Kuzey Kore gerek küresel sistemden izole edilmesi gerekse de Batı, Amerika Birleşik Devletleri (ABD) ve Kuzey Atlantik Anlaşması Örgütü’ne (NATO) karşı bir tutum benimsemesi nedeniyle uluslararası arenada büyük ölçüde yalnızlaşmıştır. Bu da Kuzey Kore’nin isminin çok sık illegal aktivitelerle anılmasına neden olmaktadır. Pyongyang’ın Rusya-Ukrayna Savaşı’nda Moskova’ya gizli bir şekilde silah sağladığı iddiaları, Kuzey Kore’nin adının geçtiği tartışmalı aktivitelerin başında gelmektedir.
Bu bağlamda Kuzey Kore Devlet Başkanı Kim Jong Un’un 12 Eylül 2023 tarihinde Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’le kapsamlı bir görüşme yapmak üzere Vladivostok’a gitmesi oldukça öneme haiz bir durum meydana getirmektedir.[1] Kuzey Kore’nin silah endüstrisinin üst düzey personelleri ve önemli askeri yetkililerinin de Kim Jong-un’a eşlik ettiği bilinmektedir.[2]
Kim’in yurt dışına sık sık seyahat etmediği ve 12 yıllık iktidar süresi boyunca ülkesinden yalnızca yedi kez çıktığı ve bunların da dördünün Çin’e olduğu düşünüldüğünde bahse konu ziyaret çok daha önemli bir hale gelmektedir.[3]
Tüm bunların yanı sıra Rus yetkililer, görüşmelerin Kuzey Kore’ye insani yardım ve Pyongyang’a yönelik BM Güvenlik Konseyi kararlarını da kapsayabileceğini söylemiştir. Öte yandan ABD’li yetkililer, Rusya ile Kuzey Kore arasındaki silah görüşmelerinin aktif olarak ilerlediğini ve Kim ile Putin’in Ukrayna’daki savaş için Rusya’ya silah sağlamayı görüşeceklerini belirtmiştir. Rusya’nın TASS haber ajansı, Putin’in 11 Eylül 2023 Pazartesi günü Vladivostok’a geldiğini söylemiş ve Putin’in burada 13 Eylül 2023 Çarşamba gününe kadar sürecek olan Doğu Ekonomik Forumu’nun genel kuruluna katılacağı aktarılmıştır. Kim ile Putin arasındaki toplantının yeri veya Kim’in ekonomik foruma katılıp katılmayacağı konusunda herhangi bir teyit yapılmamıştır.
Batı bloğunda ise genel olarak Kim’in geniş silah stokundan Rusya’nın yeteneklerini kısa vadede yenileyebilecek topçu mermileri sunabileceğini, ancak mühimmatın kalitesiyle ilgili soruların genel etkiyi sınırlayabileceği düşünülmektedir. Güney Kore Dışişleri Bakan Yardımcısı ve Rusya’nın eski Büyükelçisi Chang Ho-jin, Ukrayna ihtilafından sonraki uluslararası duruşunu dikkate almanın ve mevcut nükleer silahların yayılmasını önleme rejiminin oluşturulmasına yardımcı olduğunu hatırlamanın Moskova’nın çıkarına olacağını söylemiş ve Moskova ile Pyongyang’ın askeri bir işbirliği yapmasının Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi (BMGK) kararlarının ihlali anlamına geleceğini söylemiştir.[4]
Tüm bunların yanı sıra Pyongyang ile Moskova’nın politik anlamda da yakın bir ilişki içinde bulunduğu söylenebilir. Zira bu yakınlık da söz konusu iddiaları güçlendirir niteliktedir. Her iki ülke de halihazırda hem Batı merkezli sisteme karşı çıkmaları hem de uluslararası toplum tarafından ötekileştirilmeleri hasebiyle dış politika üretimi noktasında birbirlerine yakın tutum sergilemektedir. Mevzubahis yakınlığın oluşmasında iki devletin de yaptırımlar yoluyla izole edilmeye çalışılmaları da yine önemli bir etkendir.
Söz konusu iddialar ilk ortaya atıldığında Rus iş insanı ve Wagner’in eski lideri olan Evgeny Prigojin, Pyongyang tarafından Wagner’e silah tedarik edildiği şeklindeki iddiaları “spekülasyon” olarak nitelendirmiştir. Prigojin, Kuzey Kore’nin uzun süredir Rusya’ya herhangi bir silah teslimatı gerçekleştirmediğini ifade etmiştir.[5]
Söz konusu durumun hem Rusya hem de Kuzey Kore üzerindeki baskının artmasını beraberinde getireceği söylenebilir. Çünkü Kuzey Kore, özellikle Batılı devletler tarafından düşmanlaştırıldığı ve önemli bir nükleer tehdit olarak algılandığı için Rusya’ya uygulanan yaptırımların sertleşmesi söz konusu olabilir. Diğer yandan ABD, Rusya-Ukrayna Savaşı sürecinde Moskova’ya destek veren ülkelerin savaş kapsamında tarafını seçtiğine dair bir söylem geliştirmiştir. Bu nedenle Ukrayna’daki gelişmeler sebebiyle Kuzey Kore üzerindeki baskı artabilir. Özellikle de Wagner gibi Batılı devletler tarafından önemli ölçüde tartışılan bir gruba sağlanan silah desteğinin Pyongyang’ın tecrit edilmesine yönelik süreci sertleştireceği tahmin edilebilir.
Sonuç olarak Rusya’nın Ukrayna Savaşı’nda sahada birçok sorunla karşı karşıya olduğu ve bu sorunların gün geçtikçe arttığı bilinmektedir. Zira Kuzey Kore’de hem gerçekleştirdiği balistik füze denemeleri hem de yarattığı nükleer tehdit sebebiyle küresel ve bölgesel güvenliği tehdit eden bir aktör konumundadır. Pyongyang’ın bu durumundan mütevellit Asya-Pasifik bölgesi üzerinde ABD, Japonya ve Güney Kore ortaklığında çeşitli tatbikatlar gerçekleşmektedir. Bununla birlikte Kuzey Kore, BMGK tarafından kendisine uygulanan yaptırım baskısını da yine Rusya sayesinde aşabilmektedir. Bu sebeple de tarafların hem küresel hem de bölgesel zorluklar karşısında işbirliği içerisinde oldukları ve bu işbirliğini daha da ilerleteceği öngörülebilir. Bu yüzden de Kuzey Kore ile Rusya arasında gizli bir silah tedariğinin bulunduğu yönündeki iddialarının gündeme gelmesi doğaldır.
[1] “North Korea’s Kim Jong Un in Russia Amid U.S. Warnings not to Sell Arms”, Reuters, https://www.reuters.com/world/north-koreas-kim-jong-un-russia-amid-us-warnings-not-sell-arms-2023-09-12/, (Erişim Tarihi: 12.09.2023).
[2] “Armored Train Carrying North Korea’s Kim Jong Un Crosses into Russia Ahead of Putin Meeting”, Cable News Network News, https://edition.cnn.com/2023/09/11/asia/kim-jong-un-north-korea-russia-meeting-intl-hnk/index.html, (Erişim Tarihi: 12.09.2023).
[3] “North Korea’s Kim Jong Un in Russia Amid U.S. Warnings not to Sell Arms”, The Asahi Shimbun, https://www.asahi.com/ajw/articles/15003416, (Erişim Tarihi: 12.09.2023).
[4] “North Korea’s Kim Jong Un in Russia Amid U.S. Warnings not to Sell Arms”, Reuters, https://www.reuters.com/world/north-koreas-kim-jong-un-russia-amid-us-warnings-not-sell-arms-2023-09-12/, (Erişim Tarihi: 12.09.2023).
[5] “Пригожин отверг заявления США о поставках оружия КНДР для ЧВК “Вагнер”, TACC, https://tass.ru/politika/16671043, (Erişim Tarihi: 12.09.2023).
