Rusya-Ukrayna Savaşı, küresel ilişkiler bağlamında birçok sektörde değişime neden olduğu gibi askeri-savunma işbirliklerine de dolaylı yoldan etki etmektedir. Rusya’yla ilişkileri ve Batı’yla bağları konusunda dikkatleri üzerine çeken Hindistan açısından Rusya’nın önemli bir savunma ihracatçısı olduğu bilinmektedir. Ancak Yeni Delhi yönetimi, savaşla birlikte bu tür ortaklıklarda başka aktörlerle ilişkiler geliştirmeyi daha fazla önemsemeye başlamıştır. Bu kapsamda Fransa’yla kurduğu bağlar ehemmiyet kazanmıştır.
Yıllardır “Stratejik Diyalog Ortağı” olan Hindistan ve Fransa arasında 5 Ocak 2023 tarihinde, 36. Hindistan-Fransa Diyaloğu Toplantısı gerçekleştirilmiştir. Yeni Delhi’nin ev sahipliğinde düzenlenen toplantı, iki ülkenin bilhassa savaş uçağı ve denizaltı tasarımı ve üretimi konusunda ortak faaliyet yürütecek olmalarıyla gündeme gelmiştir.[1]
Toplantı vesilesiyle bir araya gelen ve diyaloğa başkanlık eden Fransa Cumhurbaşkanı Danışmanı Emmanuel Bonne ve Hindistan’ın Ulusal Güvenlik Danışmanı Ajit Doval, Rusya-Ukrayna Savaşı’nı sona erdirmenin yolları ve Hindistan-Çin sınırındaki gerginlikler gibi birçok konuda istişarede bulunmuştur.[2] Aynı zamanda mevcut küresel durum da masaya yatırılmıştır. Bununla birlikte taraflar, Hindistan-Fransa stratejik ortaklığını terörle mücadele, sivil nükleer enerji, uzay ve siber güvenlik boyutlarında derinleştirme konusunada anlaşmaya varmıştır.[3]
Hindistan Dışişleri Bakanlığı’ndan toplantı sonrasında yapılan açıklamada, görüşmelerde Hindistan ve Fransa’nın Hint-Pasifik’te barış, istikrar ve güvenliği sağlamak için stratejik ortaklıklarını ilerletme aldıkları kararları yineledikleri bildirilmiştir.[4]
Toplantı gerçekleştirilmeden önce üzerinden durulması beklenen meselelerden biri de denizaltı konusunda taraflar arasında işbirliği yapılmasıydı. Kalvari sınıfı denizaltılar üretme konusunun gündem olması beklenmekteydi. Kalvari sınıfı denizaltı, Fransız Scorpene denizaltılarının bir uyarlaması olarak bilinmektedir.[5] Hindistan’ın hedefi, denizaltıların yakıt ikmali için yüzeye çıktıklarında oluşabilecek olumsuzlukları en aza indirmek amacıyla su altında daha fazla kalmalarını sağlamaktır. Klavari sınıfı denizaltılara Havadan Bağımsız Tahrik/İtki Sistemi (Air-Independent Propulsion-AIP) eklemek isteyen Yeni Delhi, bunu Paris’in desteğiyle gerçekleştirme arzusundadır. [6]
Hindistan-Rusya ortaklığının geliştirilmesi konusunda Stratejik Diyaloğu önemli kılan bir nokta da uçak motorlarıdır. Hindistan, yerli çift motorlu savaş uçakları için motorlar üretmek istemektedir. Bununla birlikte geleceğin savaş ve nakliye platformları için yeni nesil askeri ve sivil motorların tasarımını ve geliştirilmesini sağlamak adına bir teknoloji transferi arayışı da söz konusudur.
Hindistan merkezli Tata grubu, Gujarat’ta C295 taktik nakliye uçağı üretmek için Airbus’la işbirliği yapmıştır. Bu ortaklığın, Fransa’yla bir ortak girişim yoluyla diğer sivil ve askeri uçakların üretimini içerecek şekilde genişletilmesi toplantının gündem maddelerinden birini oluşturmuştur.[7]
Hindistan, askeri ve savunma ortaklığı noktasında Rusya’yla yakın ilişkilere sahiptir. Ancak Rusya-Ukrayna Savaşı, bu konuda alternatif aktörlerle işbirliği yapılmasını gerekli kılmıştır. Diğer yandan savaş, Çin’in savunma ve askeri yeteneklerini arttırma çabalarını da beraberinde getirmiştir. Dolayısıyla Çin’in artan askeri faaliyetleri karşısında Hindistan’ın Fransa’yla olan işbirliğini geliştirme yoluna gittiği görülmektedir.
Fransa’nın da AUKUS Anlaşması sebebiyle Avustralya ve Asya-Pasifik üzerine kurduğu bazı planları sekteye uğramıştır. Bu noktada Paris yönetimi, bölgedeki bir başka güç olan Yeni Delhi’yle savunma işbirliğine yönelmektedir. İki müttefiğin Afrika’nın doğu kıyılarından Pasifik’e kadar uzanan coğrafyanın güvenliğini sağlamak için Birleşik Arap Emirlikleri’yle üçlü grup oluşturduğu bilinmektedir.[8]
Bununla birlikte Paris ile Yeni Delhi arasındaki stratejik ortaklığın temelleri, 1998 senesine kadar götürülebilmektedir. Taraflar, ilk olarak bahsi geçen yılda stratejik ortaklıklarını duyurmuşlardır. İki ülke arasında Asya-Pasifik odaklı bir stratejik işbirliği söz konusudur. 2021 yılının Kasım ayında Paris’te gerçekleştirilen bir önceki “Stratejik Diyalog Toplantısı”nda da bu ortaklık pekiştirilmiştir.
Toplantının önemli bir çıktısı da yapılan görüşmelerin aynı zamanda Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron’un Hindistan ziyaretinin zeminini hazırlamasıdır. Ayrıca G20 Dışişleri Bakanları Toplantısı da 2023 yılının Mart ayında Hindistan’da gerçekleştirilecektir. Fransa tarafından yapılacak üst düzey ziyaretler için bu da bir kapı anlamına gelmektedir.
Bu noktada Paris-Yeni Delhi hattında işbirliğini derinleştirecek adımların atılacağı söylenebilir. Nitekim 4 Ocak 2023 tarihinde Fransız yayın organı La Tribune’de yayınlanan bir haberde, Macron’un 2023 yılının Mart ayında Yeni Delhi’ye yapacağı ziyarette, Rafale Marine savaş uçağının satışı konusunda 26’nın üzerinde sözleşme imzalanabileceğine yer verilmiştir. Ancak Hindistan Hükümeti veya Hint Donanması tarafından böyle bir duyuruda bulunulmamıştır.[9]
Görülmektedir ki; Yeni Delhi ile Paris arasındaki askeri işbirliği gelişerek ilerlemektedir. Bu ortaklığın taraflardan hangisinin işine daha çok yaradığı konusu ise soru işaretidir. Bir başka soru işareti ise Hint askeri mekanizmasındaki Rus etkinliğiyle ilgilidir. Hindistan’a nükleer denizaltı sağlayan tek ülkenin Rusya olduğu bilinmektedir. Dahası Hindistan’ın savaş uçaklarının büyük bölümü ve muharebe tanklarının yaklaşık %90’ı Rusya menşeilidir. Ülke, tek uçak gemisi INS Vikramaditya’yı 2004 yılında Rusya’dan satın almıştır.[10] Dolayısıyla Fransa başta olmak üzere çeşitli ülkelerle yaptığı anlaşmalar vesilesiyle savunma alımlarını çeşitlendirmek isteyen Hindistan’ın Rusya’dan tamamen vazgeçmesi beklenmemektedir.
[1] “India-France to Join Hands in Fighter and Submarine Design and Manufacturing”, Hindustan Times, https://www.hindustantimes.com/india-news/indiafrance-to-join-hands-in-fighter-and-submarine-design-and-manufacturing-101672890137294.html, (Erişim Tarihi: 05.01.2023).
[2] “India, France Hold Talks on Ukraine War, Expanding Military Partnership”, Business Standart, https://www.business-standard.com/article/current-affairs/india-france-hold-talks-on-ukraine-war-expanding-military-partnership-123010600480_1.html, (Erişim Tarihi: 06.01.2023).
[3] “India and France Holds the 36th Strategic Dialogue”, News on Air, https://newsonair.com/2023/01/05/india-and-france-holds-the-36th-strategic-dialogue/, (Erişim Tarihi: 06.01.2023).
[4] “India, France Discuss Defence and Security Cooperation”, Hindustan Times, https://www.hindustantimes.com/india-news/india-france-discuss-defence-and-security-cooperation-101672955552151.html, (Erişim Tarihi: 06.01.2023).
[5] “India, France Hold Talks…”, a.g.m.
[6] “France, India Hold Talks to End Russia-Ukraine War, to Expand Military Partnership”, The Meghalayan, https://themeghalayan.com/france-india-hold-talks-to-end-russia-ukraine-war-to-expand-military-partnership/, (Erişim Tarihi: 06.01.2023).
[7] “India-France Strategic Dialogue”, GK Today, https://www.gktoday.in/topic/india-france-strategic-dialogue/, (Erişim Tarihi: 06.01.2023).
[8] “India, France Hold Talks…”, a.g.m.
[9] “India, France to Sign Deal for Rafale-M Fighters in March During Macron’s Visit to New Delhi-French Media”, Eurasian Times, https://eurasiantimes.com/india-france-to-sign-deal-for-rafale-m-fighters-in-march/, (Erişim Tarihi: 06.01.2023).
[10] “India Unsure of Russian Arms Imports to Meet Regional Threats Following Moscow’s Invasion of Ukraine”, The New Arab, https://www.newarab.com/news/india-unsure-russian-arms-meet-china-pakistan-threats, (Erişim Tarihi: 06.01.2023).
