2022 yılının Ağustos ayında Yunanistan’da muhalefet partisi Panhelenik Sosyalist Hareket’in (PASOK) Genel Başkanı Nikos Androulakis’in Yunanistan İstihbarat Teşkilatı (EYP) tarafından gizlice dinlendiği ortaya çıkmıştır. Bu durum, Yunanistan Başbakanı Kriakos Miçotakis’i son derece zorda bırakan bir gelişme olmuştur. Söz konusu skandalın ardından EYP Başkanı Panagiotis Kontoleon istifa ederken; muhalefetin ise Başbakan’a olan baskıyı arttırdığı bir süreç yaşanmıştır.
Ayrıca Androulakis’in Avrupa Parlamentosu (AP) milletvekili olması, AP’nin bu skandala yakından ilgi göstermesine yol açmıştır. Bu bağlamda AP, Avrupa Birliği (AB) üst yönetiminin aksine; bu skandala karşı daha ilk günden itibaren önem atfetmiş ve konunun üzerine gitmiştir.
AP’de Avrupa Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen’in üyesi olduğu Avrupa Halk Partisi (EPP) dışındaki bütün siyasi partiler, bahsi geçen skandalı kınamışlardır. Zira Yunanistan Başbakanı Miçotakis’in liderliğini yaptığı Yeni Demokrasi Partisi (ND), EPP’nin bir üyesidir. Ayrıca EPP, AP’de en çok milletvekiline sahip olan siyasi partidir. Bu durum, Miçotakis Hükümeti’nin bir bakıma AB üst yönetimini oluşturan kişiler tarafından korunduğuna işaret etmektedir.
Tüm bunlara rağmen AP’nin ikinci büyük siyasi grubu olan Sosyalistler ve Demokratlar, mevzubahis skandal hakkında eleştirilerde bulunarak Yunanistan’da siyasi değişime ihtiyaç olduğunu vurgulamışlardır. Nitekim söz konusu skandal ile Amerika Birleşik Devletleri’nde (ABD) Richard Nixon döneminde yaşanan Watergate Skandalı arasında paralellik kurmuşlardır.[1]
AP, Yunanistan’da yaşanan dinleme skandalını araştırmak üzere PEGA adında bir komite kurulmasına karar vermiştir. 3 Ekim 2022 tarihinde AP Başkan Yardımıcısı Dimitris Papadimoulis, Atina yönetiminin ve Miçotakis’in girişimlerinin Brüksel’de sonuç vermeyeceğini belirtmiştir.[2] Bu noktada Papadimoulis’in sözlerinin üzerinde durulması gerekmektedir. Papadimoulis, Yunanistan’ın ana muhalefet partisi olan Radikal Sol Koalisyon’un (SYRIZA) üyesidir. AP Başkan Yardımcısı, yukarıda yer alan sözleriyle imalı bir şekilde Miçotakis’in AB üst yönetimiyle olan bağlarına dikkat çekmiş ve Yunan liderin girişimlerinin sonuç vermeyeceğini söylemiştir. Dolayısıyla SYRIZA’nın Miçotakis üzerinde hem iç hem de dış siyaset vesilesiyle baskı kurabilme imkânı olduğu görülmektedir.
AP’nin aldığı karar uyarınca PEGA komitesi, gözetim casus yazılımlarının ve özellikle de İsrail menşeli Predator’un kullanıldığı iddiasıyla ilgili durumun incelenmesi maksadıyla 1-4 Kasım 2022 tarihlerinde Yunanistan’a ve Güney Kıbrıs Rum Yönetimi’ne (GKRY) ziyaret gerçekleştirmiştir.[3] Komitenin yaptığı incelemeler de konuyu AP’nin gündemine taşımıştır. AP’nin isteği doğrultusunda hazırlanan brifingde, EYP tarafından “predator” yazılımı vesilesiyle gazetecilerin ve siyasilerin uzun zamandır dinlenildiği belirtilmiştir.[4] AP Raportörü In t’ Veld ise Yunanistan’da gerçekleşen dinlemelerin sistematik şekilde yapıldığını ve bir siyasi stratejinin parçası olduğunu vurgulamıştır. Öte yandan Veld, GKRY’nin casus yazılım ihracatının merkezi haline geldiğini de ifade etmiştir.[5]
Anlaşılacağı üzere, kurumsal olarak AP’nin Yunanistan’daki dinleme skandalına bakış açısı, AB üst yönetimden farklıdır. AP, dinlemelerden dolayı doğrudan Miçotakis’i suçlamakta ve dinlemelerin sistemli bir şekilde yapıldığına inanmaktadır. AP’nin bu skandalın üzerine gitmesi, Yunanistan Başbakanı’nı zor durumda bırakacak neticeler doğurabilir. Ancak bu, AB üst yönetimindeki önemli kişiler adım atmadan gerçekleşmeyecektir.
Söz konusu skandal hakkında AP içinde yaşanan anlaşmazlığa ilişkin bir diğer örnek de AP’nin en büyük üçüncü partisi olan Avrupa’yı Yenile Partisi (Renew Europe) üyesi Georgios Kyrtsos’un EPP Genel Başkanı Manfred Weber’i Miçotakis’i korumakla suçlamasıdır.[6] Dolayısıyla AP içindeki diğer partilerin Leyen’in de üyesi olduğu EPP’nin dinleme skandalı hakkındaki tutumuna karşı seslerini yükselttiği görülmektedir. Bu durum, AP içinde bahsi geçen skandal hakkında derin çatlakların bulunduğunu göstermesi bakımından son derece önemlidir. Dolayısıyla Miçotakis’in hem AP’nin en büyük grubu hem de AB üst yönetimindeki kişiler tarafından korunduğu söylenebilir.
Sonuç olarak son zamanlarda AP içinde Yunanistan’daki dinleme skandalına ilişkin seslerin yükseldiği görülmektedir. Bunda EPP’nin ve AB üst yönetiminin Miçotakis’i destekleyen tavrı belirleyici olmaktadır. Lakin Yunanistan Başbakanı’nın AB içinde güçlü desteğe sahip olması, skandal karşısında elini rahatlatmaktadır. Her ne kadar AP, Miçotakis’i zor durumda bırakabilecek bilgiler ortaya çıkarsa da “AB’nin asıl karar alma mekanizmasının” tavrının daha belirleyici olacağını söylemek mümkündür. Bu bakımdan Yunanistan Başbakanı hem Leyen’in hem de AB Konseyi Başkanı Charles Michel’in desteğine sahiptir. Dolayısıyla AP’nin Yunanistan’daki skandala karşı tutumu, Miçotakis’i zor durumda bırakabilir; fakat kolektif bir AB baskısı söz konusu değildir.
[1] Sarantis Michalopoulos, “EU Socialist Chief: Greece Needs Political Change After ‘Watergate’ Scandal”, Euractiv, https://www.euractiv.com/section/elections/news/eu-socialist-chief-greece-needs-political-change-after-watergate-scandal/, (Erişim Tarihi:15.11.2022).
[2] Sofia Mandilara, “EP PEGA Committee to Investigate Greek Spyware Scandal on the Ground”, Euractiv, https://www.euractiv.com/section/all/short_news/ep-pega-committee-to-investigate-greek-spyware-scandal-on-the-ground/, (Erişim Tarihi:15.11.2022).
[3] “PEGA Committee to Investigate Spyware Surveillance in Greece, Cyprus”, Keep Talking Greece, https://www.keeptalkinggreece.com/2022/10/31/pega-committee-greece-cyprus-surveillance-spyware/, (Erişim Tarihi:15.11.2022).
[4] “Briefing for the PEGA mission to Cyprus and Greece-1-4 November 2022” , Policy Department for Citizens’ Rights and Constitutional Affairs, European Parliament, https://www.europarl.europa.eu/RegData/etudes/STUD/2022/738330/IPOL_STU(2022)738330_EN.pdf, (Erişim Tarihi:15.11.2022).
[5] Selen Temizer, “AP: Yunanistan’daki Dinlemeler Sistematik, Geniş Ölçekli ve Siyasi Stratejinin Parçası”, Anadolu Ajansı, https://www.aa.com.tr/tr/dunya/ap-yunanistandaki-dinlemeler-sistematik-genis-olcekli-ve-siyasi-stratejinin-parcasi/2732671, (Erişim Tarihi:15.11.2022).
[6] “MEP: Weber White-Washes Greek PM in Wiretapping Scandal [VIDEO]”, Euractiv, https://www.euractiv.com/section/justice-home-affairs/news/mep-weber-white-washes-greek-pm-in-wiretapping-scandal-video/, (Erişim Tarihi:15.11.2022).
