Asya Pasifik Ekonomik İşbirliği (APEC) ülkeleri arasındaki ekonomik büyümenin düşmesi ve küresel ortalamanın altında kalması beklenmektedir. Bu durumun nedenleri; yüksek faiz oranlarının ABD’nin büyümesini yavaşlaması, Çin’in toparlanmaya devam etmesi ve iki ülke arasındaki gerilimin ticareti engellemesi olabilir.
APEC Sekretaryası Politika Destek Birimi, San Francisco’daki APEC Liderler Zirvesi öncesinde yeni tahminlerini yayınlamış ve 21 ülkeli bölgenin büyüme oranının 2023 yılındaki %3,3’ten 2024 yılında %2,8’e düşeceğini açıklamıştır.[1]
APEC Gayrı Safi Yurt İçi Hasılasının (GSYİH) büyüme oranı 2025 ve 2026 yıllarında ortalama %2,9 ile küresel ortalama olan %3,2’nin ve dünyanın geri kalanındaki %3,5-3,6’nın altında kalması beklenmektedir. Pasifik kıyı bölgesi için önemli aşağı yönlü riskler arasında; ihracat kısıtlamaları, pirinç ve diğer tarım ürünlerinin fiyatını artıran hava koşulları ve gübre tedarik zincirindeki aksaklıklarla ilişkili kalıcı enflasyon yer almaktadır. Enflasyonun kontrol altına alınması için daha fazla para politikası sıkılaştırmasına ihtiyaç duyulabilir. Bu da büyümeyi daha da yavaşlatabilir.[2]
Bu düşüşün nedenleri; yüksek faiz oranlarının ABD’nin büyümesini yavaşlatması, Çin’in büyümeye devam etmesi ve ABD-Çin arasındaki ticaret gerginliklerinin devam etmesi şeklinde sıralanmaktadır.
Çin’in yavaş büyümesi nedeniyle büyük ölçüde yatay seyreden 2023 yılının ardından APEC ülkeleri arasında mal ticaret hacmi büyümesinin gelecek yıl toparlanarak mal ihracatında %4,3’e, mal ithalatında ise %3,5’e yükselmesi beklenmektedir. Ancak hem ihracat hem de ithalattaki büyümenin 2025 yılında %4,4 ile zirve yapması ve uzun süredir devam eden tedarik ilişkilerini bozan jeopolitik parçalanma nedeniyle 2026 yılında hafif bir düşüş göstermesi tahminleri yapılmaktadır.[3]
APEC Politika Destek Birimi Direktörü Carlos Kuriyama, ABD ve Çin’in yıllar süren ticaret rekabeti ve ulusal güvenlik ihracat kısıtlamalarının ardından aralarındaki farklılıkları gidermelerinin önemli olduğunu söylemiştir. Aynı zamanda ABD Başkanı Joe Biden ve Çin Devlet Başkanı Şi Cinping, 8 Kasım 2022 tarihli son görüşmeden bir yıl sonra ilk kez yüz yüze bir araya gelmiştir.[4]
Carlos Kuriyama, ABD ve Çin arasındaki ulusal güvenlik odaklı ihracat kontrolleri ve diğer kısıtlamaların daha önce verimlilik için optimize edilmiş olan tedarik zincirlerinde maliyetleri artırdığını belirtmiştir. Carlos Kuriyama, Covid-19 öncesi ticaret modellerine tam bir dönüş mümkün olmasa da daha fazla parçalanmadan kaçınmanın önemli olduğunu da sözlerine eklemiştir. Veriler, ABD ve Çin ekonomilerinin “yeniden angaje edilmesinin, riskten arındırılmasının ve ayrışmadan kaçınılmasının ne kadar önemli olduğunu” göstermektedir. Carlos Kuriyama, “ABD ve Çin arasında istikrarlı bir ilişkinin herkes için bir kazan-kazan durumu olduğunu düşünüyorum” demiştir.[5]
Sonuç olarak, APEC ülkelerinin ekonomik büyüme tahminleri, çeşitli içsel ve dışsal faktörlerin etkisi altında önümüzdeki yıllarda düşme eğiliminde olacaktır. Yüksek faiz oranları, ABD’nin büyümesinin yavaşlaması, Çin’in istikrarlı büyümesi ve ABD-Çin ticaret savaşları, bölgedeki ekonomik büyümeyi sınırlayan ana etkenler arasında yer almaktadır. Ayrıca ihracat kısıtlamaları, hava koşulları ve tedarik zinciri sorunları gibi risk faktörleri, bölgenin karşılaştığı zorlukları daha da artırabilir. Bu bağlamda APEC ülkelerinin ekonomik büyümeyi teşvik etmek ve sürdürülebilir kılmak için uygun politika önlemleri alması gerekebilir. Aynı zamanda ABD ve Çin arasındaki ilişkilerin istikrarlı bir hale getirilmesi ve tedarik zincirlerinin daha dayanıklı hale getirilmesi, bölgenin ekonomik geleceği için önemlidir.
[1] “APEC’s Growth to Slow as Persistent Inflation, US-China Tensions Weigh-Report”, Reuters, https://www.reuters.com/world/asia-pacific/apecs-growth-slow-persistent-inflation-us-china-tensions-weigh-report-2023-11-13/, (Erişim Tarihi: 13.11.2023).
[2] Aynı yer.
[3] Aynı yer.
[4] Aynı yer.
[5] Aynı yer.
