Kuzey Kore, takip ettiği nükleer faaliyetler ve füze denemeleri sebebiyle uluslararası arenada büyük ölçüde yalnız kalmış durumdadır. Pyongyang’ın Rusya-Ukrayna Savaşı sırasında gizlice silah sağladığı iddiaları, Kuzey Kore’nin adının geçtiği tartışmalı aktivitelerin başında gelmektedir.
Kuzey Kore Devlet Başkanı Kim Jong Un’un 12 Eylül 2023 tarihinde Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’le geniş kapsamlı bir görüşme yapmak üzere Rusya’ya gitmesi son derece önemli bir gelişmedir.[1] Aynı zamanda Kim’le birlikte Kuzey Kore’nin silah endüstrisinde üst düzey personel ve önemli askeri yetkililerinin de Rusya’ya gittiği bilinmektedir.[2]
Kim’in yurt dışına nadiren seyahat ettiği ve 12 yıllık iktidar süresi boyunca yalnızca yedi kez ülkesinden çıktığı göz önünde bulundurulduğunda, bu ziyaret daha da anlamlı hale gelmektedir.[3] Ayrıca Rus yetkililer, görüşmelerin Kuzey Kore’ye insani yardımı ve Pyongyang’a yönelik BM Güvenlik Konseyi kararlarını da içerebileceğini belirtmiştir.
Öte yandan ABD’li yetkililer, Rusya ile Kuzey Kore arasındaki silah görüşmelerinin ilerlediğini ve Kim ile Putin’in Ukrayna’daki savaş için silah sağlama konusunu görüşeceklerini belirtmiştir. Putin’in 11 Eylül 2023 Pazartesi günü Vladivostok’a gelmesi ve burada 13 Eylül 2023 Çarşamba gününe kadar sürecek olan Doğu Ekonomik Forumu’na katılması, TASS Haber Ajansı tarafından bildirilmiştir. Kim ile Putin arasındaki toplantının yeri veya Kim’in ekonomik foruma katılıp katılmayacağı konusunda herhangi bir onay alınmamıştır.
Batı’da genel olarak Kim’in geniş silah stokundan Rusya’nın kısa vadede topçu mermileri gibi yeteneklerini yenileyebileceği düşünülmektedir. Ancak mühimmatın kalitesiyle ilgili sorular, genel etkiyi sınırlayabilir. Güney Kore Dışişleri Bakan Yardımcısı ve Rusya’nın eski Büyükelçisi Chang Ho-jin, Rusya’nın Ukrayna ihtilafından sonraki uluslararası duruşunu göz önünde bulundurmasının ve mevcut nükleer silahların yayılmasını önleme rejimine bağlı kalmasının Moskova’nın çıkarına olacağını belirtmiştir. Moskova ile Pyongyang’ın askeri işbirliği yapmasının Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi (BMGK) kararlarının ihlali anlamına geleceğini vurgulamıştır.[4]
Pyongyang ile Moskova’nın politik olarak da yakın bir ilişki içinde olduğu söylenebilir. Bu yakınlık, söz konusu iddiaları destekler niteliktedir. Her iki ülke de halihazırda Batı merkezli sisteme karşı çıkma ve uluslararası toplum tarafından izole edilme durumlarının etkisiyle dış politikada benzer tutumlar sergilemektedir. Bu yakınlığın oluşmasında, her iki devletin de yaptırımlar yoluyla izole edilmeye çalışılması önemli bir etken olarak kabul edilebilir.[5]
Söz konusu iddialar ortaya atıldığında, Rus iş insanı ve Wagner’in eski lideri Evgeny Prigojin, Pyongyang’ın Wagner’e silah tedarik ettiği iddialarını “spekülasyon” olarak nitelendirmiştir.[6] Prigojin, Kuzey Kore’nin uzun süredir Rusya’ya herhangi bir silah teslimatı yapmadığını belirtmiştir.
Bu durumun hem Rusya hem de Kuzey Kore üzerindeki baskıyı artıracağı söylenebilir. Kuzey Kore, Batılı devletler tarafından düşmanlaştırıldığı ve önemli bir nükleer tehdit olarak algılandığı için Rusya’ya uygulanan yaptırımların sertleşmesi olasılığı bulunmaktadır. Bu nedenle, Ukrayna’daki gelişmeler sebebiyle Kuzey Kore üzerindeki baskının artabileceği düşünülmektedir. Özellikle Wagner gibi Batılı devletler tarafından tartışmalı bir grupla paylaşılan silah desteğinin Pyongyang’ın tecridini arttırabileceği tahmin edilmektedir.
Sonuç olarak, Rusya’nın Ukrayna’daki savaşta birçok zorlukla karşı karşıya olduğu ve bu zorlukların arttığı bilinmektedir. Kuzey Kore ise balistik füze denemeleri ve nükleer tehdit yaratması nedeniyle bölgesel ve küresel güvenliği tehdit eden bir aktör konumundadır. Pyongyang’ın bu durumundan dolayı ABD, Japonya ve Güney Kore’nin ortaklığında Asya-Pasifik bölgesinde çeşitli tatbikatlar gerçekleşmektedir. Bununla birlikte Kuzey Kore, BM Güvenlik Konseyi tarafından uygulanan yaptırım baskısını Rusya aracılığıyla aşabilmektedir. Bu nedenle tarafların, küresel ve bölgesel zorluklar karşısında işbirliği içinde oldukları ve bu işbirliğini daha da güçlendirebilecekleri öngörülebilir. Bu yüzden Kuzey Kore ile Rusya arasında gizli silah tedarikine dair iddiaların gündeme gelmesi doğaldır.
[1] “North Korea’s Kim Jong Un in Russia Amid U.S. Warnings not to Sell Arms”, Reuters, https://www.reuters.com/world/north-koreas-kim-jong-un-russia-amid-us-warnings-not-sell-arms-2023-09-12/, (Erişim Tarihi: 12.09.2023).
[2] “Armored Train Carrying North Korea’s Kim Jong Un Crosses into Russia Ahead of Putin Meeting”, Cable News Network News, https://edition.cnn.com/2023/09/11/asia/kim-jong-un-north-korea-russia-meeting-intl-hnk/index.html, (Erişim Tarihi: 12.09.2023).
[4] “North Korea’s Kim Jong Un in Russia Amid U.S. Warnings not to Sell Arms”, Reuters, https://www.reuters.com/world/north-koreas-kim-jong-un-russia-amid-us-warnings-not-sell-arms-2023-09-12/, (Erişim Tarihi: 12.09.2023).
[3] “North Korea’s Kim Jong Un in Russia Amid U.S. Warnings not to Sell Arms”, The Asahi Shimbun, https://www.asahi.com/ajw/articles/15003416, (Erişim Tarihi: 12.09.2023).
[5] “Пригожин отверг заявления США о поставках оружия КНДР для ЧВК “Вагнер”, TACC, https://tass.ru/politika/16671043, (Erişim Tarihi: 12.09.2023)
[6] Aynı yer.
