Ukrayna Cumhurbaşkanı Vladimir Zelenski, 26 Kasım 2023 tarihinde Kiev’de düzenlenen bir gıda güvenliği zirvesinde yaptığı konuşmada, tahıl ihracat rotalarını ve Rusya sınırındaki bölgeleri korumak için daha fazla hava savunmasına ihtiyaç duyulduğunu söylemiştir.[1] Ukrayna Tahıl Zirvesi’nde konuşan Zelenski, “Bir hava savunması açığı var ve bu bir sır değil.” ifadelerini kullanmıştır.
Avrupa ülkelerinden üst düzey yetkililerin katıldığı zirvede; İsviçre Devlet Başkanı Alain Berset ve Litvanya Başbakanı Ingrida Simonyte de hazır bulunmuştur. Bu zirve, Rusya’nın 75 drone ile Ukrayna’ya gece boyunca saldırmasının ardından düzenlenmiştir. Bu, savaşın en büyük drone saldırısı olarak adlandırılmıştır. Üç liderin ortak basın toplantısı, başka bir hava saldırı sireninin çalmasıyla kısa kesilmiştir.[2]
Zelenski, limanları güvence altına almak için yabancı ortaklarından destek alacaklarını söylemiştir. Avrupa Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen, Zelenski’ye sosyal medya platformu X üzerinden paylaştığı bir mektupta destek sözü vermiştir. Komisyon, Ukrayna limanlarının “hızlı onarımları ve güncellemeleri” için 50 milyon euro sağlayacaktır.[3]
Ukrayna Lideri, ülkenin hava savunma eksikliğini yeni tedarikler ve yerli üretim kapasitesini artırarak çözmeyi umduğunu ve bu konuda ilerleme kaydedildiğini söylemiştir. Zelenski, “Bugün itibariyle, ne yaptığımızı ve nerede olduğumuzu detaylı olarak söyleyemem, ancak ilerleme var.” demiştir. Büyük bir tahıl ihracatçısı olan Ukrayna, Rusya’nın Birleşmiş Milletler (BM) arabuluculuğundaki bir anlaşmadan Temmuz ayında çekilmesinin ardından Karadeniz üzerinden tek taraflı koridorlar aracılığıyla tahıl ihraç etmektedir. Ukrayna’nın mevcut Karadeniz tahıl ihracat koridorları, ülkenin güney bölgesi Odesa’daki limanlardan başlamaktadır.[4]
Son günlerde Polonya ve Slovak kamyon şoförleri, Ukrayna’nın kargo tedarikini büyük ölçüde engelleyen protestolar düzenlemişlerdir. Bu meseleyi bahse konu olan ülkelerin iç politikalarına bağlayan Zelenski, “Bu konuda başlıca zorlukların sınırda olduğuna inanıyorum. Çünkü komşularımızın belirli siyasi adımları var” demiştir. Ayrıca Zelenski, Ukrayna’nın komşularına “biraz zaman” verilirse bu sorunun çözüleceğine olan güvenini dile getirmiştir.[5]
Zelenski’nin hava savunması eksikliği üzerine vurgu yapması, Ukrayna’nın güvenlik endişelerinin ciddiyetini ortaya koymaktadır. Bu, ülkenin savunma ihtiyaçlarının öncelikli bir konu olduğunu göstermektedir. Saldırı sonrasında alınacak tedbirler, ulusal güvenliğin arttırılması ve benzer olayların önlenmesi açısından önem taşımaktadır.
Zelenski’nin yabancı partnerlerden gemiler temin etme hedefi ve Avrupa Komisyonu’nun Ukrayna’ya mali yardım taahhüdü, uluslararası işbirliğinin ve dayanışmanın önemini yansıtmaktadır. Bu durum, krizle başa çıkmak ve ülkenin altyapısını güçlendirmek için dış yardımın ne kadar kritik olduğunu göstermektedir.
Bahsi geçen Rus drone saldırısı, iki ülke arasındaki gerilim ve çatışmanın derinliğini vurgulamaktadır. Bu, bölgedeki siyasi istikrarsızlık ve güvenlik tehditlerini ortaya koymaktadır. Bu, aynı zamanda uluslararası ilişkiler açısından da bir gerginlik kaynağı olabilir.
Ukrayna’nın büyük bir tahıl ihracatçısı olması, ülkenin ekonomisinin önemli bir bileşeni olduğunu göstermektedir. Gıda güvenliği zirvesindeki konuşma, bu sektördeki potansiyel tehditleri vurgulamakta ve ekonomik istikrarın güvence altına alınması gerekliliğini ortaya koymaktadır.
Zelenski’nin Polonya ve Slovak kamyon şoförlerinin protestolarına ilişkin yorumları, bölgesel politikadaki karmaşıklığı ve sınır ötesi ticaretin politik olaylara nasıl duyarlı olduğunu göstermektedir. Bu durum, bölgedeki diğer ülkelerle ilişkilerin ve iç politikanın önemli bir etmen olduğunu gözler önüne sermektedir.
Sonuç olarak bu gelişmeler, Ukrayna’nın güvenlik, ekonomik ve siyasi zorluklarla başa çıkma çabalarını yansıtmaktadır. Uluslararası işbirliği, güvenlik tedbirleri ve ekonomik direncin güçlendirilmesi gibi faktörler, ülkenin karşılaştığı karmaşık sorunlara çözüm bulmada kritik rol oynamaktadır.
[1] “Ukraine Needs More Air Defences to Protect Grain Exports, Zelenskiy Says”, Reuters, https://www.reuters.com/world/europe/ukraine-needs-more-air-defences-protect-grain-exports-zelenskiy-2023-11-25/, (Erişim Tarihi: 27.11.2023).
[2] Aynı yer.
[3] Aynı yer.
[4] Aynı yer.
[5] Aynı yer.
