed by Russian Fighter Jet Close to Romania’s Airspace”, Romania Insider, https://www.romania-insider.com/polish-aircraft-harrased-russian-jet-close-romania-2023, (Erişim Tarihi: 08.05.2023).
[8] “Junction Strike 23: Military Exercise of the Special Operations Forces Starts in Romania”, Romania Insider, https://www.romania-insider.com/junction-strike-military-exercise-romania-2023, (Erişim Tarihi: 09.05.2023).
[9] “Romania to Purchase Submarines, Tanks, Minehunters as Part of Army Modernization Program”, Romania Insider, https://www.romania-insider.com/romania-submarines-tanks-army-modernization-program , (Erişim Tarihi: 19.05.2023).
