Küresel sistemin temel güvenlik dinamikleri Asya-Pasifik Bölgesi üzerinden okunmakta ve anlaşılmaya çalışılmaktadır. Çünkü bölgede gerek devletler arasında meydana gelen ikili problemler gerek bölgesel olarak sorun yaratan ihtilaflar gerekse de küresel açıdan yankı uyandıran meseleler bulunmaktadır. Bunlardan ilkinin Tayvan Sorunu olduğu öne sürülebilir. Zira Pekin, Taipei’yi anakaraya bağlanması gereken ayrılıkçılar olarak görmektedir ve bu nedenle de iki aktör arasında gerilim meydana gelmektedir.
Bir diğer önemli problemin de Güney Çin Denizi ve bu noktada üzerinde anlaşma sağlanamayan Dokuz Çizgi Hattı olduğu söylenebilir. Nitekim Pekin’in söz konusu denize dair çeşitli iddiaları vardır ve bu da birçok ülkeyi rahatsız etmektedir. Filipinler, Avustralya, Brunei, Endonezya, Malezya, Vietnam ve Tayvan bu bağlamda öne çıkan ve Güney Çin Denizi üzerinden Çin’le sorun yaşayan ülkelerdir. Mevzubahis sorunla alakalı uluslararası hukuka uygunluk ve deniz hukukuna uyum konusunda çağrılar yapılmasına rağmen bu tansiyon düşmemektedir.
Öte yandan Japonya ile Güney Kore, her ne kadar Kuzey Kore tarafından yaratılan nükleer tehditler ve Amerika Birleşik Devletleri (ABD) liderliğinde Çin’in çevrelenmesi noktasında işbirliği içerisinde olsalar da aralarında birçok problem vardır. Bunlardan ilki, 1910 yılında Japonya’nın Güney Kore’yi işgali[1] sırasında zorla çalıştırılan işiler problemidir.[2] Bir diğeri ise yine aynı döneme ait ve hala üzerinde tam olarak uzlaşılamamış olan “konfor kadınları” problemidir.[3] Ayrıca Tokyo ile Seul arasında Dokdo/Takeshima Adaları Sorunu da güncelliğini korumaktadır.[4]
Dahası bölge ciddi bir kutuplaşma içerisindedir. Nitekim ABD ve Kuzey Atlantik Antlaşması Örgütü (NATO) temelli ittifaklar, bölge jeopolitiğinde önemli rol oynamaktadır. Bu bağlamda Batı’nın Asya-Pasifik’teki en önemli müttefiklerinin Avustralya, Yeni Zelanda, Filipinler, Japonya, Güney Kore, Endonezya ve Vietnam olduğu öne sürülebilir.
Tüm bunların yanı sıra Avustralya, ABD ve Yeni Zelanda birlikteliğiyle 1951 yılında meydana getirilen ANZUS Anlaşması;[5] Hindistan, Japonya, ABD ve Avustralya birlikteliğiyle hayata geçirilen Dörtlü Güvenlik Diyaloğu (QUAD)[6] ve Birleşik Krallık, ABD ve Avustralya ortaklığıyla kurulan AUKUS Paktı[7] da bu birlikteliklerin bölgesel tezahürlerinin somut örnekleridir. Söz konusu ittifaklar hem bölgesel gerilimle kutuplaşmayı arttırmakta hem de bölgesel güvenlik ortamını kırılganlaştırmaktadır.
Ayrıca Kuzey Kore’nin yarattığı nükleer tehditler de hem bölgesel hem de küresel açıdan önemli güvenlik endişeleri yaratmaktadır. Nitekim Pyongyang, oldukça sık biçimde hem Kıtalararası Balistik Füze (ICBM) hem de nükleer denemeler yapmaktadır. Zira 2022 senesi, Kuzey Kore’nin bu anlamda en çok deneme gerçekleştirdiği yıl olmuştur.[8] Bu sebeple ortak tehdit algısı çerçevesinde ABD, Güney Kore ve Japonya ortaklığında Kuzey Kore’ye karşı tatbikatlar düzenlemektedir.[9] Fakat bahsi geçen tatbikatların Pyongyang üzerinde bir caydırıcılık yaratmadığı; bilakis Kuzey Kore’yi daha fazla provoke ettiği görülmektedir.
Sonuç olarak Asya-Pasifik Bölgesi, çok sayıda sorunu bünyesinde barındırmaktadır. Üstelik bu problemlerin kısa vadede çözülmesi mümkün gözükmemektedir. Bu bağlamda bahse konu olan bölgenin yakın gelecekte de ABD ile Çin arasındaki nüfuz mücadelesinin merkezi olacağı ve küresel güvenliğin fay hatlarına ev sahipliği yapacağı söylenebilir. Belki de Asya-Pasifik’te avantaj sağlayan aktör, küresel güç mücadelesinde de üstünlüğünü kabul ettirecektir.
[1] “Factbox: Old Disputes Overshadow Visit by Japan’s Kishida to South Korea”, Reuters, https://www.reuters.com/world/asia-pacific/old-disputes-overshadow-visit-by-japans-kishida-skorea-2023-05-05/, (Erişim Tarihi: 25.05.2023).
[2] “South Kora to Compensative Victims of Japan’s Wartime Forced Labour”, British Broadcast Corporation, https://www.bbc.com/news/world-asia-64858944, (Erişim Tarihi: 25.05.2023).
[3] “Dead End? US’ Two Biggest Allies, Japan&South Korea, Find No Comfort in Ties Over Issue of ‘Comfort Women’”, The Eurasian Times, https://eurasiantimes.com/uss-two-biggest-allies-to-counter-china-japan-south-korea-find/, (Erişim Tarihi: 25.05.2023).
[4] “Japan Protests South Korean Politician’s Landing on Disputed Islands”, Kyodo News, https://english.kyodonews.net/, (Erişim Tarihi: 25.05.2023).
[5] “The United States and Australia: A Vital Partnership fot he Indo-Pacific Region and the World”, U.S. Department of State, https://www.state.gov/the-united-states-and-australia-a-vital-partnership-for-the-indo-pacific-region-and-the-world/, Erişim Tarihi: 25.05.2023).
[6] “No Plans to Add New members to Quad Grouping Now: White House, The Times of India, https://timesofindia.indiatimes.com/world/us/no-plans-to-add-new-members-to-quad-grouping-now-white-house/articleshow/99924649.cms?from=mdr, (Erişim Tarihi: 25.05.2023).
[7] “AUKUS Deal: United States, United Kingdom and Australia Agree on Nuclear Submarine Project”, British Broadcasting News, https://www.bbc.com/news/world-australia-64945819, (Erişim Tarihi: 25.05.2023).
[8] “North Korea’s Record Year of Missile Testing is Putting the World on Edge”, Cable News Network, https://edition.cnn.com/2022/12/26/asia/north-korea-missile-testing-year-end-intl-hnk/index.html, (Erişim Tarihi: 25.05.2023).
[9] “S. Korea, US, Japan Hold Drills as N. Korea Slams US ‘Nuclear Blackmail’”, Reuters, https://www.reuters.com/world/asia-pacific/south-korea-us-japan-hold-missile-defence-drills-counter-north-korea-2023-04-17/, (Erişim Tarihi: 25.05.2023).
