Asya-Pasifik Bölgesi, küresel jeopolitikteki rekabetlerin ve konjonktürel nüfuz mücadelelerinin tezahür ettiği bir bölgedir. Nitekim uluslararası güvenlikteki fay hatlarının bu bölgeden geçtiği söylenebilir. Küresel sistem için Asya-Pasifik ne ifade ediyorsa, Asya-Pasifik için de Kore Yarımadası da aynı anlamı taşımaktadır. Zira Pasifik’in güvenlik denklemini, Kore Yarımadası’nın güvenlik perspektifi üzerinden okumak mümkündür.
Bu bağlamda Amerika Birleşik Devletleri (ABD), Güney Kore ve Japonya ortaklığında Kuzey Kore’nin balistik füze ve nükleer denemelerine karşı tatbikatlar düzenlendiği bilinmektedir. Fakat Güney Kore’nin söz konusu tehlikeyi en yakından hisseden devletlerden biri olması nedeniyle Seul, bu tatbikatları hızlandırmak ve sıklaştırmak istemektedir. Aynı zamanda Güney Kore, ABD’yle ikili düzeyde ve daha spesifik tatbikatlar gerçekleştirmeyi de hedeflemektedir. Kısacası Seul yöneitmi, Washington’un ilgisini Pyongyang tehlikesine kanalize etmeye çalışmaktadır. Nitekim ABD Savunma Bakanı Lloyd Austin’in 2023 yılının Şubat ayında ABD Güney Kore ortaklığında düzenlenmesi planlanan ikili tatbikatlar öncesinde Seul’e bir ziyarette bulunması ve bu ziyarette Kuzey Kore’ye karşı atılacak caydırıcılık adımlarının konuşulması,[1] Güney Kore’nin istediğini elde edebilmesi açısından mühim bir gelişmedir.
Öncelikle mevcut durumun Güney Kore’yi Batı, ABD ve Kuzey Atlantik Antlaşması Örgütü (NATO) çizgisine her geçen gün daha fazla yaklaştırdığı söylenebilir. Zira Kuzey Kore, resmi devlet ideolojisi olan “Juche” politikası sebebiyle içeride ve dışarıda hem politik hem de ekonomik olarak hiçbir şekilde dışa bağımlı olmamayı hedeflemektedir. Bilhassa Pyongyang’ın nükleer gücünü arttırması, bu bakımdan önemlidir. Buna karşılık Güney Kore, böylesi bir politikaya sahip değildir. Bu da Seul’un jeopolitik, jeostratejik ve jeoekonomik olarak Batı ve ABD desteğine ihtiyaç duymasına neden olmaktadır. Bu durumda Güney Kore’nin gerek savunma gerekse de saldırı kapasitelerinin ABD ve NATO kuvvetleri seviyesinde olmaması etkilidir. Fakat hem bölgesel aktörlerle yapılan Batı temelli ittifak ve tatbikatların hem de Batılı aktörlerle geliştirilen ilişkilerin bölgesel çapta tehlikeyi azaltıcı bir rol oynamaktan ziyade; Pyongyang’ı daha da provoke ettiği ve nükleer güç kullanımı tehlikesini arttırdığı iddia edilebilir. Bu da bölgesel güvenlik ortamını kırılganlaştırmaktadır.
Öte yandan Batı, bölgedeki eylemlerine devam etmekte ve Kuzey Kore’nin üzerindeki baskıyı arttırmaktadır. Bu durumun Asya-Pasifik özelinde “Pandora’nın Kutusu” olarak nitelendirilebilecek Kore Yarımadası’nı nükleer bir tehlikenin eşiğine doğru itmektedir. Özellikle de git gide daha Batı yanlısı ve proaktif bir tutum sergileyen ve aynı zamanda da Asya-Pasifik Bölgesi’nde ABD, Güney Kore ve Japonya ortaklığıyla tesis edilen işbirliğinin önemli bir sac ayağını oluşturan Japonya’nın Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi’nde (BMGK) daimi olmayan geçici üye olarak yer alması ve 2023 yılında G7 Zirvesi’ne ev sahipliği yapacak olması, Batı’nın Birleşmiş Milletler (BM) üzerinden Pyongyang’a kurduğu baskıyı arttıracağının göstergesidir. Nitekim BMGK, 30 Ocak 2023 tarihinde Japonya’nın başkanlığında yaptığı toplantıda bu yıl ilk kez Kuzey Kore’yi hedef almıştır.[2] Bu da söz konusu argümanı teyit eder mahiyettedir.
Tüm bunların yanı sıra gerek Batı’nın gerekse de Kuzey Kore’nin geri adım atmadıkları ve oynadıkları “korkak tavuk oyunu” üzerinden güvenlik fay hatlarını kırılganlaştırarak pandoranın kutusunu açılmaya zorladıkları söylenebilir. Çünkü Kuzey Kore 9 Şubat 2023 tarihinde şu ana kadarki en büyük ve kapsamlı balistik füze sergilemesini yapmıştır.[3]
Tüm bunlara ek olarak Pyongyang, 19 Şubat 2023 tarihinde Hwasong-15 isimli, en büyük ikinci kıtalararası balistik füzesini (ICBM) test etmiştir. Kuzey Kore Devlet Medyası olan KCNA’ya göre bu deneme, ABD ve Güney Kore’ye mesaj vermek için yapılmıştır.[4] Nitekim Hwasong-15 isimli ICBM’nin 13 bin kilometre menzili vardır.[5] Bu menzil de Washington’u vurabilecek bir alanı kapsamaktadır.
Dahası söz konusu testin ardından Pyongyang, yine aynı tarihte Pasifik’in doğusuna iki kısa menzilli füze ateşlemesi de gerçekleştirmiştir. Bunun da bölgedeki ABD-Güney Kore ikili diyaloğuna bir tepki olarak gerçekleştirildiği belirtilmiştir. Aynı zamanda KCNA da bu denemelerin Washington-Seul hattında artan diyaloğun bir sonucu olduğunu ifade etmiştir.[6] Üstelik Kuzey Kore Devlet Başkanı Kim Jong-un’un kız kardeşi Kim Yo Jong da Güney Kore’nin kendileri için bir “atış poligonu” haline gelmemesi için Seul’un Washington’la olan işbirliğini noktalaması gerektiğini söylemiştir.[7] Dolayısıyla süreç, Batı ittifakının ve Güney Kore’nin de-nüklearizasyon arayışlarının Pyongyang üzerinde yarattığı provakatif etkiyi gözler önüne sermektedir.
Bu kapsamda Batı da gerginliği tırmandırmaya devam etmekte ve Kuzey Kore’nin söz konusu denemelerini cevapsız bırakmamaktadır. Zira bahsi geçen denemelerin ardından Japonya Dışişleri Bakanı Yoshimasa Hayashi ve Güney Kore Dışişleri Bakanı Park Jin, 18 Şubat 2023 tarihindeki Münih Güvenlik Konferansı’nın oturum aralarında bir araya gelmiş ve Kuzey Kore tehlikesi hakkında görüş alışverişinde bulunmuştur. Nitekim bu tehlikeye karşı ABD önderliğinde geliştirilen tatbikatların önemi vurgulanmıştır.[8] Yine aynı konferansta Park, Hayashi ve ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken arasında bir görüşme gerçekleşmiş ve bu görüşmede üç ülke de Kuzey Kore’nin nükleer silahlardan arındırılmasına yönelik işbirliğini yeniden teyit etmiştir.[9] Böylesi önemli bir konferansta bu üç devlet arasındaki toplantılarda Kuzey Kore’ye yer verilmesi, Batı’nın Kuzey Kore’ye karşı konsolidasyonunu göstermektedir.
Aynı zamanda 19 Şubat 2023 tarihinde ABD ve Güney Kore, bölgede ortak hava tatbikatları düzenlemiş ve bu tatbikatların sebebi olarak da Pyongyang’ın denemelerine işaret etmiştir.[10] Bununla birlikte BMGK da 20 Şubat 2023 tarihinde Kuzey Kore’nin üst üste gerçekleştirdiği füze denemeleri sebebiyle acil toplanma kararı almıştır.[11]
Yaşanan hadiselerin ardından gerilim durulmamış ve verdiği bir röportajda Park Jin, Kuzey Kore’yi “mevcut ve açık” bir tehdit olarak tanımlamıştır. Bu konuda da ABD’nin caydırıcılığının Güney Kore’nin tek umudu olduğunu vurgulamıştır.[12] 23 Şubat 2023 tarihinde ise Seul, Tokyo ve Washington’un işbirliğiyle Asya-Pasifik Bölgesi’nde bir füze savunma tatbikatı düzenlenmiştir.[13] KCNA tarafından açıklanana göre, bu tatbikatların ardından Kuzey Kore düşman güçlere karşı nükleer bir karşı saldırı yürütme yeteneğini göstermek için tasarlanan bir tatbikat sırasında dört stratejik seyir füzesi test etmiştir.[14] Bu da tarafların geri adım atmadığını ve gerilimin ulaştığı boyutu göstermesi açısından mühimdir.
Sonuç olarak Asya-Pasifik Bölgesi, dünyada; Kore Yarımadası da Asya-Pasifik’te “Pandora’nın Kutusu” olarak adlandırılabilir. Çünkü nükleer güçlenme üzerinden tezahür etmeye başlayan gerginlik, önü alınması zor boyutlara ulaşmıştır. Asgari müştereklerde ortak bir paydada buluşulmadığı takdirde Kore Yarımadası üzerinden vuku bulacak nükleer bir krizin “Pandora’nın Kutusu”nu açarak önce bölgesel, sonra da küresel çapta bir yıkıma yol açması ihtimal dahilindedir.
[1] “US Defence Chief to Visit Seoul Ahead of Bilateral Exercise Against North Korean Nuclear Attacks”, Asia News Network, https://asianews.network/us-defence-chief-to-visit-seoul-ahead-of-bilateral-exercise-against-north-korean-nuclear-attacks/, (Erişim Tarihi: 25.02.2023).
[2] “NATO, Japan Pledge to Strengthen Ties in Face of ‘Historic’ Security Threat”, Reuters, https://www.reuters.com/world/nato-strengthen-partnership-with-japan-says-secretary-general-stoltenberg-2023-01-31/, (Erişim Tarihi: 25.02.2023).
[3] “North Korea Parades Largest Long-Range Missile Array”, BBC News, https://www.bbc.com/news/world-asia-64577925, (Erişim Tarihi: 205.02.2023).
[4] “North Korea Says It Fired Hwasong-15 ICBM in Warning to US, South Korea”, NK News, https://www.nknews.org/2023/02/north-korea-says-it-fired-hwasong-15-icbm-in-warning-to-us-south-korea/, (Erişim Tarihi: 25.02.2023).
[5] “ANKASAM İnfografik: Kuzey Kore’nin Nükleer Gücü”, ANKASAM, https://www.ankasam.org/ankasam-infografik-kuzey-korenin-nukleer-gucu/, (Erişim Tarihi: 25.02.2023).
[6] “North Korea Fired 2 Missiles, Artillery After Making Threats”, CNBC, https://www.cnbc.com/2023/02/20/north-korea-fired-2-missiles-artillery-after-making-threats.html, (Erişim Tarihi: 25.02.2023).
[7] “Kim’s Sister Makes ‘Shooting Range’ Threat as North Korea Tests More Missiles”, CNN, https://edition.cnn.com/2023/02/19/world/north-korea-unidentified-ballistic-missile/index.html, (Erişim Tarihi: 25.02.2023).
[8] “Japan, South Korea Foreign Ministers Meet On Sidelines of Munich Security Conference”, Channel News Asia, https://www.channelnewsasia.com/asia/japan-south-korea-foreign-ministers-meet-sidelines-munich-security-conference-3289246, (Erişim Tarihi: 25.02.2023).
[9] “Japan, US, S. Korea Reaffirm Cooperation Toward N.Korea’s Denuclearization”, NHK World – Japan News, https://www3.nhk.or.jp/nhkworld/en/news/20230219_12/, (Erişim Tarihi: 25.02.2023).
[10] “The U.S. and South Korea Staged A Joint Air Exercise After the North’s Missile Launch”, NPR, https://www.npr.org/2023/02/19/1158190998/the-u-s-and-south-korea-staged-a-joint-air-exercise-after-the-norths-missile-lau, (Erişim Tarihi: 25.02.2023).
[11] “UN Security Council Set to Meet On N.Korean Missiles”, NHK World – Japan News, https://www3.nhk.or.jp/nhkworld/en/news/20230220_31/, (Erişim tarihi: 25.02.2023).
[12] “Exclusive: North Korea A ‘Clear and Present Danger,’ Says South Korean Foreign Minister”, CNN, https://edition.cnn.com/2023/02/22/asia/south-korea-foreign-minister-interview-intl-hnk, (Erişim Tarihi: 25.02.2023).
[13] “South Korea, US, Japan Stage Missile Defence Exercise After North Korea Launches”, Asia News Network, https://asianews.network/south-korea-us-japan-stage-missile-defence-exercise-after-north-korea-launches/, (Erişim Tarihi: 25.02.2023).
[14] “North Korea Test-Fires 4 Strategic Cruise Missiles To Show It Can Launch Nuclear Counter-Attack”, South China Morning Post, https://www.scmp.com/news/asia/east-asia/article/3211329/north-korea-test-fires-4-strategic-cruise-missiles-show-it-can-launch-nuclear-counter-attack, (Erişim Tarihi: 25.02.2023).
