Asya-Pasifik Bölgesi, küresel güvenliğin fay hatlarının geçtiği ve yeni büyük rekabetin ana sahası olan bir bölgedir. Nitekim bölgede Amerika Birleşik Devletleri (ABD) ile Kuzey Atlantik Antlaşması Örgütü (NATO), Çin’i çevrelemek ve Kuzey Kore’nin nükleer faaliyetlerine karşı koymak amacıyla nüfuz ve varlık kazanmaya çalışmaktadır. Bu nedenle de ABD önderliğindeki Batılı Kutbu; ortak tatbikatlar, ittifaklar ve Batı ideolojisiyle temellendirilmiş örgütler vesilesiyle bölge devletleri üzerinde nüfuz kazanmaya çalışmaktadır.
Bu noktada Güney Kore ve Japonya’nın hem ABD’nin hem de NATO’nun bölgedeki en önemli ve en konsolide müttefikleri oldukları söylenebilir. Bu bağlamda Batı’nın bölgede yeni müttefikler edinme ve mevcut etkisini pekiştirme çabalarını ağırlıklı olarak bu iki devlet üzerinden gerçekleştirmeye çalıştığı öne sürülebilir. Zira Washington, Tokyo ve Seul hattındaki birlikteliğin bölgenin en proaktif ittifakını oluşturduğunu söylemek mümkündür.
Bu noktada Filipinler’in de gerek Batı temelli yapısı gerek jeopolitik ve jeostratejik konumlanması gerekse de Güney Çin Denizi üzerinden Pekin’le yaşadığı sorunlar nedeniyle Batı için önemli bir müttefik olarak görüldüğü öne sürülebilir. Nitekim Filipinler, zaten Batı perspektifine sahip bir devlettir. Ancak Manila’nın çok vektörlü bir dış politika izleyerek Çin’le diyaloğunu geliştirmeye çalıştığı söylenebilir. Bu yüzden de Batı’nın Filipinler’i bir müttefik olarak tamamen kendi yanında istediği ve bunu da ABD-Japonya-Güney Kore üçgeni üzerinden tesis etmeye çalıştığı çıkarımı yapılabilir. Çünkü bölgede bu konuyla alakalı mühim gelişmeler yaşanmaktadır.
Bunlardan ilki, Filipinler’in ABD’ye dört askeri üs vermesi[1] ve Filipinler Ulusal Savunma Bakanı Carlito Guancing Galvez Jr.’ın ABD’nin Filipinler’in askeri üslerine erişim izni verilmesinin saldırganlık amacı içermediğini, yalnızca dış tehditlere karşı kendini savunma yeteneğini artırma amaçlı olduğunu söylemesidir. Galvez, savaşa hazırlanmadıklarını sadece ulusal savunma stratejilerini geliştirmeye çalıştıklarını belirtmiştir.[2]
Filipinler’in söz konusu hamlesinde Güney Çin Denizi üzerinde Pekin’le yaşadığı çekişme de etkilidir. Nitekim tüm bunlar, aynı zamanda ABD’nin ve Batı’nın işine gelen bir konjonktür oluşturmaktadır. Çünkü Manila’nın mevcut çekişmesi, onu Batı’ya itmektedir. Washington da bu durumdan yararlanarak Filipinler üzerinden Asya-Pasifik Bölgesi’ndeki nüfuzunu ve varlığını güçlendirmeye ve aynı zamanda Çin’i çevrelemeye çalışmaktadır.
Askeri üslerin Çin’i rahatsız edeceği ve ulusal güvenliği kapsamında bir karşı hamle yapmaya iteceği söylenebilir. Bu noktada da bahse konu olan üslerin bölgedeki Amerikan varlığını arttırırken; aynı zamanda nüfuz mücadelesini tırmandıracağı iddia edilebilir.
Yaşanan bir diğer önemli gelişme de ABD Savunma Bakanı Lloyd J. Austin III’ün 26 Ocak 2023 tarihinde Filipinler ve Güney Kore’ye ziyarette bulunup savunma işbirliklerini artırmayı görüşmesidir. Aynı zamanda bölgesel istikrarı ilerletmek de yine söz konusu görüşmelerin gündem konusudur.[3] Zira Washington’un Manila üzerinde etki sağlayabilmek amacıyla Seul’u kullanmaya çalıştığı ifade edilebilir.
Dahası Austin, 22 Şubat 2023 tarihinde Galvez’le bir telefon görüşmesi gerçekleştirmiş ve bu görüşmede Güney Çin Denizi ele alınmıştır.[4] Bu da ABD’nin Filipinler konusunda Güney Çin Denizi’ne verdiği önemi ve bu sorun üzerinden Manila’yı daha da kendi tarafına çekmeye çalıştığını göstermektedir.
Öte yandan 17 Şubat 2023 tarihinde Güney Kore ve Filipinler heyetleri bir görüşme gerçekleştirmiş ve bahsi geçen görüşmede güvenlik ve savunma temalı birçok konuda ikili ilişkilerin geliştirilmesi gerektiği vurgusu yapılmıştır.[5] Zira söz konusu durum, Batı’nın bölgede yeni müttefikler edinmesi noktasında Güney Kore’nin oynadığı rolü gözler önüne sermektedir.
Bu kapsamda Japonya üzerinden incelenebilecek bir örnek de Japonya Başbakanı Fumio Kişida ile Filipinler Devlet Başkanı Ferdinand Marcos Jr’ın gerçekleştirdiği görüşmedir. Nitekim bu görüşme de savunma ve güvenlik temellidir. Aynı zamanda bu görüşmede Çin tarafından hissedilen tehlike de konuşulmuştur. Aynı zamanda Japon birliklerinin Filipin topraklarına daha fazla erişim sağlaması konusunda da mutabık kalınmıştır.[6]
Bu noktada Çin tehdidi söyleminin üzerinde durulması da Batı’nın Japonya vesilesiyle Filipinler üzerinde nüfuz kazanmaya çalıştığı şeklinde okunabilir. Bunun yanı sıra Japonya, git gide daha proaktif ve Batı yanlısı bir dış politika izlemektedir. Bu da Tokyo ile Pekin arasındaki gerginliği arttırmaktadır. Nitekim Tokyo, Çin karşıtı kutbu genişletmek istemektedir. Çünkü Tokyo, bu vesileyle hem kendi nüfuzunu arttırmayı hem de ABD ve NATO’nun harekat alanını genişletmeyi hedeflemektedir.
Sonuç olarak Filipinler’in Batı’nın ilgisini çektiği söylenebilir. Nitekim Batı’nın da ABD, Güney Kore ve Japonya vesilesiyle Filipinler üzerindeki nüfuzunu arttırmayı ve dolayısıyla Asya-Pasifik’teki varlığını genişletmeyi hedeflediği açıktır.
[1] “U.S. to Boost Military Role in The Philippines in Push to Counter China”, The New York Times, https://www.nytimes.com/2023/02/01/world/asia/philippines-united-states-military-bases.html#:~:text=The%20five%20existing%20sites%20where,Air%20Base%20in%20the%20south., (Erişim Tarihi: 04.03.2023).
[2] Expanded US Access To Philippines Bases ‘Not For Aggression’, Defence Chief Says” Channel News Asia, https://www.channelnewsasia.com/asia/expanded-us-access-philippines-bases-not-aggression-defence-chief-says-3320006, (Erişim Tarihi: 04.03.2023).
[3] “Secretary of Defense Travels to Republic of Korea, Philippines”, U.S. Department of Defense, https://www.defense.gov/News/Advisories/Advisory/Article/3279581/secretary-of-defense-travels-to-republic-of-korea-philippines/, (Erişim Tarihi: 04.03.2023).
[4] “Readout of Secretary of Defense Lloyd J. Austin III’s Call With Philippine Senior Undersecretary and Officer in Charge of the Department of National Defense Carlito Galvez”, U.S. Indo-Pacific Command, https://www.pacom.mil/Media/News/News-Article-View/Article/3306224/readout-of-secretary-of-defense-lloyd-j-austin-iiis-call-with-philippine-senior/, (Erişim Tarihi: 04.03.2023).
[5] “Ph, S. Korea Hold Bilateral Talks, Reaffirm Strong Partnership”, Philippine News Agency, https://www.pna.gov.ph/articles/1195579, (Erişim Tarihi: 04.03.2023).
[6] “Japan, Philippines Agree To Sharply Boost Defense Ties”, AP News, https://apnews.com/article/japan-government-philippines-lloyd-austin-ferdinand-marcos-jr-fumio-kishida-f817df7f6b0131dcff3bbccb2b103c79, (Erişim Tarihi: 04.03.2023).
