Asya-Pasifik, gün geçtikçe uluslararası rekabetin ve güç mücadelelerinin yer aldığı bir bölge haline gelmektedir. Bu bağlamda söz konusu bölgenin küresel nüfuz çatışmalarının ana sahası olduğu ileri sürülebilir. Zira Asya-Pasifik’teki rekabetlerin temel olarak inşa edilen kutuplar, dahil olunan ittifaklar ve gerçekleştirilen tatbikatlar üzerinden tezahür ettiği söylenebilir. Nitekim bu durum da bölgedeki ülkelerin eylemlerini ve söylemlerini önemli kılmaktadır.
Bölgenin böylesi bir çerçeveye sahip olmasının en önemli nedenlerinden biri de Çin’in bu bölgede yer almasıdır. Zira Çin, küresel bir güçtür ve Amerika Birleşik Devletleri’yle (ABD) “kurallara dayalı uluslararası düzene” rekabet etme hedefi gütmektedir. Çok kutupluluk arayışı temelinde Batı hegemonyasına karşı olan Çin’in ABD’yle girdiği küresel güç mücadelesi, bölgenin ehemmiyetini daha da arttırmaktadır. Bir diğer önemli olan sebep de dünyanın en büyük üçüncü ekonomisi olan Japonya’nın bu bölgede bulunmasıdır. Çünkü Japonya hem tarihi hem de mevcut durumu gereği önemli bir aktördür. Yine bölgenin ehemmiyetini arttıran bir diğer husus olarak da büyük bir nükleer güç olan Kuzey Kore’nin bu bölgede yer almasından bahsedilebilir.
Bölgenin temel konjonktürel çerçevesi çizildiğinde ise ABD ve Kuzey Atlantik Antlaşması Örgütü’nün (NATO) önderliğinde Avustralya, Filipinler, Güney Kore, Yeni Zelanda, Japonya ve Vietnam gibi devletlerin dikkat çektiği söylenebilir. Bu kutbun karşısında da Çin ve Kuzey Kore gibi Batı hegemonyasına karşı benzer perspektifi paylaşan devletlerin olduğu görülmektedir. Zira kutup siyaseti bölgenin politik zeminini oluşturmaktadır.
Bilhassa küresel güvenlik denklemlerinin bu bölge üzerinden temellendiği dikkate alındığında, bölgede yer alan devletlerin “güvenlik” ve “savunma” temalı belgeleri ve raporları oldukça mühimdir. Zira bahsi geçen belgelerde yer alan tanımlamalar ve eylem planları, Asya-Pasifik’in güvenlik çerçevesi için kritiktir. Bu noktada Güney Kore Ulusal Savunma Bakanlığı tarafından 16 Şubat 2023 tarihinde yayımlanan Güney Kore Savunma Raporu[1] ve bu raporda yer alan Japonya için “yakın komşu”;[2] Kuzey Kore için “düşman”[3] tanımlamaları incelenmeye değerdir.
Nitekim Güney Kore’nin belgede Japonya’yı “yakın komşusu” olarak isimlendirmesi ve Tokyo’nun Seul’un geleceğe yönelik işbirliği ilişkisi kurması gereken bir aktör olduğunun söylenmesi dikkat çekicidir. Zira 2020 yılında yayımlanan belgede Japonya, yalnızca “komşu ülke” olarak adlandırılmıştır. Tüm bunların yanı sıra 2022 senesindeki bir önceki belgede de iki ülkenin ortak değerlere sahip olduğu ve Güney Kore Ulusal Savunma Bakanlığı’nın Japonya’yla yakın ilişkiler geliştirmesi gerektiği belirtilmiştir.[4]
Bu bağlamda Güney Kore ve Japonya’nın hem ideolojik perspektifleri hem de coğrafi konumları nedeniyle Kuzey Kore’nin yarattığı nükleer tehlikeyi en yakından hisseden devletler olduğunu belirtmekte yarar vardır. Aynı zamanda Batı perspektifine sahip olmaları sebebiyle bu devletler halihazırda konjonktürel olarak da dış politika üretim süreçlerinde bir yakınlık içerisindedir.
Bununla birlikte ABD ve NATO, söz konusu ülkeleri hem Çin’i çevreleme politikası kapsamında hem de Kuzey Kore karşıtlığında konsolide etmeye çalışmaktadır. Halihazırda bölgede ABD, Güney Kore ve Japonya’nın işbirliğiyle müşterek tatbikatlar düzenlenmektedir.
Tüm bu hususlar da Güney Kore ile Japonya arasındaki yakınlaşmayı arttırmaktadır. Zira ortak tehdit bağlamında şekillenen yakın ilişkiler, en nihayetinde ABD ve NATO’nun bölgede nüfuz kazanması şeklinde pratiğe yansımıştır. Her ne kadar Dokdo ve Takeshima adaları üzerinden bir çekişme hala mevcut olsa da Seul tarafından yayınlanan savunma belgesinde Tokyo’nun yakın bir komşu olarak tanımlanması, tarafların ittifaklar üzerinden ilişkilerini devam ettireceğini göstermektedir. Çünkü 1 Mart 2023 tarihinde yaptığı konuşmada Güney Kore Devlet Başkanı Yoon Suk Yeol, Japonya’yı “Güney Kore’yle aynı uluslararası değerleri paylaşan bir müttefik” şeklinde tanımlamış ve Seul ile Tokyo’nun ekonomi, güvenlik ve küresel sorunlar karşısında işbirliği yapması gerektiğini belirtmiştir.[5]
Sonuç olarak gerek sahip olunan Batı perspektifi gerekse de ortak tehdit algısı, Güney Kore ve Japonya’yı birbirine yaklaştıran unsurlardır. Nitekim bölgesel ve küresel düzeyde Çin ve Kuzey Kore’ye ilişkin tehdit algılamaları devam ettikçe Güney Kore ile Japonya arasındaki işbirliğinin devam edeceği öngörülebilir.
[1] “‘Surprise Attacks at Any Time’: South Korean Defense Report Outlines North’s Ongoing Threats”, Stars and Stripes, https://www.stripes.com/theaters/asia_pacific/2023-02-17/south-korea-defense-white-paper-9171082.html, (Erişim Tarihi: 03.03.2023).
[2] “Korean Defense Paper Describes Japan as Close Neighbor”, The Japan News, https://japannews.yomiuri.co.jp/world/asia-pacific/20230216-91466/, (Erişim Tarihi: 03.03.2023).
[3] “South Korea Defense Report Revives ‘Enemy’ Label For North”, AP News, https://apnews.com/article/politics-south-korea-government-north-united-states-aca638944fed301cb4ccbfc6dcd84113, (Erişim Tarihi: 03.03.2023).
[4] “Korean Defense Paper Describes Japan as Close Neighbor”, The Japan News, https://japannews.yomiuri.co.jp/world/asia-pacific/20230216-91466/, (Erişim Tarihi: 03.03.2023).
[5] “South Korea’s Yoon Renews Hopes For İmproved Ties with Japan”, AP News, https://apnews.com/article/south-korea-yoon-japan-history-disputes-a5cd13cda03323ed8b0f0ff0850cc000, (Erişim Tarihi: 03.03.2023).
