Tarih:

Paylaş:

Fransa’nın Hint-Pasifik’teki İttifaklara Katılması Mümkün mü?

Benzer İçerikler

Bu yazı şu dillerde de mevcuttur: English Русский

8 Şubat 2023 tarihinde Fransız donanmasına ait “Dixmude” amfibi savaş gemisi ve “La Fayette” firkateyni; Hindistan, Singapur, Avustralya ve diğer müttefiklerle ortak tatbikatlar yapmak üzere denizlere açılmıştır.[1] Son yıllarda Hint-Pasifik’teki tatbikatlarda aktif olarak yer alan Fransa, bu bağlamda Amerika Birleşik Devletleri (ABD), Hindistan, Malezya, Endonezya ve diğer bölgesel güçlerle ortak tatbikatlar icra etmiştir.

Bu yeni görevde; iki Fransız gemisi, ülkenin Toulon Limanı’ndan çıkarak Akdeniz, Kızıldeniz ve Hint Okyanusu’na ve oradan Pasifik Okyanusu’na geçerek Panama Kanalı’ndan Atlantik’e uzanacak ve Fransa’ya geri dönecektir. Gemiler, toplamda 155 gün boyunca görev yapacak ve 12 limanı ziyaret edilecektir.[2] Bu tatbikatlardan bazılarına İngiltere, Japonya ve ABD donanma gemilerinin de katılacağı belirtilmektedir.[3] Uzmanlara göre Fransa, Hint-Pasifik’teki müttefikleriyle birlikte Çin’in Pasifik’te artan etkinliğini kontrol altına almayı amaçlamaktadır.[4]

Küresel rekabetin ağırlık merkezi Batı’dan Pasifik’e doğru kayarken; Paris yönetimi, bu konjonktürel değişime ayak uydurmaktadır. Halihazırda Fransa, Avrupa ülkeleri içerisinde Hint-Pasifik’teki en büyük askeri güce sahip devlettir. Bunun sebebi ise Fransa’nın Pasifik’teki denizaşırı topraklarıdır. Nitekim Mayotte, La Réunion, Yeni Kaledonya ve Fransız Polinezyası’nda 1,6 milyon Fransız vatandaşı yaşamaktadır. Fransa, bu topraklarını korumak için 7 bin askeri personele, 13 gemiye, 11 savaş uçağına ve 7 askeri üsse sahiptir.[5] Kısacası Fransa, Hint-Pasifik bölgesine derinden entegredir. Ayrıca Fransa, Hint-Pasifik ülkelerinin en büyük silah ihracatçısıdır. En büyük alıcılar ise Hindistan ve Avustralya’dır.[6] Ancak ABD ve İngiltere’yle AUKUS Anlaşması’nı imzaladıktan sonra Avustralya’nın Fransa nezdindeki stratejik önemini yitirdiği söylenebilir.

Fransa’nın Hint-Pasifik’e açılması, diğer müttefiklerine kıyasla daha kolaydır. ABD, İngiltere, Hindistan ve Japonya’nın bölgeyle bu tür bağları yoktur. Örneğin ABD’nin Guam dışında Pasifik’te kendi toprağı bulunmamaktadır. Bu yüzden de Çin’i çevreleme stratejisi doğrultusunda bölgedeki devletlerle işbirliği yapmak durumundadır. Yine İngiltere’nin bölgede kalıcı bir deniz aşırı filosu yoktur. Son beş yıldır Londra yönetimi, Singapur’daki donanma varlığını artırmaya çalışmaktadır. Nitekim Hindistan’ın bile Pasifik’te kalıcı bir filosu bulunmamaktadır. Fransa’nın ise bölgeden sorumlu bir komutanlığı ve bir deniz aşırı filosu vardır. Kısacası Paris, en az Washington kadar bölgede aktif olabilecek bir güçtür.

Hint-Pasifik’te askeri bir güç haline gelebilmek için denizaşırı donanma varlığına ve uçak gemilerine sahip olabilmek stratejik bir avantaj sağlayacaktır. Bu bağlamda Hindistan ve Çin’in sırasıyla iki ve üç tane, Fransa’nın bir ve Rusya’nın bir tane uçak gemisine sahip olduğu bilinmektedir. Rusya’nın uçak gemisi Kuzey Filosu’nda görevlidir. İngiltere’nin iki tane uçak gemisi vardır. Almanya’nın ise yoktur. Her iki ülke (İngiltere ve Almanya) de Pasifik’te kalıcı bir filo kurmayı planlamaktadır. Tüm bu gelişmeler, Avrupalı güçlerin Pasifik’te olası bir savaşa hazırlık yaptığını göstermektedir. Fransa ise Charles De Gaul Uçak Gemisi Görev Grubu’nu 2025 yılından itibaren Pasifik’te konuşlandırmayı planlamaktadır.[7]

2021 yılının Ağustos ayında yayımladığı Hint-Pasifik Stratejisi’yle birlikte Paris yönetimi, bölgedeki tarihsel varlığını yavaş yavaş stratejik çıkarlara dönüştürmeye başlamıştır. Son yıllarda Hint-Pasifik’te kendi hegemonyasını tesis etmeye çalışan Fransa, “Özgür ve Açık Hint-Pasifik” hedefi doğrultusunda ABD’yle işbirliği yapmasına rağmen Çin stratejisinde ondan ayrışmaktadır. Bu görüş farklılığı nedeniyle ABD ve İngiltere, Hint-Pasifik’te Fransa’yı dışarıda tutarak Avustralya’yla savunma işbirliğine yönelmiştir.

Fransa gibi düşünen bir başka aktör Hindistan’dır. Hem Fransa hem de Hindistan, denizler boyutunda ABD’nin Çin stratejisini takip etmeyen aktörler olarak nitelendirilebilir. Konuyla ilgili Fransa Avrupa ve Dışişleri Bakanı Catherine Colonna şunları söylemiştir: [8]

“Hindistan’la temelde aynı düşünceye sahibiz ve aynı endişeleri paylaşıyoruz. Çünkü Çinlilerin oynadığı rolü biliyoruz ve Hint-Pasifik’te bir dengesizlik olmadığından emin olmak istiyoruz.”

Fransa’nın Hindistan Büyükelçisi Emmanuel Lenain de “Hindistan, Hint-Pasifik stratejimizin merkezinde yer alıyor.” ifadelerini kullanmıştır.[9] AUKUS Anlaşması’na atıf yapan Fransız diplomat, savunma bloklarının Hint-Pasifik’teki sorunların çözümünde faydalı olmayacağını belirtmiştir.[10]

Fransa, Hint-Pasifik’te yalnızca barışçıl faaliyetlerde bulunulmasından yanadır. Asıl hedefi kurallara dayalı bölgesel düzeni korumaktır ve blok siyasetinden uzak duran bölgesel aktörlerle daha fazla işbirliği arayışındadır. Dörtlü Güvenlik Diyaloğu’nun (QUAD) ortaya çıkış sebebi de bu düşünceye dayanmaktadır. Üye devletler, Hint Pasifik’te ortak tatbikatlar, liman ziyaretleri, seyrü sefer ve uçuş güvenliği faaliyetlerinde bulunmaktadırlar. Ancak Çin’in bölgesel iddialarını artırmasıyla birlikte bölgesel güvenlik platformlarının savunma ittifaklarına dönüştürülmesi gündemdedir. Bu bağlamda Hindistan ve Japonya’nın AUKUS’a dahil edilmesi veya Kuzey Atlantik Antlaşması Örgütü’nün (NATO) Pasifik’e doğru genişletilmesi tartışılmaktadır.

Japonya, olası savaş anında bölgesel etkinliğini arttırmak maksadıyla İngiltere’den sonra Filipinler’le Karşılıklı Erişim Anlaşması imzalamayı planlamaktadır. Ayrıca Japonya, Fransa’yla denizlerdeki askeri işbirliğine hız vermeye başlamıştır. Son görevler kapsamında bölgeye sevk edilen Fransız donanma gemisi “Dixmude” Kaptanı Emmanuel Mocard, Japonya’yla müşterek tatbikat yapmaktan memnun olduklarını ve Tokyo’yla ortaklıklarını güçlendirdiklerini söylemiştir.[11]

Fransa, QUAD gibi oluşumların geliştirilmesini ve AUKUS gibi saldırgan paktlardan uzak durulmasını savunmaktadır. Buna rağmen Fransa’nın son zamanlarda proaktif bir siyaset izleyen ve bu yüzden Çin’in öfkesini çeken Japonya’yla savunma ortaklığına yönelmesi mühimdir. Aynı şekilde Fransa, son aylarda Çin’le açık bir kutuplaşmaya giren Hindistan’la da savunma bağlarını güçlendirmektedir.

Görünen o ki; Pasifik’te ılımlı bir duruş sergileyen aktörlerin sayısı azalmaktadır. Günümüze kadar daha ılımlı bir güvenlik politikası izleyen Hindistan, Fransa ve diğer Güneydoğu Asya ülkeleri, giderek Amerikan liderliğindeki savunma ittifaklarına ilgi göstermeye başlamışlardır. Bunun son örneği Filipinler ve Fransa olmuştur. Bu iki ülke, Japonya’yla savunma alanındaki işbirliğini artırmaktadır. Neticede Fransa, Japonya’yla kurduğu ortaklık sayesinde ABD ve İngiltere’nin Çin’i çevreleme stratejisine daha fazla destek olmaktadır.


[1] “French Navy to Set Sail for Round-The-World Deployment”, USNI, https://news.usni.org/2023/02/03/french-navy-to-set-sail-for-round-the-world-deployment, (Erişim Tarihi: 09.03.2023).

[2] Aynı yer.

[3] “French Navy Vessels Set Sail to Take Part in Exercises with Japan, Others”, NHK, https://www3.nhk.or.jp/nhkworld/en/news/20230209_05/, (Erişim Tarihi: 09.03.2023).

[4] Aynı yer.

[5] “France: A Bridge between Europe and the Indo-Pacific?”, CSIS, https://www.csis.org/analysis/france-bridge-between-europe-and-indo-pacific,(Erişim Tarihi: 09.02.2023).

[6] “Can France and the UK Pivot to the Pacific?”, Carniege, https://carnegieendowment.org/2018/07/05/can-france-and-uk-pivot-to-pacific-pub-76732, (Erişim Tarihi: 09.02.2023).

[7] “French Navy Plans Aircraft Carrier Mission to The Pacific in 2025”, Naval News, https://www.navalnews.com/naval-news/2022/07/french-navy-aircraft-carrier-mission-pacific-in-2025/, (Erişim Tarihi: 09.02.2023).

[8] “India, France Share Concerns on China”, Live Mint, https://www.livemint.com/news/world/india-france-share-concerns-on-china-11663173232942.html, (Erişim Tarihi: 09.02.2023).   

[9] “‘India At Core of Our Indo-Pacific Strategy’: French Envoy Says Military Confrontational Blocs Not a Solution”, First Post, https://www.firstpost.com/world/india-at-core-of-our-indo-pacific-strategy-french-envoy-says-military-confrontational-blocs-not-a-solution-10008141.html, (Erişim Tarihi: 09.02.2023).   

[10] Aynı yer.

[11] “French Navy Vessels…”, a.g.m.

Dr. Cenk TAMER
Dr. Cenk TAMER
Dr. Cenk Tamer, 2014 yılında Sakarya Üniversitesi Uluslararası İlişkiler Bölümü’nden mezun olmuştur. Aynı yıl Gazi Üniversitesi Ortadoğu ve Afrika Çalışmaları Bilim Dalı’nda yüksek lisans eğitimine başlamıştır. 2016 yılında “1990 Sonrası İran’ın Irak Politikası” başlıklı teziyle master eğitimini tamamlayan Tamer, 2017 yılında ANKASAM’da Araştırma Asistanı olarak göreve başlamış ve aynı yıl Gazi Üniversitesi Uluslararası İlişkiler Doktora Programı’na kabul edilmiştir. Uzmanlık alanları İran, Mezhepler, Tasavvuf, Mehdilik, Kimlik Siyaseti ve Asya-Pasifik olan ve iyi derecede İngilizce bilen Tamer, Gazi Üniversitesindeki doktora eğitimini “Sosyal İnşacılık Teorisi ve Güvenlikleştirme Yaklaşımı Çerçevesinde İran İslam Cumhuriyeti’nde Kimlik İnşası Süreci ve Mehdilik” adlı tez çalışmasıyla 2022 yılında tamamlamıştır. Şu anda ise ANKASAM’da Asya-Pasifik Uzmanı olarak görev almaktadır.