Putin’in 2012 ve 2024 yılları arasında iki dönemlik görev süresini sıfırlayan anayasa değişikliği, 2020 yılındaki halk oylamasıyla onaylanmıştır. Muhalefetin eleştirilerine rağmen kabul edilen maddeye göre; Rus lider seçilmesi halinde 2024 yılından itibaren yeniden aday olabilecek ve 2036 yılına kadar iki dönem daha devlet başkanlığı görevini sürdürebilecektir.
2018 yılındaki Rusya Başkanlık Seçimleri, Vladimir Putin’in devlet başkanlığı görevini sürdürme amacıyla girdiği ve galip çıktığı bir seçim olmuştur. Putin’in 2012 yılından bu yana devam eden dördüncü dönem için adaylığı, seçim sürecini belirleyen önemli bir faktördür.
Ancak uluslararası gözlemciler ve muhalefet, seçimlerin adil ve rekabetçi bir ortamda gerçekleşmediği yönünde eleştirilerde bulunmuşlardır. Adayların eşit koşullarda yarışamaması, devlet kontrolündeki medyanın etkisi ve muhalefetin karşılaştığı kısıtlamalar, seçim sürecini gölgeleyen temel konular arasında yer almıştır. Aslında Putin’in oyların büyük çoğunluğunu alarak bir kez daha başkan seçilmesi beklenmektedir.
Putin’in önümüzdeki Mart ayında Rusya’da yapılacak başkanlık seçimlerinde bir dönem daha aday olması beklenmektedir. Eğer 2036 yılına kadar iktidarda kalırsa, görev süresi Sovyetler Birliği’ni 29 yıl boyunca yöneten Joseph Stalin’i bile geçecek ve Putin, Rus imparatorluğundan bu yana Moskova’da en uzun süre görev yapan lider olacaktır.[1]
Putin herhangi bir nedenle oy pusulasında yer almazsa yerine kimin geçeceği şu anda belli değildir. Her ne kadar kesinleştirilemeyen rakipler olsa da muhalefet ve medya kanadından birkaç isim ön plana çıkmaktadır.
Bu isimlerden birisi Dmitry Medvedev olarak düşünülmektedir. Putin’in vekilliğini yapan Medvedev, 2020 yılına kadar başbakan olarak görev yapmıştır. Daha sonra Ulusal Güvenlik Konseyi Başkan Yardımcısı olan Medvedev, Ukrayna’daki savaşın baş savunuculardan biri olarak halkın takdirini toplamıştır. Lakin geçmişteki ABD’ye yakınlık iddiaları ve yolsuzluk haberlerinden etkilenmesi de olasıdır.
İkinci isim ise Alexei Dyumin olarak ön plana çıkmaktadır. Putin’in koruması olan Dyumin, yıllardır süren arkadaşlıkları sebebiyle birçok kez Putin’in varisi olarak görülmüştür. Dyumin’in 2014 yılında Rusya’nın Kırım’ı ilhakı sırasında askeri istihbarat teşkilatına bağlı özel kuvvetlerin lideri olması, kendisine Ukrayna’yla ilgili bir cesaret ve başarı havası vermektedir. [2]
Sergei Sobyanin, Putin’in yerine başkanlık yürütebileceği düşünülen bir başka isimdir. Karizmatik yönüyle ön plana çıkan Sobyanin, 2010 yılından beri Moskova Belediye Başkanı olarak görevini sürdürmektedir. Kayda değer yenilikler ve değişiklikler yaparak başkenti şekillendiren Sobyanin, bu konuda kamuoyundan birçok övgü de almaktadır.
Yeni Başbakan Mikhail Mishutin, Putin’in yerine vekil olacak kişidir. Putin de Boris Yeltsin’in istifası üzerine 1999 yılında göreve bu şekilde gelmiştir. Çok onay alan bir diplomat gibi dursa da kendisinin hevesinin olmamasından dolayı aday listesinden ismini sildirmektedir.
Nikolai Patrushev, potansiyel adaylar arasında Putin’le benzer özellikleri gösteren kişi denenebilir. İkisi de 10 ay arayla Leningrad’da doğmuştur. Patrushev, Putin’in başbakan olduğu 1999 yılında KGB’nin halefi olan Federal Güvenlik Servisi’nin başına geçmiştir. Patrushev, Putin’inkine benzer bir felsefi duruşla ülkenin geleneklerinin korunmasını savunmaktadır. Benzer fikirlere sahip olan ikili, ortak Batı düşmanlıklarını da taşımaktadır.
Sonuç olarak Mart 2024 tarihinde gerçekleştirilecek Rusya seçimlerinde olası aday ve kazanan taraf tekrar Vladimir Putin olacak gibi görünmektedir. Lakin Putin’in olası şekilde görevini sürdüremeyeceği, tekrar seçilemeyeceği senaryoda yerine geçecek adaylar konusunda keskin bir ifade birliği yoktur. Putin’in yerine geçecek kişinin Rusya’yı aynı politik kararlar çerçevesinde yönetmesi ve Putin’in dünyaya verdiği etkiyi sağlaması oldukça zordur. Güçlü birçok rakip olmasına rağmen Putin’in yerini doldurmak neredeyse imkânsız gibi görünmektedir.
[1] Andrew Roth, “Vladimir Putin Passes Law That May Keep Him in Office Until 2036”, The Guardian, https://www.theguardian.com/world/2021/apr/05/vladimir-putin-passes-law-that-may-keep-him-in-office-until-2036 (Erişim Tarihi: 03.11.2023).
[2] Jim Heintz, “Putin Is Expected To Seek Reelection in Russia, But Who Would Run If He Doesn’t?”, AP News, https://apnews.com/article/putin-russia-successors-president-election-kremlin-58154b1f252908e76083c944efc6828e, (Erişim Tarihi: 03.11.2023).
