2 Şubat 2024 tarihinde Bahar Festivali kutlamasında Vietnam Komünist Partisi (VKP) Merkez Komitesi Genel Sekreteri Nguyen Phu Trong ile bir araya gelen Çin Devlet Başkanı Şi Cinping, Çin-Vietnam ortak gelecek topluluğunu teşvik etmek ve bu topluluğun “kök salmasını ve meyve vermesini” görmek için Vietnam tarafıyla birlikte çalışmaya hazır olduğunu duyurmuştur.[1]
Şi, 2023 yılının Çin-Vietnam ilişkileri tarihinde çığır açan bir yıl olduğunu belirtmiş; yüksek düzeyli temasların sıklaştığı, daha sağlam siyasi karşılıklı güvenin olduğu, kalkınma stratejilerinin daha hızlı bir şekilde birleştiği, kapsamlı işbirliğinin güçlü bir ivme kazandığı, insanlar arası etkileşim faaliyetlerinin arttığı ve geleneksel dostluğunun daha da güçlendiği bir yıl dileğinde bulunmuştur. Şi, Çin-Vietnam kapsamlı stratejik işbirliği ortaklığının 15. yıldönümünü kutlayan iyi niyet atmosferinde, verdiği sözü yerine getirerek Vietnam’ı ziyaret ettiğini ve bu şekilde üçüncü karşılıklı ziyareti gerçekleştirdiğini söylemiştir.[2]
Çin-Vietnam ortak gelecek topluluğu oluşturma kararını Trong ile birlikte aldıklarını belirten Şi, bu kararın stratejik bir önem taşıdığını belirtmiştir. Bunun iki tarafın işbirliği yapma ve ilerleme kararlılığının bir ifadesi olarak, iki parti ve iki millet arasındaki ilişkilerin gelişimine yeni bir yol ve yeni bir bölüm açtığını ifade etmiştir. 2024 yılında ikili ilişkileri geliştirmek için Trong ile sıkı temasları sürdürmeye hazır olduğunu belirten Şi, tarafları çeşitli kanallar, tüm düzeylerde ve sektörlerde yüksek düzeyli ve yüksek kaliteli değişim ve işbirliği için bir araya gelmeye çağırmıştır.[3]
Tüm uygulamaların ve pratik sonuçların, iki ülkenin modernleşme çabalarına yeni bir ivme kazandıracağını vurgulayan Şi, Asya-Pasifik bölgesinin refahı ve gelişimi için pozitif enerji sağlayacağını ve iki ülkenin kalkınma hedeflerine yeni bir güç katacağını belirtmiştir. Trong ise ikili ilişkilerin olumlu bir gelişme momentumunu sergilediğini ve 2022 yılının Ekim ayındaki 20. ÇKP Ulusal Kongresi’ni takiben Çin’e resmi ziyareti sonrasında önemli ilerlemeler kaydedildiğini ifade etmiştir. Trong, Şi’nin Aralık 2023 tarihli Vietnam ziyaretinin başarılı bir devlet ziyareti olduğunu ve bunun ikili ilişkilere verdiği büyük önemi gösterdiğini söylemiştir.[4]
Trong, Şi’nin Vietnam ziyareti sırasında ikili ilişkileri daha da yükseltmeye yönelik ortak bir açıklama yayınladıklarını ve tarihi öneme sahip birçok işbirliği belgesine imza attıklarını belirtmiştir. Bu verimli sonuçların iki parti ve iki ülkenin ilişkilerinin daha sağlıklı, pratik ve verimli bir yeni gelişme aşamasına girmesi için sağlam bir temel oluşturduğunu ve stratejik rehberlik sağladığını dile getirmiştir.[5]
Trong, her iki tarafın üst düzey yetkilileri tarafından sağlanan önemli anlaşmalara uygun olarak tarafların çeşitli düzeylerdeki işbirliğini sürekli olarak takip etmeye hazır olduğunu ifade etmiştir. Bunun iki parti ve iki ülke arasındaki ilişkilerin gelişimine, iki halkın çıkarlarına hizmet edeceğini ve bölgesel ile küresel barışa, istikrara, işbirliğine ve kalkınmaya katkıda bulunacağını söylemiştir.[6]
Şi Cinping’in açıklamalarından anlaşıldığı kadarıyla Çin-Vietnam ortak gelecek topluluğu oluşturma kararı, iki ülkenin işbirliğini daha da derinleştirmeyi ve yeni bir dönemi başlatmayı amaçlayan stratejik bir adım olarak öne çıkmaktadır. Bu kararın, taraflar arasındaki ilişkileri daha sağlam bir temel üzerine oturtma ve gelecekteki işbirliği alanlarını belirleme potansiyeline sahip olduğu ifade edilmektedir.
Şi’nin gelecek dönemde Vietnam’la sıkı temasları sürdürme ve çeşitli düzeylerde yüksek düzeyli değişim ve işbirliği için çaba harcama taahhüdü, iki ülkenin ilişkilerindeki olumlu momentumun devam etmesi için önemli bir unsurdur. Bu, ekonomik, siyasi ve kültürel alanlarda daha fazla işbirliği ve etkileşim öngörüsünü içermektedir.
Nguyen Phu Trong’un açıklamalarına göre, Şi’nin Vietnam ziyareti sırasında imzalanan anlaşmalar ve gerçekleşen değişimler, iki ülke arasındaki dostluğun ve işbirliğinin daha da derinleştiğini göstermektedir. Bu, Çin-Vietnam ilişkilerinin sağlıklı, pratik ve verimli bir gelişme aşamasına girmesi için bir temel oluşturmaktadır ve bölgesel ile küresel barışa, istikrara ve kalkınmaya katkıda bulunabilecek bir stratejik rehberlik sağlamaktadır.
Vietnam ve Çin’in ideolojik ve tarihsel olarak belli yakınlıklarının bulunduğu söylenebilir. Nitekim her iki ülkede de sol ideoloji hakimdir. Öte yandan Vietnam, Amerika Birleşik Devletleri’nin (ABD) önemli bir müttefikidir. Pekin de Washington tarafından kendisine karşı uygulanmaya çalışılan çevreleme stratejisine bölgesel müttefiklerini ve işbirliklerini arttırarak karşı koyma hedefi gütmektedir.
Sonuç olarak bu bağlamda Vietnam’ın her ne kadar ABD’yle önemli bir müttefiklik ilişkisi bulunsa da hem bölgesel hem de küresel açıdan Çin gibi önemli bir güçle hayata geçireceği işbirliğinin oldukça önemli olacağı öne sürülebilir.
[1] “Xi Says to Work with Vietnam’s Trong to Promote China-Vietnam Community with Shared Future”, Xinhua News, https://english.news.cn/20240202/c7ffc2ac88e54e74a38f7d3ab2443fd9/c.html#:~:text=Noting%20that%20he%20and%20Trong,the%20firm%20will%20and%20resolve, (Erişim Tarihi: 04.02.2024).
[2] “Xi Says to Work with Vietnam’s Trong to Promote China-Vietnam Community with Shared Future, CGTN, https://news.cgtn.com/news/2024-02-02/Xi-says-to-work-with-Vietnam-s-Trong-to-promote-China-Vietnam-community-with-shared-future-1qRL05lH6RW/p.html, (Erişim Tarihi: 04.02.2024).
[3] “Xi Says to Work with Vietnam’s Trong to Promote China-Vietnam Community with Shared Future”, China Daily Asia, https://www.chinadailyasia.com/article/374810, (Erişim Tarihi: 04.02.2024).
[4] “Xi Says to Work with Vietnam’s Trong to Promote China-Vietnam Community with Shared Future”, a.g.e., (Erişim Tarihi: 04.02.2024).
[5] Aynı yer.
[6] Aynı yer.
