Beyaz Saray, Amerika Birleşik Devletleri (ABD) Ulusal Güvenlik Danışmanı Jake Sullivan’ın 4 Kasım 2022 tarihinde Ukrayna’yı ziyaret ettiğini doğrulamıştır. Kiev’e gizli bir ziyaret gerçekleştiren Sullivan, Ukrayna Cumhurbaşkanı Vladimir Zelenski ve Cumhurbaşkanlığı Ofisi Başkanı Andriy Yermak’la bir araya gelmiştir. Ayrıca Ukrayna Savunma Bakanı Oleksiy Reznik’le görüşmüştür. Ziyaretin resmi amacı bildirilmezken Amerikan basınına göre; Sullivan’ın Kiev’e yapılacak bir sonraki askeri yardım paketinin içeriği hakkında konuştuğu ve 8 Kasım 2022 tarihindeki ara dönem Kongre Seçimlerinden sonra Ukrayna’ya yönelik kapsamlı desteğin devam edeceğine dair güvence verildiği belirtilmektedir.
Sullivan, ABD’nin Ukrayna’ya 400 milyon dolarlık yeni bir askeri yardım paketi sağlayacağını ve Washington’un ilerleyen dönemde Kiev’e yönelik ekonomik ve insani destek sağlama planlarını da doğrulamıştır. Pentagon tarafından yapılan açıklamaya göre ABD, Ukrayna için 400 milyon dolarlık yeni bir askeri yardım paketinin parçası olarak 45 adet T-72 tankının yanı sıra Hawk uçaksavar füze sistemlerinin modernizasyonunu finanse edecektir. Plan ayrıca 1.100 Phoenix hayalet taktik uçağı ve 40 zırhlı nehir botunun satın alınması için finansman da içermektedir.[1]
Washington Post, Sullivan’ın Kiev ziyaretinde, Ukrayna’dan Rusya’yla müzakerelere açık kapı bırakmasını istediğini öne sürmüştür.[2] Diğer bir deyişle Sullivan, Zelenski’den Rusya’yla diyalog kapısını açık tutmasını talep etmektedir. The Wall Street Journal’a göre ise Sullivan, son aylarda Kremlin Dış Politika Danışmanı Yuri Uşakov ve Güvenlik Konseyi Sekreteri Nikolai Patruşev’le özel görüşmelerde bulunmaktaydı. Sullivan, bu müzakerelerdeki amacının, Rusya’nın nükleer silah kullanma tehdidi de dahil olmak üzere Ukrayna’da savaşın tırmanmasını önlemek ve iki ülke arasındaki iletişim kanallarını açık tutmak olduğunu belirtmiştir. Sullivan, bu ziyarette anlaşmazlığın çözümünün gündeme alınmadığını vurgulamıştır.[3]
Sullivan’ın Kiev’i ziyaret etmesiyle eş zamanlı olarak açıklama yapan Zelenski, “Rusların işgal altındaki Ukrayna topraklarından çekilmesi ve Ukrayna’ya saldırmalarından ötürü ‘hatasını’ kabul etmesi halinde Ukrayna’nın Rusya’yla diyalog için bir format bulabileceğini” söylemiştir. Zelenski, “Ukrayna’yı işgal ederek yok etmek isteyen Rusya’yla müzakerelerin bir anlamının olmadığını” da sözlerine eklemiştir.[4] Benzer bir açıklamada bulunan Ukrayna Cumhurbaşkanlığı Ofisi Başkan Danışmanı Mihail Podolyak, Rusya’nın Ukrayna’yı işgale başlamasından “sekiz aydan fazla bir süre sonra Ukrayna askerlerinin Rusya üzerinde üstünlük sağlamayı başardıklarını ve Rusya’nın askeri üstünlüğüne dair ana mitlerini fiilen yok ettiklerini, bu ortamda Kiev ile Moskova arasında herhangi bir anlaşmadan söz edilemeyeceğini” söylemiştir.[5]
Rusya’nın 23-27 Eylül 2022 tarihleri arasında Luhansk, Donetsk, Herson ve Zaporojiye bölgelerinde referandumlar düzenleyerek bu bölgeleri kendi toprağı ilan etmesinden sonra 30 Eylül 2022 tarihinde Zelenski, Ulusal Güvenlik ve Savunma Konseyi’nin hazırladığı “Putin iktidarda olduğu sürece Rusya’yla müzakereler yapmayacağına dair kararnameyi” imzalamıştı.[6] Bu bağlamda Ukrayna yasal olarak da Rusya’yla müzakereler yürütmek istememektedir.
Rusya ise Kiev’le diyaloğa hazır olduğunu ve kendi hedeflerine diplomatik yollarla ulaşmak istediğini belirtmektedir. Rusya’nın müzakere yapmak istemesinin en önemli nedenlerinden biri Ukrayna’da savunma stratejisine geçmiş olmasıdır. Ukrayna ve ABD açısından Rusya’nın askeri anlamdaki bu durumu Rusya’nın Ukrayna sahasında askeri üstünlüğünü kaybetmiş olması anlamına gelmektedir. Diğer taraftan Rusya karşısında kayda değer bir başarı elde ettiğini ileri süren Ukrayna Ordusu, Herson bölgesinde yeni bir taarruza geçmek için hazırlık yapmaktadır. Kiev’e göre; Rusya’yla yapılacak herhangi bir şartsız müzakere, Moskova’nın zaferi olarak görülecektir. Bu nedenle Ukrayna sahasında savunmaya geçmiş olan Rusya’yla müzakereler başlatmak, onun yeniden güçlenmesine imkân tanımak anlamına gelecektir.
Sullivan’ın Kiev ziyareti aslında Rusya’yla görüşmelerin hangi şartlarda yapılabileceğini istişare etmeye yöneliktir. ABD açısından, Rusya’yla müzakerelerin yapılması, Kremlin’in verebileceği tavizlere bağlıdır. Nitekim ABD, Ukrayna’ya taarruz silahları olan 45 adet tank vermeyi kabul etmiş ve Ukrayna’ya tank vermek isteyen diğer ülkeleri de destekleyeceğini açıklamıştır. Böylece Washington, Moskova’ya daha fazla baskı yaparak onu kendi şartlarını kabul etmeye zorlamaktadır.
[1] “Салливан в Киеве: новый пакет военной помощи США”, Euronews, https://ru.euronews.com/2022/11/05/ru-ukraine-new-military-aid, (Erişim Tarihi: 07.11.2022).
[2] Missy Ryan, John Hudson and Paul Sonne, “U.S. Privately Asks Ukraine To Show It’s Open To Negotiate With Russia”, The Wall Street Journal, https://www.washingtonpost.com/national-security/2022/11/05/ukraine-russia-peace-negotiations/, (Erişim Tarihi: 07.11.2022).
[3] “Senior White House Official Involved in Undisclosed Talks With Top Putin Aides”, The Wall Street Journal, https://www.wsj.com/articles/senior-white-house-official-involved-in-undisclosed-talks-with-top-putin-aides-11667768988?mod=hp_lead_pos2, (Erişim Tarihi: 07.11.2022).
[4] “Диалог с Россией возможен, если она отступит и признает свои ужасные ошибки — Зеленский”, NV, https://nv.ua/world/geopolitics/peregovory-ukrainy-i-rossii-zelenskiy-nazval-uslovie-dlya-dialoga-s-rf-poslednie-novosti-50281580.html, (Erişim Tarihi: 07.11.2022).
[5] “Подоляк определил главную задачу Украины в отношении РФ”, Post Factum, https://postfactum.info/politics/podolyak-opredelil-glavnuyu-zadachu-ukrainy-v-otnoshenii-rf-12945.html, (Erişim Tarihi: 07.11.2022).
[6] “Указ Президента України №679/2022”, president.gov.ua, https://www.president.gov.ua/documents/6792022-44249, (Erişim Tarihi: 07.11.2022).
