Avustralya Başbakanı Anthony Albanese’nin Çin gezisi, başbakanlık düzeyinde 7 yıl aradan sonra gerçekleşen ilk ziyaret olmuştur. Bu, ticaret ve güvenlik farklılıkları nedeniyle kötü gitmekte olan ilişkilerin düzelmiş olduğunun bir işareti olarak kabul edilmektedir. Ancak yine de sorun yaratan farklılıkların çoğu, çözüme kavuşturulmamış durumdadır.[1]
Anthony Albanese’nin merkez-sol hükümetinin geçen yıl iktidara gelmesi, Kanberra-Pekin ilişkilerinde yeni bir sayfanın açılmasını sağlamıştır. Anthony Albanese, 4 Kasım 2023 tarihinde Şangay’a ve ardından Pekin’e geçmek üzere üç günlük bir Çin ziyaretine çıkmıştır. Avustralya Başbakanı, burada Çin Devlet Başkanı Şi Cinping’le de bir araya gelmiştir.[2]Anthony Albanese’nin bu ziyareti, Avustralya’nın başbakan düzeyinde Çin’e gerçekleştirdiği ilk seyahatin 50. yıldönümüne denk gelecek şekilde planlanmıştır.[3]
Çin ve Avustralya, 2016 yılından itibaren bakanlık düzeyindeki temasları kesmiştir. 2020 yılından bu yana resmi ve resmi olmayan yaptırımlar kapsamında kömür, şarap, et, arpa ve ıstakoz gibi ürünlerin ticarine yasak getirilmişti.[4] Anthony Albanese, bu yılın ekim ayında verdiği demeçte, “Çin’le iyi ilişkilere sahip olması, Avustralya’nın çıkarınadır” demiştir.[5] Avustralya, aynı zamanda Amerika Birleşik Devletleri’yle (ABD) güvenlik bağlarını da derinleştirmiş ve bu kapsamda İngiltere’nin de dahil olduğu AUKUS ittifakını kurmuştur.[6]
Avustralya Parlamentosu, yabancı müdahaleyi yasaklayan ulusal güvenlik yasalarını kabul etmiş ve yabancı güçler için endüstriyel casusluk suç olmuştur. Ardından hükümet, güvenlik endişeleri nedeniyle Çin’e ait telekomünikasyon devi Huawei’yi 5G ağlarından yasaklamıştır.[7]
Çin’in ticaret engelleri getirmesinin sebebi, Avustralya’nın Covid-19’un çıkışının araştırılmasını talep etmesidir. Çin, Avustralya ve ABD’yi bu meseleyi “siyasallaştırmakla” suçlamıştır.
Avustralya’nın Çin’le ticareti çeşitlendirmeye yönelik çabaları engellere takılmıştır. Avustralya Ticaret Bakanı Don Farrell, Avrupa Birliği’yle (AB) serbest ticaret anlaşması müzakerelerinin çöktüğünü duyurmuştur. Aynı zamanda Ticaret Bakanı Farrell, hükümetinin “ticaret engelleri” olarak adlandırdığı maliyetlerin yakın bir zamanda yıllık 20 milyar Avustralya doları (13 milyar dolar) seviyesinden 1 milyar Avustralya doları (643 milyon dolar) seviyesine düşmesini beklediklerini söylemiştir.[8]
Başbakan Anthony Albanese’nin ziyareti, 2016 yılından bu yana Çin’le üst düzey temasın kesildiği bir dönemde gerçekleşmektedir. Bu dönemde Avustralya ve Çin arasında ticaret yaptırımları ve politik gerginlikler artmıştır. Ancak Anthony Albanese’nin ziyareti, ilişkilerin normalleşmesi ve ticaretin canlanması için bir fırsat sunmaktadır.
Çin ve Avustralya arasındaki bu ilişkiler, ticaret ve güvenlikle ilgili sorunlarla karmaşık hale gelmiştir. Avustralya, Çin’den gelen bazı ürünler için tarifelerin kaldırılmasını beklerken, aynı zamanda ABD’yle güvenlik ve işbirliğini derinleştirmektedir. Bu, Avustralya’nın iki büyük güç arasında denge bulma çabasının bir yansımasıdır. Ülke, güvenlik endişeleriyle ekonomik bağlarını sürdürme arasında bir denge bulmaya çalışmaktadır.
Çin, ekonomik ilişkilerini güvence altına almak amacıyla Avustralya’yla siyasi ilişkilerini düzeltmeyi arzulamaktadır. Pekin, güvenlik ve ekonomik çıkarlar arasında ayrım yapılması gerektiğini savunmaktadır.
Avustralya’nın Çin’le olan ticaretini alternatif ülkelerle değiştirme çabaları birtakım engellerle karşılaşmış gibi görünmektedir. Özellikle AB’yle serbest ticaret anlaşması müzakerelerinin çökmesi, Avustralya’nın alternatif pazarlar bulma konusundaki zorluklarını göstermektedir.
Sonuç olarak Avustralya-Çin ilişkileri son dönemde karmaşık bir hal almıştır. Ticaret ve güvenlik arasında bir dengenin gözetilmesi zaruridir. Bu dengenin nasıl sağlanacağı konusunda görüşmeler devam etmektedir. Anthony Albanese’nin ziyareti, ikili ilişkilerin nasıl gelişeceği konusunda önemli bir işaret olabilir. Ancak bu karmaşık konuların çözümü uzun vadeli ve titiz bir süreç gerektirecektir.
[1] “Anthony Albanese Soon Will be the First Australian Prime Minister in 7 Years to Visit China”, Associated Press News,https://apnews.com/article/china-australia-albanese-xi-9354e5f4da94f8d86399096fb367d66a, (Erişim Tarihi: 03.11.2023).
[2] Aynı yer.
[3] “Albanese to Be First Australian Prime Minister to Visit China Since 2016”, Voice of America, https://www.voanews.com/a/albanese-to-be-first-australian-prime-minister-to-visit-china-since-2016/7336683.html, (Erişim Tarihi: 03.11.2023).
[4] “Anthony Albanese Soon Will be the First Australian Prime Minister in 7 Years to Visit China”, ABC News,https://abcnews.go.com/International/wireStory/anthony-albanese-australian-prime-minister-7-years-visit-104595981, (Erişim Tarihi: 03.11.2023).
[5] “Anthony Albanese Soon Will be the First Australian Prime Minister in 7 Years to Visit China”, NBC 10 Philadelphia,https://www.nbcphiladelphia.com/news/national-international/anthony-albanese-will-become-the-first-australian-pm-to-visit-china-after-7-years/3685781/, (Erişim Tarihi: 03.11.2023).
[6] Aynı yer.
[7] Aynı yer.
[8] Aynı yer.
