Çin ve Filipinler, Güney Çin Denizi’nde uzun bir süre boyunca süren gerginliklerden sonra gerilimi azaltma konusunda anlaştıklarını açıklamışlardır. Her iki taraf da denizdeki farklılıklarını yönetmek için iletişimi geliştirmeye ve dostane müzakerelere devam etme konusunda anlaştıklarını duyurmuşlardır. Çin Dışişleri Bakanlığı, 18 Ocak 2024 tarihinde tarafların denizdeki farklılıkları iyi yönetmek için dostane müzakereleri sürdürmeye karar verdiklerini açıklamıştır.[i]
Güney Çin Denizi, son aylarda iki ülke arasında birçok çatışmanın yaşandığı yer olarak bilinmektedir. Nitekim Çin ve Filipinler, bu denizlerle ilgili bir toplantıda gerilimi sınırlama konusunda anlaştıklarını söylemişlerdir.[ii]
Filipinler Dışişleri Bakanlığı, 17 Ocak 2024 tarihinde yaptığı bir açıklamada, “İki taraf, Güney Çin Denizi’ndeki durumu hafifletmek için samimi ve üretken görüşmeler yaptı ve her iki taraf da herhangi bir olayı, ne olursa olsun, diplomasi yoluyla sakin bir şekilde çözmeyi kabul etti” demiştir.[iii]
Güney Çin Denizi’ndeki anlaşmazlıklar, silahlı çatışma potansiyeli taşıyan bir gerilim noktası olarak görülmektedir. Birçok ülke, Güney Çin Denizi’ndeki sulardan hak iddia etmiştir. Bu ülkeler arasında Brunei, Malezya ve Vietnam da bulunmaktadır.[iv]
Güney Çin Denizi’ndeki bu gerilimin temelinde deniz altı zenginlikleri, enerji kaynakları ve stratejik konum gibi faktörler bulunmaktadır. Bölgedeki çeşitli ülkeler arasındaki anlaşmazlıklar, denizaltı kaynaklarına erişim ve askeri stratejik önem, bu gerilimin temelini oluşturur.
Çin ve Filipinler arasındaki anlaşma, diplomatik kanalların kullanılması ve iletişim kurma ihtiyacının altını çizmektedir. Bu, taraflar arasındaki diyaloğun devam etmesini ve çatışmaların askeri çatışmalara dönüşmesini engellemeyi amaçlamaktadır.
Bölgedeki birçok ülke, Güney Çin Denizi’ndeki gerginliği yakından takip etmektedir. Çünkü bu durum, bölgedeki barış ve güvenliği tehdit edebilir. Uluslararası toplum, tarafları bu tür anlaşmalara ve diyaloglara teşvik etmeye çalışabilir.
Güney Çin Denizi’ndeki anlaşmazlıklar, uluslararası hukuka ve deniz yetki alanlarının belirlenmesine ilişkin kuralları yeniden gündeme getirmektedir. Uluslararası toplumun deniz hukuku kurallarına saygı gösterilmesi konusunda daha etkin bir rol üstlenmesi oldukça önemlidir.
Taraflar arasındaki işbirliği ve güven artırıcı önlemler, bölgede istikrarı sağlamak açısından önemlidir. Ekonomik, kültürel ve bilimsel alanlarda işbirliği, uzun vadeli çözümlerin bir parçası olabilir.
Sonuç olarak Çin ve Filipinler arasındaki bu anlaşma, bölgesel istikrarın sağlanması açısından önemli bir adım olabilir. Ancak, bölgedeki karmaşık dinamikler ve diğer aktörlerin rolü de dikkate alınmalıdır. Uzun vadeli bir çözüm için sürdürülebilir diplomatik çabaların devam etmesi son derece önemlidir.
[i] Philippines, China Commit to Diplomacy, De-Escalation in South China Sea”, Deccan Herald, https://www.deccanherald.com/world/philippines-china-commit-to-diplomacy-de-escalation-in-south-china-sea-2853943, (Erişim Tarihi: 19.01.2024).
[ii] Aynı yer.
[iii] Aynı yer.
[iv] Aynı yer.
