Finlandiya, Rusya’yla coğrafi yakınlıklarına rağmen tarih boyunca farklı dönemlerde birbirleriyle ilişkiler kurmuş, zaman zaman yakın işbirliğiyle hareket etmiş ve zaman zamansa çatışmalı dönemler yaşamış bir ülkedir. İki ülke arasındaki ilişkiler, sadece coğrafi konumlarıyla sınırlı kalmayıp tarihsel, kültürel ve stratejik faktörlerle de şekillenmiştir.
Son zamanlarda bu ilişkiler, sınırlarındaki mülteci sorunuyla tekrar sıcak bir çatışma ortamı doğurmuştur. Finlandiya, yaptığı açıklamada, Moskova’nın göçmenleri “hibrit savaşın” bir parçası olarak kullandığı endişesiyle son sınır kapısını da kapatacağını duyurmuştur.[1]
Hibrit savaş, geleneksel ve modern yöntemleri bir araya getirerek düşmanın direncini zayıflatma amacını taşır ve uluslararası ilişkilerde yeni bir güvenlik tehdidi oluşturmaktadır. Finlandiya’nın Rusya’ya karşı sınırlarını kapatma kararı, günümüzde hibrit savaş stratejilerinin somut bir örneğini ortaya koymaktadır.
Finlandiya, 2023 yılının Kasım ayı içerisinde Rusya sınırında yer alan 8 kontrol noktasından 7 tanesini kapatmıştır. 29 Kasım 2023 tarihi itibariyle de bütün kontrol noktalarının kapatılacağı duyurulmuştur. Bunun gerekçesi olarak Rusya’nın Ortadoğu ve Afrika’dan gelen mültecileri sınır kapısına yönlendirmesi öne sürülmüştür. 13 Aralık 2023 tarihine kadar da kontrol noktalarının açılmayacağı belirtilmiştir.
Ülkesinin istisnai bir durumla karşı karşıya olduğunu söyleyen Finlandiya Başbakanı Petteri Orpo, şu ifadeleri kullanmıştır:[2]
“Bu, Rusya’nın nüfuz operasyonudur ve biz bunu kabul etmiyoruz. Ulusal güvenliğimizi baltalamaya yönelik hiçbir girişimi kabul etmiyoruz. Bu duruma Rusya neden oldu ve bunu ancak kendi durdurabilir.”
Brüksel’de konuşan NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg, Rusya’nın komşuları üzerinde baskı kurmak için göçü başka bir araç olarak kullandığını söylemiştir:[3]
“Bence bu, Rusya’nın komşuları üzerinde baskı kurmak için birçok farklı araç kullandığının bir başka örneğidir. Enerjiyi kullandıklarını gördük, siber saldırıları kullandıklarını gördük, demokrasilerimizi zayıflatmaya çalışmak için farklı türde gizli operasyonlar kullandıklarını gördük.”
Finlandiya’ya göre, kasım ayı içerisinde Somali, Yemen, Irak ve Suriye gibi ülkelerden 900’den fazla sığınmacı Rusya’dan ülkeye giriş yapmıştır. Bu da Finlandiya için oldukça yüksek bir sayı olarak kabul edilmektedir.
Rusya, Finlandiya’nın ABD’yle işbirliğini cezalandırmak için sığınmacıları sınıra yönlendirmiş olabilir. İkili ilişkiler son aylarda, özellikle de Finlandiya’nın Nisan 2023 tarihinde NATO’ya üye olmasından bu yana kötüleşmiştir. AB, sınırda yaşanan son olayların, Avrupa’yı istikrarsızlaştırmak için dezenformasyon da dahil olmak üzere askeri olmayan silahlar kullanan Rusya tarafından yürütülen hibrit savaşın parçası olabileceğine inanmaktadır.
Finlandiya, NATO’ya katılmadan önce Rusya’nın Ukrayna’yı işgali üzerine alınan ortak AB kararıyla Moskova’ya yaptırımlar uygulamıştır. Rusya’nın misilleme olarak ülkeyi istikrarsızlaştırmak için siber saldırılar ve göçmenleri sınırlarına çekmek gibi yollar arayabileceği konusunda Finlandiya yetkileri çeşitli uyarılarda bulunmuşlardır. 2015-2016 yıllarında da Finlandiya’da benzeri bir durum yaşanmıştı. Ekim 2023 tarihinde de Rusya’nın Finlandiya’ya siber saldırılar düzenlediği iddia edilmiştir.
Sonuç olarak bu olaylar da fikir ayrılıklarının sadece sahada değil, birçok yöntemle gerçekleştirildiği düşüncesini öne sürmektedir. Ulusal güvenlikle insan hakları ve uluslararası hukuk arasında hassas bir denge kurmayı gerekmektedir. Finlandiya’nın aldığı karar, sadece iki ülke arasındaki ilişkilere değil, aynı zamanda bölgesel ve küresel güvenlik dinamiklerine dair daha geniş bir perspektife odaklanma ihtiyacını göstermiştir. Ayrıca gelişen dünyayla beraber geleneksel askeri yöntemlerin dışında kalan saldırı yöntemlerinin de karmaşıklığını gün yüzüne çıkartmaktadır.
[1] Jari Tanner, “Finland Will Close İts Entire Border With Russia Over Migrant Concerns.”, AP News, https://apnews.com/article/finland-russia-border-closed-dffd46cade3594f5739222e31bb82a44, (Erişim Tarihi: 29.11.2023).
[2] Aynı yer.
[3] Miranda Bryant-Lisa O’Carroll, “Finland Closes Entire Border With Russia After Tensions Over Asylum Seekers.”, The Guardian, https://www.theguardian.com/world/2023/nov/28/finland-closes-entire-border-with-russia-after-tensions-over-asylum-seekers, (Erişim Tarihi: 29.11.2023).
