Kuzey Kore’nin Rusya’ya silah tedariğinde bulunulduğu yönündeki iddialar, Moskova ile Pyongyang’ın askeri ve politik çıkarlarının yakınlaştığını göstermektedir. Aynı zamanda bu iddialar, Rusya’nın Ukrayna Savaşı’nda yaşadığı lojistik sorunlara işaret etmektedir.
Moskova’nın silah tedariğine hız vermesi, Kremlin’in Ukrayna Savaşı’nın uzun süre daha devam edeceğini öngördüğünü göstermektedir. Nitekim Rusya, bu hamleyle birlikte silah üretme kapasitesinin hızını arttırmaya ve fabrikalarındaki üretimin kullanım hızına yetişmesini sağlamaya çalışıyor olabilir. Yani Moskova yönetimi, Kuzey Kore’den askeri mühimmat satın alarak üretim sürecini istikrara kavuşturmayı hedefliyor olabilir.
Rusya’nın Kuzey Kore’den topçu silahı tedarik etme girişimlerine ilişkin Amerika Birleşik Devletleri (ABD) tarafından yapılan istihbarat değerlendirmesi, Pyongyang’ın Ortadoğu ve Kuzey Afrika’daki ülkeler aracılığıyla silah tedariğini gizlemeye çalıştığını öne sürmüştür. Bu kapsamda ABD Ulusal Güvenlik Konseyi Sözcüsü John Kirby, Ukrayna Savaşı için Kuzey Kore’nin Rusya’ya önemli sayıda top mermisi sevkiyatı yaptığını ve bu sevkiyatların varış noktalarının Ortadoğu veya Kuzey Afrika ülkeleriymiş gibi gösterildiğini söylemiştir.[1] Kirby, her ne kadar spesifik olarak ülke ismi belirtmemiş olsa da ABD, Rusya’ya silah sağladığı tahmin edilen bir diğer ülke olan İran’ın Kuzey Kore’nin silah tedariğinde geçiş ülkesi olarak kullanıldığını düşünüyor olabilir. Zaten halihazırda Pyongyang ve Tahran yönetimleri, füze geliştirme noktasında işbirliklerini sürdürmektedir.[2]
Halihazırda Kuzey Kore, Sovyet döneminden kalma sistemlerin güncel varyantları şeklinde nitelendirilebilecek askeri mühimmatlar üretmektedir. Bunun yanı sıra Pyongyang yönetimi, Uzun Menzilli Kıtalararası Balistik Füzeler (ICBM) ve nükleer silahların üretimi noktasında da dikkat çekmektedir. Bu sebeple Kuzey Kore, silah ticareti konusunda Rusya açısından çekici bir özelliğe sahip olabilir.
Mevzubahis iddiaların dikkat çekmesinin bir diğer nedeni de Kuzey Kore’nin ülkenin kuzeyindeki Tumangang kasabasının sınırı üzerinden Rusya’nın Khasan kasabasına giden bir demiryolu ağına sahip olmasıdır. Söz konusu rotanın varlığı, iddiaları güçlendirmektedir.
Bu noktada Ukrayna Savaşı’nda topçu mermilerinin çok önemli bir rol oynadığı, savaşın başlarında Rus cephaneliğinin topçu mermilerinin Ukrayna Ordusu’na kıyasla çok daha fazla olduğu; ancak ilerleyen süreçte Batılı devletler tarafından Kiev’e yapılan silah yardımlarıyla bir denge sağlandığı ve hatta bu konudaki avantajın Ukrayna Ordusu’na geçtiği belirtilmelidir.[3] Buna ek olarak 122 mm ve 155 mm topçu mermilerinin sahada en çok tercih edilen topçu mermilerinden olduğu, savaşın başlarında Moskova yönetiminin bu alanda da avantajlı olmasına rağmen zaman Ukroboronprom’un hızlı üretimiyle Keiv’in üstünlük elde ettiği ifade edilmektedir.[4] Dolayısıyla Kuzey Kore’nin 122 mm topçu mermisinde önemli bir stoğa sahip olması,[5], Rusya açısından cezbedici bir etken olabilir. Bu da iddiaların doğruluğuna işaret eden bir faktör olarak yorumlanabilir.
Tüm bunların yanı sıra Kuzey Kore ve Rusya’nın politik anlamda da yakınlaşma belirtisi göstermeleri de mevzubahis silah tedariği iddialarını güçlendirir niteliktedir. Nitekim iki ülke hem Batı hegemonyasına karşı çıkmaları hem de küresel sistem tarafından “ötekileştirilmeleri” ve yaptırımlar yoluyla izole edilmeye çalışılmaları nedeniyle yakınlaşmaktadır. Örneğin Kuzey Kore, Rusya’nın Ukrayna’nın Luhansk, Donetsk, Herson ve Zaporijya bölgelerini uluslararası hukuka aykırı bir şekilde ilhak etmesini tanıyan az sayıda devletten biridir.
Dahası 7 Ekim 2022 tarihinde Kuzey Kore Devlet Başkanı Kim Jong-un, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in doğum gününü kutlayarak kendisine, “Batı hegemonyasının ve ABD’nin meydana getirdiği tehdide karşı başarı kazandığı” için tebriklerini iletmiştir.[6] Söz konusu mesajda Kim, Kuzey Kore ile Rusya arasındaki işbirliğinin “tarihinin en güçlü döneminde” olduğunu söylemiştir.[7]
Moskova yönetimi ise 2022 yılının Mayıs ayında, Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi (BMGK) tarafından içerisinde Kuzey Kore’ye uygulanması planlanan yeni yaptırımları veto etmiştir.[8] Bununla birlikte aynı yılın Kasım ayındaki BMGK toplantısında Rusya, nükleer denemeleri hasebiyle Kuzey Kore’yi kınamayı reddetmiştir. Üstelik Pyongyang ile Washington arasında yaşanan gerilimin sebebi olarak da Batı’yı ve ABD’yi sorumlu tutmuştur.[9] İki aktör arasında hem dış politika ekseni hem de siyasi strateji üretimi bağlamında yaşanan bu yakınlaşma, Rusya’nın Ukrayna Savaşı’nda Kuzey Kore’den mühimmat desteği almasının çok da uzak ve zor bir ihtimal olmadığını göstermektedir.
Sonuç olarak Rusya’nın Ukrayna Savaşı’nda artan birçok sorunla karşı karşıya kaldığı bilinmektedir. Bununla birlikte Kuzey Kore de nükleer denemeleri sebebiyle bölgesel güvenlik için tehdit oluşturan bir aktör şeklinde görülmekte ve ABD, Güney Kore ve Japonya’yla işbirliği yaparak çeşitli tatbikatlar gerçekleştirmektedir. Diğer taraftan Pyongyang, BMGK içerisinde de bir yaptırım baskısıyla da karşı karşıyadır. Bu sebeple tarafların küresel ve bölgesel zorluklara karşı işbirliklerini geliştireceği öngörülebilir. Bu yüzden de silah tedariği iddialarının gündeme gelmesi normaldir.
[1] “North Korea Dismisses Claims of Weapons Shipments to Russia”, Al Jazeera, https://www.aljazeera.com/news/2022/11/8/north-korea-dismisses-claims-shipping-weapons-to-russia,(Erişim Tarihi: 09.11.2022).
[2] “UN Report Says Iran and North Korea Resumed Missile Cooperation”, RFERL, https://www.rferl.org/a/un-report-says-iran-and-north-korea-resumed-missile-cooperation/31093315.html, (Erişim Tarihi: 09.11.2022).
[3] “The Ukraine War Has Often Been A Griding Artillery Battle. These Are The Big Guns Being Sent In To Pound Russian Forces”, Insider, https://www.businessinsider.com/foreign-artillery-being-sent-to-ukraine-to-fight-russian-forces-2022-11, (Erişim Tarihi: 10.11.2022).
[4] “Ukroboronprom Establishes The Production of 122-mm and 152-mm Shells”, Mil.in.ua, https://mil.in.ua/en/news/ukroboronprom-establishes-the-production-of-122-mm-and-152-mm-shells/, (Erişim Tarihi: 10.11.2022).
[5] “M1977”, Military Today, http://www.military-today.com/artillery/m1977.htm, (Erişim Tarihi, 10.11.2022)
[6] “Explainer: Putin and North Korea’s Kim Forge Closer Ties Amid Shared Isolation”, Reuters, https://www.reuters.com/world/putin-north-koreas-kim-forge-closer-ties-amid-shared-isolation-2022-10-07/, (Erişim Tarihi: 10.11.2022).
[7] North Korea Touts “Stregthened” Russia Cooperation in Message to Putin, Kyodo News, https://english.kyodonews.net/news/2022/10/754ffbc57fe2-n-korea-touts-strengthened-russia-cooperation-in-message-to-putin.html, (Erişim Tarihi: 10.11.2022).
[8] “China, Russia Veto U.S. Push For More U.N. Sanctions on North Korea”, Reuters, https://www.reuters.com/world/china-russia-veto-us-push-more-un-sanctions-north-korea-2022-05-26/, (Erişim Tarihi: 10.11.2022).
[9] “Us Confronts China, Russia at UN over N. Korean Missile Launches”, Al Jazeera, https://www.aljazeera.com/news/2022/11/5/us-confronts-china-russia-at-un-over-n-korean-missile-launches, (Erişim Tarihi: 05.11.2022).
