Avrupa Birliği (AB), son yıllarda genişleme politikasını sadece ekonomik ve siyasi bir strateji olarak değil, aynı zamanda istikrar, bölgesel barış ve ortak değerlerin güçlendirilmesi yönünde jeopolitik bir yatırım aracı olarak değerlendirmektedir. 30 Ekim 2024 tarihinde Avrupa Komisyonu tarafından kabul edilen 2024 Genişleme Paketi, aday ve potansiyel aday devletlerin AB üyelik yolundaki ilerlemelerini şu anki mevcut durumlarını değerlendirmektedir. Bu bağlamda Gürcistan, 2023 yılının sonunda kazandığı adaylık statüsünün ardından Avrupa bütünleşmesi yolunda önemli bir kazanım elde etmiştir. Tiflis’in 2024 yılı süresince kaydettiği gelişmeler ve karşılaştığı zorluklar bakımından AB tarafından dikkatle izlenmektedir.[1]
Gürcistan, sahip olduğu stratejik jeopolitik konumu ve tarihsel bağlantılarıyla uzun yıllardır AB’nin bir parçası olma hedefini sürdürmektedir. Özellikle AB üyelik perspektifi, devletin dış siyasetinde öncelikli bir yönelim olarak ön plana çıkmaktadır. Bu aşama sadece ülkenin ekonomik ve siyasi entegrasyonu değil, ayrıca demokratik değerlerin, hukukun üstünlüğünün ve insan haklarının kuvvetlendirilmesini de kapsamaktadır.
Bilhassa 2030 yılına dek tam ülkenin üyelik hedefi, devletin dış politika öncelikleri arasında yer almaya devam etmektedir. Bu aşama, zaman zaman iç ve dış ilişkilerde yaşanmakta olan dalgalanmalar sebebiyle sekteye uğramış görünse de taraflar arasındaki diplomatik temaslar ve iş ortaklıkları girişimi devam etmektedir. Bunun yanı sıra Gürcistan vatandaşlarına tanınan vizesiz seyahat imkanı da son zamanlarda hem siyasi tartışmalara hem de AB-Gürcistan ilişkilerinin geleceğine yönelik değerlendirmelere de konu olmaktadır.
AB’yle yürütülmekte olan ortak projeler, yalnızca Gürcistan’ın ekonomik ve siyasi istikrarına katkı sağlamakla kalmamakta, ayrıca Kafkasya bölgesinde barışı ve sürdürülebilir kalkınmayı destekleyen önemli bir mekanizma işlevi görmektedir. Bu çerçevede ülkenin ulaştırma, enerji ve dijital altyapı alanlarında Avrupa’yla ortak projelere katılımı, bölgesel bağlantıların sürekli olarak güçlenmesine ve Avrupa-Asya hattında stratejik bir köprü kurulmasına da zemin hazırlamaktadır.
20-22 Mayıs 2025 tarihlerinde gerçekleştirilen Katar Ekonomi Forumu’nda Gürcistan Başbakan Yardımcısı ve Ekonomi Bakanı Levan Davitaşvili tarafından yapılan açıklamalar, devletin AB üyeliği konusundaki kararlılığını bir kez daha ortaya koymuştur. Davitaşvili, Gürcistan’ın üyelik kriterlerinin yaklaşık olarak %60’ını karşıladığını ve 2030 yılına dek ise tam üyelik hedefi doğrultusunda gerekli reformların hayata geçirilmeye devam ettiğini belirtmiştir.[2] Bu açıklama, Başbakan İrakli Kobakhidze’nin daha önceki değerlendirmeleriyle uyumlu olup bu yönetimin Avrupa yolundaki istikrar arayışını sürdürdüğünü göstermektedir.
Gürcistan halkının söz konusu AB ülkelerine vizesiz seyahat edebilme hakkı, son zamanlarda tartışılmakta olan bir konudur. 2017 yılından bu yana bir milyondan fazla Gürcistan vatandaşı, vizeye ihtiyaç duymaksızın Schengen Bölgesi’ne seyahat edebilme hakkını kullanmıştır.[3] Fakat, ülkenin iç siyasetinde meydana gelen bazı gelişmeler ve demokratik standartlar konusundaki eleştiriler, bu hakkın geleceğine ilişkin zaman zaman belirsizlik oluşmasına neden olmaktadır. AB yetkilileri, demokratik ve insan haklarındaki değerler bağlamındaki olumsuzlukların vizesiz seyahat hakkının askıya alınmasına gerekçe oluşturabileceğini belirtmiştir. Bunun yanı sıra 2024 yılında hükümetin muhalefete yönelik baskıların arttırması, konu hakkında AB nezdinde ciddi bir rahatsızlık yaratmıştır. Tüm tartışmalara rağmen Gürcistan ile AB arasındaki iletişim ve ilişkilerde son zamanlarda olumlu sinyaller gittikçe artmaktadır. 16 Mayıs 2025 tarihinde Arnavutluk’un başkenti Tiran’da düzenlenen 6. Avrupa Siyasi Topluluğu zirvesinde Başbakan Kobakhidze ile Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron arasında gerçekleşen samimi görüşme, her iki taraf arasında iletişimin kuvvetlenmiş olduğunun bir işareti şeklinde yorumlanmaktadır. Kobakhidze bu olumlu iletişimi, “Gürcistan ile AB arasında sınırlı iletişimin olduğu bir dönem vardı. Ancak Avrupalı ortaklarımızın Gürcistan’la ilişkileri yeniden canlandırmak istediği açıkça görülüyor” sözleriyle açıklamıştır.[4]
Gürcistan’ın AB’yle bütünleşme süreci, karşılaştığı zorluklara rağmen devam etmekte olan ve geleceğe yönelik olumlu beklentiler içeren bir dış siyaset sürecidir. 2030 yılına dek ülkenin tam üyelik hedefi doğrultusunda yürütülen reform çalışmaları ve diplomatik girişimler, devletin Avrupa ailesi içindeki yerini sağlamlaştırma çabasının bir göstergesi olarak yer almaktadır. Vizesiz seyahat hakkı konusundaki tartışmalar ise taraflar arasında ele alınan yapıcı diyalog sayesinde çözüm odaklı bir yaklaşımla ele alınmasının yanı sıra olumlu yönde ilerleme potansiyeli taşımaktadır. Gürcistan’ın demokratik standartları güçlendirmek ve Avrupa değerleriyle uyum sağlamaya yönelik atacağı somut adımlar, hem ülke toplumu hem de AB için ortak kazanımlar doğurması beklenmektedir. Bu bağlamda Gürcistan’ın Avrupa yolculuğunun karşılıklı anlayış ve işbirliği temelinde ilerlemeye devam etmesi beklenmektedir.
[1] “Commission adopts 2024 Enlargement Package”, EEAS, https://www.eeas.europa.eu/delegations/türkiye/commission-adopts-2024-enlargement-package_en?s=230, (Erişim Tarihi: 03.06.2025).
[2] “Georgia’s EU accession is moving ‘in a very active way’, first deputy prime minister tells Euronews”, Euro News, https://www.euronews.com/my-europe/2025/05/22/georgias-eu-accession-is-moving-in-a-very-active-way-first-deputy-prime-minister-tells-eur, (Erişim Tarihi: 03.06.2025).
[3] “Georgian Government Preparing for EU Move to Suspend Visa-free Travel”, Eurasianet, https://eurasianet.org/georgian-government-preparing-for-eu-move-to-suspend-visa-free-travel, (Erişim Tarihi: 03.06.2025).
[4] “Gürcistan: AB üyelik süreci ‘aktif bir şekilde’ ilerliyor”, Euro News, https://tr.euronews.com/my-europe/2025/05/22/gurcistan-ab-uyelik-sureci-aktif-bir-sekilde-ilerliyor, (Erişim Tarihi: 03.06.2025).
