Çin’in Washington Büyükelçisi Xie Feng, Amerika Birleşik Devletleri’yle (ABD) olan ilişkilerin geliştirilmesi için daha fazla “somut ve küçük adım” gerektiğini belirterek özellikle hızlı vize işlemleri gibi konularda işbirliği çağrısında bulunmuştur.[1] Bu iyi niyetli girişimlere rağmen Asya-Pasifik Liderler Zirvesi (APEC) öncesinde Çin Devlet Başkanı Şi Cinping’in ABD Başkanı Joe Biden’la buluşup buluşmayacağı halen belirsizliğini korumaktadır.
Xie Feng, farklı diplomatik, akademik ve hükümet çevrelerine hitaben yaptığı konuşmada, “Çin-ABD ilişkilerinde birçok şey değişti, ancak birbirimize bağımlıyız. Rekabet etmek veya diğerlerine meydan okuma niyetimiz yok.” ifadelerini kullanmıştır.[2]
APEC Zirvesi, Çin-ABD ilişkilerindeki olumsuz gidişatı tersine çevirmek için önemli bir adım olarak görülmektedir. Joe Biden, son aylarda üst düzey yetkilileri Pekin’e göndermiş ve ikili çalışma grupları oluşturulmuştur. Xie Feng, bu olumlu gelişmelerden duyduğu memnuniyeti dile getirmiş, ancak liderler düzeyinde görüşmelere dair net bir açıklama yapmamıştır.[3]
Xie Feng, Çin’in ABD’yle ilişkilerini somut adımlarla geliştirmeye çağırmıştır. Bu adımlar arasında vize işlemlerinin hızlandırılması ve doğrudan uçuş sayısının artırılması gibi uygulamalar yer almıştır. Çin’in üst düzey diplomatı, ayrıca küresel ekonomide herkesin birbirine bağımlı olduğunu ve ülkesinin rekabet etme niyetinde olmadığını vurgulamıştır. Bu ifade, Çin’in uluslararası alandaki rolünü anlamak açısından önemlidir.
Xie Feng, özellikle Hong Kong’un APEC Zirvesi’ne davet edilmemesi ve ABD’nin bu konudaki tavrı gibi hassas konulara da değinmiştir. Bu durum, ikili ilişkilerdeki potansiyel çatışma noktalarına işaret etmektedir. Çin’in ekonomik durumuna da açıklık getiren Xie Feng, ülke ekonomisinin genel olarak yukarı yönlü bir seyir izlediğini ifade etmiştir.[4]
Başkan Şi Cinping’in APEC’e katılımı hakkında ilk açıklamaları yapan Wang Yi, Pekin’in “forumla ilgili tüm taraflarla iletişimde olduğunu” belirtmiştir. Bakan Wang Yi, tarafların beklentilerini karşılamak için Pekin’in uluslararası ölçekte yapıcı bir rol oynamaya hazır olduğunu ifade etmiştir. Pekin’in Washington’dan bir ev sahibinin sorumluluğunu yerine getirmesini beklediğini de sözlerine eklemiştir.
Xie Feng, iki ülke arasındaki doğrudan uçuş sayısını iki katına çıkarmak için bir zaman çizelgesinin belirlemesi teklifinde bulunmuştur. Pekin’in ABD vize başvurularını son zamanlarda dört güne kadar kısalttığına dikkat çekmiş ve bu konuda karşılık beklediklerini söylemiştir. Xie Feng, bunun yanı sıra karşı taraftan ABD-Çin Bilim ve Teknoloji Anlaşması’nı yenilemesini de talep etmiştir.[5]
ABD-Çin İş Konseyi Başkanı Craig Allen, Xie Feng’in konuşmasından sonra konuyu tartışmaya dahil etmiş ve iki ülkenin işbirliği yapmasının zorunlu olduğunu vurgulamıştır. Bu açıklamalar, diplomatik ilişkilerin karmaşıklığını ve her iki ülkenin de uluslararası alandaki rollerini anlama çabasını yansıtmaktadır.
[1] “China-US ties: Ambassador to US Calls for ‘Concrete, Small Steps’ in Relations but Silent on Ehether Xi Will Attend Apec”, CGTN News, https://news.cgtn.com/news/2023-09-28/Chinese-President-Xi-meets-UNESCO-Director-General-Audrey-Azoulay-1ntbCOE9kYM/index.html, (Erişim Tarihi: 01.10.2023).
[2] Aynı yer.
[3] “China-US ties: Ambassador to US Calls for ‘Concrete, Small Steps’ in Relations but Silent on Ehether Xi Will Attend Apec”, Yahoo Finance, https://news.cgtn.com/news/2023-09-28/Chinese-President-Xi-meets-UNESCO-Director-General-Audrey-Azoulay-1ntbCOE9kYM/index.html, (Erişim Tarihi: 01.10.2023).
[4] Aynı yer.
[5] Aynı yer.
