Ukrayna, Birleşik Krallık ve Amerika Birleşik Devletleri (ABD) başta olmak üzere birçok ülke, Kuzey Kore ile Rusya arasında iddia edilen balistik füze transferlerini kınayarak, bunların Birleşmiş Milletler (BM) yaptırımlarını ihlal ettiğini duyurmuştur. Avrupa Birliği (AB) Dış Politika Şefi Josep Borrell ve ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken dahil olmak üzere Arjantin, Avustralya, Guatemala, Japonya ve Güney Kore gibi 47 ülkenin dışişleri bakanlarının ortak açıklamasında, bahse konu olan silahların Ukrayna’ya karşı kullanıldığını belirterek, iddia edilen silah transferlerini “olabilecek en güçlü şekilde” kınamışlardır.[i]
Açıklamada, “bu silahların transferi Ukraynalı insanların acılarını artırıyor. Rusya’nın saldırgan savaşını destekliyor ve küresel nükleer yayılma rejimini zayıflatıyor” denilerek böyle bir işbirliğinin aynı zamanda Kuzey Kore’ye teknik ve askeri görüşler sağlayacağı vurgulanmıştır. Aynı zamanda söz konusu açıklamada, “Bu işbirliğinin Avrupa, Kore Yarımadası, Asya-Pasifik Bölgesi ve dünya çapında güvenlik üzerindeki endişelerimizi derin bir şekilde paylaşıyoruz” ifadesine yer verilmiştir.[ii]
ABD Ulusal Güvenlik Konseyi Sözcüsü John Kirby’in daha önce yaptığı bir açıklamada, Rusya’nın eskiye kıyasla Ukrayna’da daha fazla Kuzey Kore silahı kullandığını söylemiştir. Aynı zamanda ABD ve müttefiklerinin, konuyu Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi’ne (BMGK) taşımak niyetinde olduklarını eklemiştir. Açıklamada Pyongyang ile Moskova arasındaki silah tedariki ve transferinin, Kuzey Kore’nin nükleer silah programına yanıt olarak 2006’dan bu yana uygulanan bir dizi BMGK kararına aykırı olduğu belirtilmiştir. Kremlin Sözcüsü Dmitry Peskov, iddia edilen silah transferleriyle ilgili sorulara cevap vermekten kaçınmıştır.[iii]
2022 yılında Rusya’nın Kuzey Kore’den silah satın almayı, Ukrayna’ya yönelik saldırısı için planladığına dair raporlar ortaya çıkmıştır. 2023 yılının Ağustos ayında ise ABD’nin BM Temsilcisi Linda Thomas-Greenfield, Moskova’nın “önemli miktarda ve çeşitli türlerde mühimmat için potansiyel anlaşmaları değerlendirdiğini” söylemiştir.[iv]
Spekülasyonlar, ülkelerin liderlerinin bir sonraki ay Rusya’nın en önemli uydu fırlatma merkezi olan Vostochny Kozmodromu’nda bir zirve düzenlemeleriyle daha da artmıştır. Yaklaşık beş saat süren bu ziyarette Vladimir Putin, Kim Jong Un’u doğu Rusya’daki tesislerde gezdirmiş ve Moskova’nın Pyongyang’a uydu yapma konusunda yardımcı olacağını söylemiştir. Kim, bu sırada Ukrayna’ya gönderme olarak algılanan “adil bir mücadele” konusunda Rusya’ya destek sözü vermiştir.[v]
Bu olaydan sadece iki ay sonra Kuzey Kore, ilk askeri casus uydusunu başarıyla fırlattığını duyurmuş ve 2024 yılı içerisinde üç tane daha fırlatmayı planladığını söylemiştir. Kuzey Kore’nin devlet kontrolündeki Kore Merkezi Haber Ajansı (KCNA), 9 Ocak 2024 tarihinde Kim’in bu hafta silah fabrikalarını ziyaret ettiğini ve “büyük silahların üretiminin stratejik önemini” vurguladığını bildirmiştir.[vi]
Birçok ülkenin bir araya gelerek Kuzey Kore ve Rusya arasındaki iddia edilen balistik füze transferlerini kınaması, uluslararası topluluğun bu tür faaliyetlere karşı birlikte durma eğiliminde olduğunu göstermektedir. Bu iddiaların BMGK’ye taşınması uluslararası hukuk ve güvenlik mekanizmalarının devreye sokulması açısından önemlidir.
İddia edilen balistik füze transferleri, bölgesel güvenliği ve istikrarı ciddi şekilde tehdit etmektedir. Bu, silahların Ukrayna’ya karşı kullanılması ve potansiyel olarak diğer bölgelere yönlendirilme ihtimali nedeniyle endişe yaratmaktadır. Güvenlik uzmanları, bu tür silah transferlerinin bölgesel çatışmalara ve gerilimlere katkıda bulunabileceği konusunda uyarıda bulunmaktadır.
Sonuç olarak Kuzey Kore’nin Rusya’yla silah ticareti, nükleer silahların kontrolünü sürdürme ve yayılmasını önleme çabalarına zarar verebilir. Uluslararası toplum, Kuzey Kore’nin nükleer programına dair daha önce alınan kararlara uymamasını ve Rusya’yla bu konuda işbirliği yapmasını endişe verici bulmaktadır.
[i] “US, Ukraine, Dozens more Condemn Alleged Russia-North Korea Arms Transfers”, Al Jazeera, https://www.aljazeera.com/news/2024/1/10/us-ukraine-dozens-more-condemn-alleged-russia-north-korea-arms-transfers, (Erişim Tarihi: 10.01.2024).
[ii] “U.S., Partners Condemn Arms Transfers Between North Korea And Russia”, RadioFreeEurope RadioLiberty, https://www.aljazeera.com/news/2024/1/10/us-ukraine-dozens-more-condemn-alleged-russia-north-korea-arms-transfers, (Erişim Tarihi: 10.01.2024).
[iii] Aynı yer.
[iv] Aynı yer.
[v] Aynı yer.
[vi] Aynı yer.
