Tarih:

Paylaş:

Bosna Hersek’in AB Yolundaki Engeli

Benzer İçerikler

Bu yazı şu dillerde de mevcuttur: English Русский

Son dönemde Avrupa Birliği’nin (AB) genişleme politikalarında Batı Balkanlar’ın ön plana çıktığı bilinmektedir. Bu kapsamda birlik, bölge devletleriyle çeşitli temaslarda bulunmaktadır. Bu devletlerden biri de Bosna Hersek’tir. Nitekim Saraybosna yönetiminin AB entegrasyon süreci devam etmektedir. Ancak bu sürecin sorunsuz bir şekilde ilerlediğini söylemek mümkün değildir.

Özellikle de Rusya-Ukrayna Savaşı’nın ardından bölge devletlerinin güvenlik kaygıları artmıştır. Bu kapsamda Bosna Hersek de hem AB’yle hem de Amerika Birleşik Devletleri’yle (ABD) işbirliğini geliştirmeye dönük temaslarda bulunmaktadır. Bilhassa AB’yle yürütülen müzakerelerin ülkenin siyasi durumuna katkı sağladığı düşünülmektedir. Bu noktada Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı (AGİT) da ön plana çıkan kritik aktör olarak gündeme gelmektedir.

AB’nin söz konusu bölgeye yönelmesinde Rusya’nın nüfuzuna ilişkin kaygıların belirleyici olduğu ifade edilebilir. Zira Moskova yönetiminin pan-Slavizmi kullanarak Sırp nüfus üzerindeki etkisini arttırmaya çalıştığı düşünülmektedir. Buna karşılık AB’yle entegrasyona odaklanan Bosna Hersek, AGİT’le olan temaslarını da arttırmaktadır. Nitekim Bosna Hersek yetkilileri Ukrayna’daki savaşa ilişkin açıklamalarında AGİT’in ehemmiyetine vurgu yapmaktadır.[1]

Öte yandan mevzubahis güvenlik kaygıları nedeniyle Bosna Hersek, AB Askeri Komite Toplantısı’na da katılmıştır. Bu zirvede küresel güvenliğin önemine dikkat çekilerek aktörlerin savunma kapasitesini arttırmasının ehemmiyetinin altı çizilmiştir. Ancak Bosna Hersek’in güvenlik bağlamında attığı adımlar bununla sınırlı değildir. Nitekim Saraybosna, Washington yönetimiyle de temaslarını yoğunlaştırmıştır. Bu kapsamda Bosna Hersek, ABD’den helikopter tedarik etmeye hazırlanmaktadır.[2] Bu da taraflar arasındaki askeri işbirliğinin artacağına işaret etmektedir. Ancak bu politikanın Bosna Hersek’teki Sırp Cumhuriyeti’nin lideri Milorad Dodik’in tepkisini çektiği de hatırlatılmalıdır. Zaten Dodik, Rusya’ya yakın bir figür olarak bilinmektedir.

Batı’nın Bosna Hersek’e olan ilgisinin arttığının bir başka göstergesi de AB Genişlemeden Sorumlu Komiseri Oliver Varhlyi’nin Saraybosna’yı ziyaret edeceğinin duyurulmasıdır. Bu ziyarette Rusya’nın etkisinin sınırlandırılması meselesinin ve artan radikalleşmenin ele alınacağı düşünülmektedir. Zaten Bosna Hersek Yüksek Temsilcisi Christian Schmidt de bu yönde açıklamalar yapmıştır.[3]

Taraflar arasındaki entegrasyon sürecinde olumlu gelişmeler yaşansa da ciddi zorluklar da bulunmaktadır. Örneğin Dodik’in tutumu ortadadır. Nitekim Schmidt de Dayton Anlaşması’nın sağlıklı bir biçimde uygulanmasına Dodik’in ayrılıkçı eğilimlerinin zarar verdiğini belirtmektedir.[4]  Bunun Saraybosna’nın AB yolculuğunu da zorlaştırdığı söylenebilir. Diğer taraftan Bosna Hersek’in tüm zorluklara rağmen AB üyeliği yolunda mühim adımlar attığı ve bu konuda istekli olduğu ifade edilebilir.

Sonuç olarak Rusya-Ukrayna Savaşı, Rus yayılmacılığı bağlamında Balkan ülkelerini Batı’ya yönlendirirken; AB başta olmak üzere Batı’nın da bölgeye olan ilgisini arttırmıştır. Bu kapsamda Bosna Hersek de AB entegrasyon sürecini önemsemektedir. Fakat Dodik başta olmak üzere Bosnalı Sırpların tutumu ve ayrılıkçı yönelimleri, Saraybosna’nın Brüksel yolculuğunu zorlaştırmaktadır.


[1] “BiH Foreign Minister met with the OSCE Chairman”, Sarajevo Times, https://sarajevotimes.com/bih-foreign-minister-met-with-the-osce-chairman/, (Erişim Tarihi: 12.05.2023).

[2] “The Armed Forces of BiH are getting new American Helicopters”, Sarajevo Times, https://sarajevotimes.com/the-armed-forces-of-bih-are-getting-new-american-helicopters/, (Erişim Tarihi: 12.05.2023).

[3] “HR Christian Schmidt and the “Radicalization of Bosniaks””, Sarajevo Times, https://sarajevotimes.com/hr-christian-schmidt-and-the-radicalization-of-bosniaks/, (Erişim Tarihi: 12.05.2023).

[4] “Remarks by High Representative Christian Schmidt to the United Nations Security Council”, Sarajevo Times, https://sarajevotimes.com/remarks-by-high-representative-christian-schmidt-to-the-united-nations-security-council/, (Erişim Tarihi: 10.05.2023).