24 Nisan 2022 tarihinde yapılan seçimlerinin ikinci turunda Emmanuel Macron %58,5 oy alarak yeniden Fransa Cumhurbaşkanı seçilmiştir. Fakat Macron’un bu galibiyeti, ülkedeki sol kesim açısından buruk bir zaferdir. Zira seçimin ikinci turunda Macron’un karşısında aşırı sağcı Marine Le Pen yer aldığı için Fransa’nın sol kesimi, Le Pen’in seçilmemesi amacıyla bir nevi mecburen Macron’a oy vermiştir. Diğer bir ifadeyle Fransız vatandaşları, aşırı sağın kazanmasını önlemek için Macron’a oy vermiştir. Zaten Macron da seçim sonrası konuşmasında “Yurttaşlarımızın çoğu bana fikirlerimi desteklemek için değil; aşırı sağın fikirlerini engellemek için oy verdi.”[1] diyerek durumun farkında olduğunu göstermiştir.
Macron, seçimleri kazanmış olsa da emeklilik yaşını arttırma planını da içeren iş dünyası ve Avrupa Birliği (AB) yanlısı bir yasama gündemini uygulayabilmek için milletvekillerinin çoğunluğunun desteğine ihtiyaç duyacaktır. Bundan dolayı 12 ve 19 Haziran 2022 tarihlerinde yapılacak parlamento seçimlerinde sol muhalefet partileri, parlamentoyu kontrol etme ve böylece Macron’un reformlarını engelleme umuduyla birlikte hareket etme konusunu müzakere etmeye başlamıştır. Bu görüşmelerin sonunda 4 Mayıs 2022 tarihinde Yeşiller (Europe Écologie-Les Verts/EELV), Fransız Komünist Partisi (PCF) ve Sosyalist Parti, Jean-Luc Mélenchon’un La France Insoumise Partisi’yle (France Unbowed/LFI) bir anlaşma imzalamıştır.[2] Böylece sol kesim, Nouvelle Union Populaire écologique et sociale (NUPES) adı altında parlamento seçimleri için koalisyon oluşturmuştur.
Macron, seçim kampanyasında önümüzdeki beş yıl içerisinde daha fazla vergi indirimi, sosyal güvenlik reformu ve çevresel kaygılara yönelik politikalar uygulayacağına yönelik vaatlerde bulunmuştu. Tüm bu vaatlerini yerine getirebilmek için parlamentoda çoğunluğa ihtiyacı olan Macron’un karşısındaki en büyük tehlikeyi sol partilerin kurduğu koalisyon oluşturmaktadır. En son 1997 yılında bir araya gelen sol partilerin 25 yıl aradan sonra oluşturduğu bu ittifakın en büyük hedefi, mecliste çoğunluğu elde etmek ve böylece Macron’un reform programını sekteye uğratmaktır.[3] 577 koltuktan 290’ını almayı hedefleyen sol koalisyon, söz konusu hamleyle Macron’un başka bir partiden Başbakan seçmesini zorlaştırmayı planlamaktadır.
Eğer sol koalisyon hedeflediği şekilde parlamento seçimlerinde çoğunluğu elde ederse, en son 1997 yılında yaşanmış olan bir durum ortaya çıkacak ve Cumhurbaşkanı yetkilerinin ciddi şekilde kısıtlandığı gergin bir “birlikte yaşama” dönemi başlayacaktır. Dört partili koalisyon, Jean-Luc Mélenchon’un liderliğinde önümüzdeki seçime girmeyi ve Mélenchon’u Başbakan yapmayı planlamaktadır.[4] Ancak ittifakın bileşenleri, yasama çoğunluğunu kazanması halinde Mélenchon’un Başbakan olması gerektiği konusunda hemfikir olsalar da koalisyon için imzalanan anlaşmanın bir koalisyon hükümeti noktasında işleyen bir anlaşmaya dönüşeceğini söylemek için erkendir. Dört sol partinin üzerinde anlaştıkları koalisyon hakkında ortak bir bildiri yayınlamaması da söz konusu durumu teyit eder niteliktedir.
Buna ek olarak koalisyon içerisinde Sosyalist Parti ile LFI arasında AB politikalarına ilişkin ciddi bir görüş ayrılığı bulunmaktadır. Eski bir Troçkist olan Mélenchon, AB karşıtı bir politikacıdır.[5] Sosyalist Parti ise AB yanlısı bir duruşa sahiptir. Bundan dolayı koalisyonun ajandasına uyacak şekilde AB’nin bütçe anlaşmalarını kasten ihmal etme fikri, ittifaka ilişkin müzakereler boyunca tartışmaya yol açmıştır.
Bahse konu olan tartışmalar, Sosyalist Parti içerisinde de görüş ayrılıkları yaratmış ve bunun sonucunda partinin bazı üyeleri istifa etmiştir. Sol partiler, her ne kadar ortak bir hedef doğrultusunda bir araya gelmiş olsa da koalisyon içerisindeki görüş ayrılıklarının birtakım sorunlar yaratması mümkündür.
Koalisyon içerisindeki tüm bu aksaklıklara rağmen Macron’un geniş halk kitlelerince desteklenmeyen politikalarını uygulamasının önünde ciddi engeller vardır. Bunların başında NUPES yer almaktadır. 24 Nisan 2022 tarihindeki seçimden önce, sol seçmenlerin Macron’a yönelik tavrı[6] da göz önünde tutulursa, parlamento seçimlerinde NUPES’in yüksek oranda oy alarak beklenenden daha fazla sandalye elde etmesi olasıdır. Ancak belirtmek gerekir ki; halihazırda parlamentoda 60 koltuğu bulunan koalisyonun 290 sandalye elde etmesi pek mümkün değildir. Bunun yanı sıra Fransa’nın geçmiş seçimlerinde sıklıkla karşılaşıldığı üzere, Cumhurbaşkanı’nı seçtiren parti, parlamentoda da çoğunluğu elde etmektedir. Bundan dolayı büyük ihtimalle Macron’un partisi, meclis çoğunluğunu kazanacaktır.[7]
Macron’un beş yıllık ikinci cumhurbaşkanlığı döneminde karşılaşabileceği sorunlar arasında sosyal güvenlik reformu, sağlık sektörü reformu ve çevre sorunları yer alsa da en önemli problem, yaşam maliyetlerinin artmasının yarattığı krizdir. Esasen iş dünyası odaklı bir politika uygulayan Macron, koalisyondan farklı olarak Fransa’yı içerisinde bulunduğu ekonomik krizden çıkarmak için AB yanlısı politikalar önermektedir. NUPES’in en önemli kozu da AB ekonomi ve bütçe anlaşmalarına getirecekleri eleştiriler olacaktır.
Ayrıca üst düzey Fransız bakanların tepkilerinden de anlaşılacağı üzere Macron, sol partilerin koalisyonunu ciddi bir tehlike olarak görmektedir.[8] NUPES’in AB karşıtı ajandası, hükümet yetkilileri tarafından “zararlı” olarak nitelendirilmektedir. Kuşkusuz AB’yle yapılmış anlaşmaların göz ardı edilmesi gibi bir gelişme, birliğin bütünlüğünü tehlikeye düşürecektir. Dolayısıyla seçimler, AB’nin geleceğine de yön verecektir.
Sonuç olarak 4 Mayıs 2022 tarihinde kurulan sol partilerin koalisyonu, gelecek parlamento seçimlerinde Macron’un 5 yıllık cumhurbaşkanlığı döneminde uygulamak istediği politika ve reformları sekteye uğratma ve hatta engelleme noktasında önemli bir cephe yaratmıştır. Bu anlamda NUPES’in başarılı olmasını sağlayacak iki temel unsur vardır. Bunlardan ilki, Fransız seçmenlerinin Macron’a karşı olan tutumudur. Diğeri ise koalisyon partilerinin ortaya koydukları iradedir. Ayrıca belirtmek gerekir ki; söz konusu seçimlerin sonucu ne olursa olsun, kazanan Jean-Luc Mélenchon olacaktır. Çünkü süreç, onu Fransız solunun yeni lideri yapacaktır.
[1] “Macron Re-Elected as French Voters Hold off Le Pen’s far Right Once More”, France 24, https://www.france24.com/en/france/20220424-macron-beats-le-pen-again-as-france-rallies-once-more-against-the-far-right, (Erişim Tarihi: 16.05.2022)
[2] “French Left Strikes Deal on Broad Alliance to take on Macron in Parliamentary Polls”, France 24, https://www.france24.com/en/france/20220510-historic-coalition-marks-paradigm-shift-for-french-left-ahead-of-june-legislative-elections, (Erişim Tarihi: 16.05.2022)
[3] “New French Left-Wing Pact’s Leader Targets 50% of Parliamentary Seats”, Reuters, https://www.reuters.com/world/europe/french-left-wing-parties-seal-coalition-deal-take-macron-2022-05-06/, (Erişim Tarihi: 16.05.2022)
[4] “France: Socialist Party Joins Leftist Coalition Against President Emmanuel Macron”, DW, https://www.dw.com/en/france-socialist-party-joins-leftist-coalition-against-president-emmanuel-macron/a-61711148, (Erişim Tarihi: 16.05.2022)
[5] “Presidential Candidate Mélenchon Ready to push for EU Treaty Reform”, Euroactiv, https://www.euractiv.com/section/elections/news/presidential-candidate-melenchon-ready-to-push-for-eu-treaty-reform/, (Erişim Tarihi: 16.05.2022)
[6] “France’s Left Could be Decisive in Who Wins the Election. But Will They Turn out to Vote?”, Euronews, https://www.euronews.com/my-europe/2022/04/22/france-s-left-could-be-decisive-in-who-wins-the-election-but-will-they-turn-out-to-vote, (Erişim Tarihi: 16.05.2022)
[7] “Le Pen, Mélenchon Want ‘Third Round’ Win-But Macron Favoured to win Parliamentary Majority “, France 24, https://www.france24.com/en/france/20220426-le-pen-m%C3%A9lenchon-want-third-round-win-%E2%80%93-but-macron-favoured-to-win-parliamentary-majority, (Erişim Tarihi: 16.05.2022)
[8] “Top French Minister Blasts Left-Wing Coalition’s Plan to ‘Disobey’ EU Rules”, Politico, https://www.politico.eu/article/france-minister-clement-beaune-blast-left-wing-coalition-plan-disobey-eu-rule, (Erişim Tarihi: 16.05.2022)
