10 Mart 2023 tarihinde İngiltere Başbakanı Rishi Sunak, Fransa’ya bir resmi ziyaret gerçekleştirmiştir. Sunak’ın ziyareti, Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron’un 2018 yılında dönemin İngiltere Başbakan Theresa May’le bir araya gelmesinden bu yana düzenlenen ilk Fransız-İngiliz Zirvesi olmuştur.[1] Dolayısıyla bu husus, İngiltere Başbakanı’nın söz konusu ziyaretinin ne kadar önemli olduğunu göstermektedir. Ayrıca İngiltere’nin Brexit süreciyle Avrupa Birliği’yle (AB) olan ilişkilerinin bozulduğu göz önünde bulundurulduğunda, birliğin önde gelen ülkelerinden olan Fransa’yla atacağı ortak adımlar daha fazla önem kazanmaktadır.
Sunak’ın Başbakan olmasıyla birlikte İngiltere ile Fransa arasındaki münasebetlerin gelişim gösterdiği görülmektedir. Özellikle de iki ülkenin liderler arasında bir kimya uyumu yakaladıkları ileri sürülebilir. Hem Macron hem de Sunak, genç politikacılar olmalarının yanı sıra finans sektöründe uzun süre çalışmışlardır. Bu anlamda iki lider arasında benzerlikler bulunmaktadır.
Özellikle de İngiltere ile Fransa arasındaki ilişkiler, 2021 yılının Eylül ayında oldukça gerilmiştir. Bunda İngiltere, Amerika Birleşik Devletleri (ABD) ve Avustralya tarafından hayata geçirilen AUKUS Paktı belirleyici role sahiptir. Zira Avustralya, AUKUS Paktı’na dahil olarak ortak denizaltı inşa etmek üzere Fransa’yla imzaladığı anlaşmadan çekilmiş ve bunun yerine ABD ve İngiltere’den nükleer denizaltı teknolojisi satın alma ve üretme anlaşması imzalamıştır.
Bu bağlamda dönemin İngiltere Başbakanı Boris Johnson ile Macron’un görev yaptığı dönemde iki lider arasında bir kimya uyumu da yakalanamamıştır. Johnson’un istifa etmesinin ardından 2022 yılının Eylül ayında Liz Truss’ın İngiltere Başbakanı olması, Londra-Paris hattındaki ilişkilerin daha da bozulmasına yol açmıştır. Bilhassa Truss’ın Macron’un dost olup olmadığına ilişkin bir karar veremediğini ifade etmesi,[2] taraflar arasındaki gerilimin dozunu arttırmıştır.
Öte yandan Sunak’ın ziyareti sırasında Fransa ile İngiltere, iki ülke arasındaki askeri bağları güçlendirme ve düzensiz göçmenlerin Manş Kanalı’nı geçmesini önlemeye yönelik çabaları arttırma konusunda anlaşmışlardır. Bu doğrultuda Londra yönetimi, gelecek üç yıl içinde Kuzey Fransa’daki göçmenler için bir gözaltı merkezi, ortak bir komuta merkezi ve Fransız kıyı şeridinde insansız hava araçları ve ilave 500 Fransız polis memuru kullanarak daha fazla devriye gezmesi gibi önlemler için Paris’e 500 milyon avrodan fazla ödeme yapmayı kabul etmiştir.[3]
Sunak’ın İngiltere’ye yönelik düzensiz göçün engellemesine ilişkin ülkede bir yasanın görüşüldüğü hafta, Fransa’yı ziyaret etmesi tesadüf değildir. Zira Londra yönetimi, Paris’le düzensiz göçe karşı işbirliği yapmak istemektedir. Bu bakımından Londra yönetimi için Manş Kanalı vesilesiyle ülkeye giriş yapmaya çalışan göçmenlerin durdurulması mühimdir. Bu noktada Fransa’yla geliştirecek ortaklık önemlidir.
Anlaşılacağı üzere, düzensiz göçün engellenmesi, Sunak yönetiminin temel önceliklerinden biridir. Sunak, 2023 senesinin Ocak ayında beş maddelik önceliğini açıklamıştır.[4] Bu kapsamda göç, güvenlik bağlamında ele alınmış ve düzensiz göçün asgari seviyeye indirgenmesi amaçlanmıştır.
Bilhassa 2022 yılında çok sayıda düzensiz göçmen, İngiltere’ye Manş Kanalı vasıtasıyla giriş yapmaya çalışmıştır. Öyle ki; bu sebeple İngiltere’nin Arnavutluk’la olan ilişkileri de gerilmiştir. Çünkü ülkeye giriş yapanların çoğu, Arnavut kökenlilerden oluşmuştur. Bu sebeple Sunak, Manş Kanalı vesilesiyle İngiltere’ye gelmeye çalışan Arnavut göçmenlerin 2023 senesinin sonuna kadar sınır dışı edilmesini öngören beş maddelik planını açıklamıştır. Tahmin edileceği gibi, İngiltere’nin göç politikasının odak noktasını Arnavutlar oluşturmaktadır.
Diğer taraftan Macron ile Sunak’ın üzerinde durdukları bir başka konu da Ukrayna olmuştur. Bu kapsamda Fransa ile İngiltere, Ukraynalı deniz piyadelerini eğitme kararı almıştır. Sunak, Paris ile Londra’nın Avrupa’nın güvenliği tehdit edildiğinde “özel bir bağ ve sorumluluk” paylaştıklarına dikkat çekmiş ve iki ülkenin her zaman Avrupa’nın savunulması hususunda ön saflarda yer alacağını dile getirmiştir. Ayrıca Sunak, “AB’den ayrıldık ama Avrupa’dan ayrılmadık.” ifadesini kullanmıştır.[5]
Sunak’ın sözlerinden hareketle, İngiltere’nin Avrupa’nın savunması konusunda etkin bir rol oynamak istediği anlaşılmaktadır. Ayrıca İngiltere Başbakanı’nın AB ile Avrupa arasında keskin bir ayrıma gitmesi dikkat çekmektedir. Londra yönetimi, Rusya-Ukrayna Savaşı boyunca Kiev’e Washington’dan sonra en fazla askeri destekte bulunan aktör olmuştur.[6] Dolayısıyla Avrupa ülkeleri arasında Ukrayna’ya en çok askeri destekte bulunan ülkenin İngiltere olduğu görülmektedir. Bu bakımdan Ukrayna’da devam eden savaş ve Paris ile Londra’nın bu yönde geliştireceği ortaklık, taraflar arasındaki münasebetlerin ivme kazanmasına kapı aralayabilir.
Sonuç olarak Sunak’ın ziyaretiyle birlikte Paris-Londra hattındaki ilişkiler, ciddi bir değişim sürecine girmiştir. Bu bağlamda uzun süre taraflar arasında gergin bir şekilde seyreden münasebetlerin olumlu bir noktaya evrilmeye başlayacağı anlaşılmaktadır. Dolayısıyla Macron-Sunak görüşmesi, İngiltere ile Fransa arasında yeni bir başlangıcı simgelemektedir.
[1] “First France-UK Summit in Five Years Hopes to Mend Battered Friendship”, RFI, https://www.rfi.fr/en/europe/20230309-first-france-uk-summit-in-five-years-hopes-to-mend-battered-friendship, (Erişim Tarihi: 13.03.2023).
[2] “Serious Problem if France and UK Can’t Tell İf They’re Friends or Enemies, Says Macron”, The Guardian, https://www.theguardian.com/world/2022/aug/26/serious-problem-if-france-and-uk-cant-tell-if-they-are-friends-or-enemies-says-macron-liz-truss, (Erişim Tarihi: 13.03.2023).
[3] Macron and Sunak Mend Ties, As Leaders Agree to Tackle Channel Boats, Euronews, https://www.euronews.com/2023/03/10/macron-and-sunak-try-to-put-relationship-back-on-track-at-paris-summit, (Erişim Tarihi: 13.03.2023).
[4] “Rishi Sunak’s Five Promises Analysed”, BBC, https://www.bbc.com/news/uk-politics-64166469, (Erişim Tarihi: 13.03.2023).
[5] “UK, France Agree to Train Ukrainian Marines”, AA, https://www.aa.com.tr/en/europe/uk-france-agree-to-train-ukrainian-marines/2842454, (Erişim Tarihi: 13.03.2023).
[6] “UK Military Support For Ukraine Continues With Delivery of Counter Explosive Ordnance Equipment”, Government of United Kingdom, https://www.gov.uk/government/news/uk-military-support-for-ukraine-continues-with-delivery-of-counter-explosive-ordnance-equipment, (Erişim Tarihi: 13.03.2023).
