Güney Kore’nin Asya-Pasifik Strateji Belgesi, 28 Aralık 2022 tarihinde “Özgür, Huzurlu ve Müreffeh Hint-Pasifik Bölgesi” ismiyle Güney Kore Dışişleri Bakanlığı tarafından yayınlanmıştır.[1] Söz konusu belge, toplam 4 bölüm ve 43 sayfadan oluşmaktadır. Bu belge, genel itibarıyla Güney Kore’nin Hint-Pasifik stratejisini, bölgedeki mevcut durumunu, tehdit algılamalarını, aktörlerle olan ikili ve çok boyutlu ilişkilerini, politik tutumunu, hedeflerini, öngörülerini, tespitlerini, ittifaklarını, stratejisini, ve jeopolitik, jeoekonomik ve jeostratejik perspektifini göstermektedir.
Nitekim belgenin “Vizyon, İşbirliği İlkeleri ve Bölgesel Kapsam” başlıklı ikinci bölümünün son kısmında bölgesel bazlı stratejiler ele alınmıştır. Bu noktada Latin Amerika üzerinden yapılan değerlendirme, bölgenin Amerika Birleşik Devletleri’ne (ABD) yakınlığı ve Güney Kore’nin bölge devletleriyle geliştirdiği olumlu münasebetler hasebiyle büyük öneme haizdir. Zira Seul ile Washington arasında güçlü bir diyalog ve müttefiklik ilişkisi vardır. Aynı zamanda Güney Kore, Kuzey Atlantik Anlaşması Örgütü’nün (NATO) de mühim bir müttefikidir. Çünkü Seul’un hem ABD hem de NATO’yla geliştirdiği güçlü bağlar nedeniyle Latin Amerika üzerine yapılan tespitler son derece kritiktir.
Bu noktada ilk olarak Latin Amerika’nın Güney Kore’nin geleneksel olarak iyi ilişkilere sahip olduğu birçok ülkeye ev sahipliği yaptığı belirtilmiştir. Nitekim bu konuda Güney Kore ile bölge arasında geleneksel olarak güçlü bir diyalog bulunduğu vurgusu, Seul’un tarihi bağlara ve geçmişe atıf yaptığının işareti olarak okunabilir. Zira Seul’un daha güçlü diyaloglar geliştirme maksadıyla çalışacağı bunun için de söz konusu devletlerin halklarına hitap eden bir diplomasi türü uygulamaya yöneleceği çıkarımı yapılabilir.
Ardından belgede Güney Kore’nin 15 Latin Amerika ve Karayip devletiyle ilişkilere sahip olduğunun altı çizilmiştir. Bahse konu değerlemenin ilerleyen kısmında Güney Kore ile Latin Amerika arasındaki ilişkilerin 60. yıldönümüne vurgu yapılmıştır. Bu durumun da yine Seul yönetiminin tarihi bağlara yaptığı vurgunun bir örneği olduğu söylenebilir. İlerleyen kısımda ise 60 yıllık tarihe sahip bu diplomatik ilişkilerin gelecek dönemde karşılıklı bağımlılık ve çıkarlar çerçevesinde daha güçlü ve sağlam bir şekilde inşa edileceği belirtilmiştir. Fakat bu diyalogların yalnızca ekonomi, güvenlik ve ticaret ilişkileri üzerine olmayacağı; bunun yanında küresel sorunlar üzerine uluslararası ortaklıklar kurulacağı da söylenmiştir.
Nitekim bu noktada da bölgesel işbirliğinden çok küresel birliktelik vurgusunun yapılmasının, Hint-Pasifik Bölgesi güvenliğinden bahsedilmemesinin ve Çin tehdidi söyleminin dile getirilmemesinin Latin Amerika ülkeleri üzerinde artan Çin etkisinden kaynaklandığı ifade edilebilir. Zira Latin Amerika ve Karayipler Bölgesi’nde bulunan toplam 33 devletten 22’si Pekin tarafından hayata geçirilmeye çalışılan Kuşak-Yol Projesi’ne katılmıştır.[2] Aynı zamanda 2010 senesi itibarıyla 2000’li yıllara göre Latin Amerika’daki Çin yatırımlarının %31 oranında arttığı raporlanmıştır.[3] Bunun yanı sıra 2015 senesindeki Çin Askeri Strateji Belgesi’nde Pekin’in Latin Amerika ülkeleriyle askeri ve güvenlik temelli ilişkilerini artıracağına değinildiğini hatırlatmakta da yarar vardır.[4]
Tüm bu durumlardan ötürü Güney Kore’nin hemen hemen diğer tüm bölgeler üzerinde belirttiğinin aksine Latin Amerika’da da “Çin tehdidi” ve Hint-Pasifik güvenliği söylemlerinde bulunmadığı söylenebilir. Bununla birlikte Seul’un bu konuda Pekin’in adını geçirmeden bir bölgesel güvenlik söyleminde bulunsa da bunun Kuzey Kore’nin yanında Çin’i de işaret edeceği ve Güney Kore’nin Çin’den bağımsız bir güvenlik perspektifi düşünemeyeceği bilinmektedir.
Bölgeyle ilgili son kısımdaysa Latin Amerika ve Karayipler’deki ülkelerle ikili ilişkilerin geliştirileceği vurgulanmıştır. Bu noktada Pasifik İttifakı içerisinde yer alan Şili, Kolombiya, Meksika ve Peru gibi devletlerin ismi özel olarak ifade edilmiştir. Bilhassa bahse konu ittifak içerisinde yer alan “Güney Amerika Ortak Pazarı”, “Orta Amerika Entegrasyon Sistemi” ve “Karayip Ortak Pazarı” gibi örgütlerin ehemmiyetinin altı çizilmiştir.
Her aktörün isminin geçirilmeye çalışılması, Güney Kore’nin diğer bölgelerde de yaptığı gibi her devletin önemli olduğu mesajını verme çabası olarak yorumlanabilir. Aynı zamanda uluslararası örgütlere dikkat çekilmesinin de Güney Kore’nin ikili diyaloglarında ve bölgesel perspektiflerinde çok taraflılığa verdiği önemi gösterdiği ileri sürülebilir.
Sonuç olarak Güney Kore’nin Latin Amerika ve Karayipler Bölgesi’ne “Çin ve Kuzey Kore tehditleri” söylemiyle ve Hint-Pasifik güvenliği perspektifiyle yaklaşmadığı, Seul’un bu bölge için daha çok küresel sorunlar bağlamında çok taraflı işbirlikleri mesajı verdiği söylenebilir. Zira bunun sebebinin de Latin Amerika ve Karayipler üzerinde artan Çin etkisi olduğu öne sürülebilir.
[1] “Strategy for a Free, Peaceful and Prosperous Indo-Pacific Region”, Ministry of Foreign Affairs Republic of Korea, https://www.mofa.go.kr/viewer/skin/doc.html?fn=20221228060752073.pdf&rs=/viewer/result/202212, (Erişim Tarihi: 22.01.2023)
[2] Chris Devonshire-Ellis, “China Massively Expands Diplomacy And Investments in Latin America and the Caribbean”, Silk Road Briefing, www.silkroadbriefing.com/news/2022/03/01/china-massively-expands-diplomacy-and-investments-in-latin-america-and-the-caribbean/#:~:text=China-Latin%20America%20Trade%20%26%20Investment%20Trends&text=In%202020%2C%20China%27s%20direct%20investment,implying%20a%20significant%20YoY%20increase, (Erişim Tarihi: 22.01.2022).
[3] Diana Roy, “China’s Growing Influence in Latin America”, Council on Foreign Relations, www.cfr.org/backgrounder/china-influence-latin-america-argentina-brazil-venezuela-security-energy-bri, (Erişim Tarihi: 22.01.2022).
[4] “Full text: China’s Military Strategy”, China Daily, www.chinadaily.com.cn/china/2015-05/26/content_20820628_7.htm, (Erişim Tarihi: 22.01.2022).
