Güney Kore ve Japonya, ikili ilişkiler bağlamında uzun yıllardır birçok sorunla karşı karşıya kalan iki devlettir. Bu sorunların birçoğu, Japon kolonyal döneminden kaynaklanan meseleler olup; çözümü sürüncemede kalmıştır. Örneğin zorla çalıştırma tazminatları sorunu, 6 Mart 2023 tarihinde Tokyo ve Seul’un çözüme yönelik aldığı karara kadar uzun ve inişli çıkışlı bir dönem geçirmiştir. Bunun yanı sıra yakın dönemde ilişkiler gittikçe daha sıcak bir atmosfer yakalamış ve pozitif bir momentum kazanmıştır. Hem ilişkilerin şekillenmesinde hem de pozitif atmosferin oluşmasında ortak güvenlik algısının etkili olduğu görülmektedir.
Bilindiği gibi, Seul ile Washington’un bölgede artan işbirliği ve askeri haraketliliği, Kuzey Kore’nin tehdit algısını tetiklemekte ve bu nedenle Kuzey Kore, Güney Kore-Amerika Birleşik Devletleri (ABD) işbirliğini kendisine bir tehdit olarak görmektedir. Bu işbirliğinin de etkisiyle Kuzey Kore, Kore Yarımadası’nda nükleer faaliyetlerini her geçen gün arttırmaktadır. Japonya açısından incelediğinde ise Güney Kore-ABD işbirliğinin gelişmesi, ABD’nin müttefiki olan devletler arasında yakınlaşma fırsatları ortaya çıkarması hasebiyle önemlidir.
Tarafların bahsedilen sebepler nedeniyle artan temasları, kimi zaman hala çözüme yaklaşılamamış ihtilaflar nedeniyle endişe uyandırsa da iki ülkenin de sağduyulu hareket etmesi sayesinde bu temaslar, herhangi bir kesintiye uğramadan devam etmiştir. Bu sorunlardan en dikkat çekici olanı ise Takeshima/Dokdo Adası Sorunu’dur. Mevzubahis sorun, iki ülke arasında zaman zaman gerilime sebebiyet verse de ilişkilerin seyrinde bir kopmaya yol açmamıştır. Nitekim ne 28 Mart 2023 tarihinde Güney Kore’nin protestosuna sebebiyet veren Takeshima / Dokdo Adası Sorunu’nu merkeze alan ders kitabı olayı[1] ne de 3 Mayıs 2023 tarihinde Japonya’nın protestosuna neden olan Güney Koreli politikacıların sorunlu adayı ziyareti,[2] diplomasinin seyrinde etkili olmuştur.
Daha önce de bahsedildiği üzere Kuzey Kore’nin faaliyetleri hasebiyle tetiklenen güvenlik algısının taraflara baskı yapmasıyla hem Seul hem de Tokyo, ikili temasların artmasında daha istekli davranmıştır. Bu bağlamda 16 Mart 2023 tarihinde gerçekleşen devlet başkanları görüşmesinden sonra 21 Mart 2023 tarihinde de Japonya Başbakanı Fumiyo Kişida, Koreli mevkidaşı Yoon Suk Yeol’u G-7 Zirvesi için Tokyo’ya davet etmiştir.[3] 14 Nisan 2023 tarihinde ise Washington’da 13. Üçlü Savunma Görüşmeleri gerçekleşmiş ve ABD, Güney Kore ve Japonya, Kuzey Kore’yi nükleer aktiviteleri sebebiyle kınamış ve taraflar, Kuzey Kore’nin nükleer tehdidine karşı güvenlik ilişkilerini derinleştirme konusunda mutabık kalmıştır.[4]
17 Nisan 2023 tarihinde ise Güney Kore ve Japonya, beş yılın ardından ilk kez savunma görüşmelerinde bulunmuştur. Görüşmelerde Kuzey Kore tehdidi ve ABD’yle bölgede yürütülen işbirliği süreçleri ön plana çıkmıştır.[5] Var olan problemlere rağmen gerek ABD’yle birlikte gerekse de ikili düzeyde gerçekleşen temaslar hem güvenlik hem ekonomik hem de politik olarak Tokyo ve Seul’un daha iyi ilişkiler geliştirme arzusunda olduğunu gözler önüne sermektedir.
17 Nisan 2023 tarihli görüşmenin ardından da 28 Nisan 2023 tarihinde Güney Kore Finans Bakanlığı, ülkesinin Japonya tarafından G7 Finans Bakanları Toplantısına davet edildiğini açıklamıştır.[6] Bunun yanı sıra 2 Mayıs 2023 tarihinde yedi yılın ardından Finans Bakanları arasında gerçekleşen görüşme sonrasında Güney Kore ve Japonya, finansal diyaloğun devamı konusunda mutabık kaldıklarını açıklamıştır.[7]
Tüm bu gelişmelere ek olarak 13 Nisan 2023 tarihinde Güney Kore Kültür Spor ve Turizm Bakanı Park Bo-gyoon ile Japon mevkidaşı Saito Tetsuo arasında turizmin geliştirilmesi için gerekli adımların tartışıldığı bir toplantı yapılmıştır.[8] Dolayısıyla taraflar arasında siyaset ve güvenlik alanlarına paralel olarak ekonomi alanında da olumlu bir atmosferin oluştuğundan bahsedilebilir.
Son olarak Japonya Başbakanı Kişida ve Güney Kore Başbakanı Yeol arasında 7 Mayıs 2023 tarihinde bir görüşme gerçekleşmiştir.[9] Açılış seremonisinin ardından konuşma yapan Yoon, Japonya ve Güney Kore arasında geliştirilecek işbirliği ve koordinasyonun yalnızca bu iki ülke açısından değil; tüm dünya için karlı bir durum olacağını ifade etmiştir. Kişida ise Japan kolonyal dönemine işaret ederek üzgünlüğünü ifade etmiş ve birçok insanın katlanılması çok zor bir durumla yüz yüze getirildiğinin altını çizmiştir. Bunun yanında iki lider, uzun bir süredir gündemde olan Fukushima Daiichi Nükeleer Santrali’nin suyunun denize boşaltılması meselesinde de nükleer santrale uzman gönderilmesi konusunda mutabık kaldıklarını açıklamıştır.[10]
Neticede Kuzey Kore’nin nükleer faaliyetleri çevresinde şekillenen tehdit algısı sebebiyle uzun süredir aralarındaki sorunlarının çözümüne yönelik çaba sarf eden Seul ve Tokyo yönetimleri, 2023 yılı itibarıyla bu konuda büyük mesafe katetmiştir. Sadece politik anlamda değil; ekonomik ve askeri boyutta da ilişkilerini derinleştirme iradesi sergileyen iki devlet, zaman zaman çeşitli sorunlarla karşılaşsalar da bu anlaşmazlıkların ilişkileri ciddi anlamda etkilemediği aşikardır. ABD’nin müttefiki olan iki devletin birbirleriyle olan münasebetleri yeni bir boyut kazanmaktadır.
[1] “South Korea Lodges Protest with Japan over New Textbooks’ Descriptions”, The Japan Times, www.japantimes.co.jp/news/2023/03/28/national/japan-south-korea-textbook-protests/, (Erişim Tarihi: 28.02.2023).
[2] “Japan Protests South Korean Politician’s Landing on Disputed Islands”, Kyodo News, english.kyodonews.net/news/2023/05/c1320d89d2fa-japan-protests-s-korean-politicians-landing-on-disputed-islands.html, (Erişim Tarihi: 03.05.2023).
[3] “Japan’s PM Invites President Yoon to Attend G7 Summit in May”, Korea.Net, www.korea.net/NewsFocus/policies/view?articleId=230238, (Erişim Tarihi: 21.03.2023).
[4] “S Korea, Japan, US to Deepen Security Ties Amid N Korea Threat”, Aljazeera, www.aljazeera.com/news/2023/4/15/s-korea-japan-us-to-deepen-security-ties-amid-n-korea-threat, (Erişim Tarihi: 15.04.2023).
[5] Junnosuke Kobara, Yusuke Takeuchi, “Japan, South Korea Hold First Security Talks in 5 Years”, Nikkei Asia, asia.nikkei.com/Spotlight/Japan-South-Korea-rift/Japan-South-Korea-hold-first-security-talks-in-5-years, (Erişim Tarihi: 18.04.2023).
[6] “Japan Invites S. Korea to G7 Financial Ministers’ Meeting”, Daijiworld, www.daijiworld.com/news/newsDisplay?newsID=1074574, (Erişim Tarihi:28.04.2023).
[7] “Japan, S.Korea Agree to resume Financial Dialogue”, NHK World, www3.nhk.or.jp/nhkworld/en/news/20230502_12/, (Erişim Tarihi:28.04.2023).
[8] “S. Korea, Japan Agree to Boost Tourism”, Yonhab News Agency, en.yna.co.kr/view/AEN20230415002100320, (Erişim Tarihi:15.04.2023).
[9] South Korean, Japanese Leaders Hold Talks in Seoul, CGTN, news.cgtn.com/news/2023-05-07/South-Korean-Japanese-leaders-meet-in-Seoul-1jBEakaHQkg/index.html, (Erişim Tarihi: 07.05.2023).
[10] Aynı yer.
