2022 yılı, İngiltere açısından siyasi istikrarsızlıkla ve çalkantılarla ön plana çıkan bir sene olmuştur. Londra yönetimi, ekonomik problemlerin yanı sıra çeşitli sorunlarla karşılaşmıştır. Bu problemlerden biri de ülkeye yönelik düzensiz göçte yaşanan artıştır. Gerek eski Başbakanlar Boris Johnson ve Liz Truss gerekse de halihazırda Başbakan olan Rishi Sunak, İngiltere’ye yönelen göç konusuna özel bir önem göstermişlerdir.
Öyle ki; 4 Ocak 2023 tarihinde Sunak, ülkenin en ciddi sorunlarını çözme konusunda söz vermiştir. Bu doğrultuda Sunak, beş vaat sıralamıştır. İngiltere Başbakanı’nın söz konusu vaatlerinden biri de Manş Kanalı vasıtasıyla ülkeye düzensiz göçmen taşıyan küçük teknelerin durdurulması olmuştur.[1]
Sunak yönetimi, özellikle de ülkeye yönelen göçü güvenlik çerçevesinde ele almaktadır. Bu sebeple İngiltere Başbakanı, düzensiz göçü asgari seviyeye indirmeyi amaçlamaktadır. İngiltere’ye giriş yapmaya çalışan küçük teknelerin durdurulmasına yönelik önlemin Sunak’ın beş vaadinden biri olması, İngiltere Başbakanı’nın bu soruna büyük önem verdiğini göstermektedir. Bununla birlikte İngiltere’de 2024 yılının sonlarına doğru seçimlerin gerçekleşeceği göz önünde bulundurulduğunda, bu konunun Sunak için mühim bir koz olacağı ileri sürülebilir.
Öte yandan 2022 senesinde İngiltere’ye çok sayıda göçmen, Manş Kanalı üzerinden giriş yapmaya çalışmıştır. Bu sebeple İngiltere ile Arnavutluk arasındaki münasebetler, son derece gerilmiştir. Çünkü İngiliz Hükümeti’ne göre; Arnavutlar, Manş Kanalı’nı geçip; İngiltere’ye göç etmek isteyen insanların yaklaşık %60’ını oluşturmaktadır. Bu nedenle de Sunak, 13 Aralık 2022 tarihinde Arnavut göçmenlerin 2023 senesinin sonuna kadar sınır dışı edilmesini öngören beş maddelik planını açıklamıştır.[2]
Bununla birlikte mevzubahis plan, İngiliz Hükümeti’nin düzensiz göç karşısında nasıl bir tutum takındığını göstermesi bakımından önemlidir. Bu kapsamda söz konusu plana göre; ilk olarak askeriye, sivil güçler ve istihbaratı içerecek biçimde yeni, birleşik bir küçük gemi komutası oluşturulacağı belirtilmiştir. İkincisi, düzensiz göçmenlerin banka hesabı açması yasaklanacaktır. Üçüncüsü, sığınmacılar artık otellerde değil; yurtlarda ve askeri depolarda barınacaktır. Dördüncüsü de sığınma vakalarıyla ilgilenen çalışanların Arnavutluk’un güvenli bir ülke olduğunu anlamaları sağlanacaktır. Beşinci olarak da Londra, İngiltere’ye yasadışı yollardan gelen kişilerin ülkede sığınma talebinde bulunamayacaklarını garanti altına alacak yasalar çıkaracaktır.[3]
Anlaşılacağı üzere, Sunak’ın beş maddelik planı, İngiltere’nin 2023 yılının Mart ayı itibarıyla düzensiz göçmenlerin ülkeye yönelik girişini önlemeye ilişkin çıkarmaya çalıştığı yasanın temel odak noktasını oluşturmaktadır. Nitekim 7 Mart 2023 tarihinde Londra yönetimi, sığınmacıların teknelerle ülkeye girişini yasaklayan yeni bir yasanın ayrıntılarını açıklamıştır. Buna göre, İngiltere’ye yasadışı giriş yapan kişiler, ilk 28 gün içinde kendi ülkelerine ya da Ruanda gibi üçüncü ülkeye götürülene kadar kefalet veya yargı denetimi olmaksızın gözaltına alınacaktır.[4]
Diğer taraftan Sunak Hükümeti’nin düzensiz göç konusunda bu kadar sert bir politika izlemesinin temel sebebi, bir bakıma ekonomik gerekçelerden kaynaklanmaktadır. Zira ne Johnson ne Truss ne de Sunak, ekonomik sorunların çözümü noktasında başarılı olabilmiştir. Özellikle de göç sorunu, Avrupa’daki pek çok ülkenin popülist siyasetler izlemelerine olanak sağlamaktadır. Bu kapsamda Sunak Hükümeti’nin özellikle de göç konusunu ilgi odağı haline getirerek ekonomi ve enflasyonda yaşanan sınamaları perdelemeye çalıştığı öne sürülebilir.
Bununla birlikte söz konusu yasanın Avrupa’ya yansımaları farklı şekilde olmuştur. Örneğin Avrupa Birliği (AB) Komiseri Ylva Johansson, yeni göç yasa tasarısının uluslararası hukuku ihlal ettiğine dikkat çekerken;[5] Avrupa’daki aşırı sağ partiler, yasadan duydukları memnuniyeti dile getirmiştir. Almanya için Alternatif Partisi ile 2022 yılında Fransa Cumhurbaşkanlığı seçimlerin ilk turunda yarışan Eric Zemmour, Sunak’a desteğini sunmuştur.[6] Dolayısıyla Sunak Hükümeti’nin attığı adımlar, Avrupa’daki aşırı sağ göçmen karşıtlarının etkinliklerini daha da arttırmalarına yol açabilecek sonuçlara kapı aralayabilir.
Öte yandan Sunak’ın 10 Mart 2023 tarihinde gerçekleştirdiği Fransa ziyareti, son derece önemlidir. Sunak’ın ziyareti sırasında Fransa ile İngiltere, düzensiz göçmenlerin Manş Kanalı’nı geçmesini önlemeye yönelik çabaları arttırma hususunda anlaşmıştır. Bu doğrultuda Londra, gelecek üç yıl içinde kuzey Fransa’daki göçmenler için bir gözaltı merkezi, ortak bir komuta merkezi ve Fransız kıyı şeridinde insansız hava araçları ve ilave 500 Fransız polis memuru kullanarak daha fazla devriye gezmesi gibi önlemler için Paris’e 500 milyon avrodan fazla ödeme yapmayı kabul etmiştir.[7]
Öncelikle Sunak’ın İngiltere’ye düzensiz göçün engellemesine ilişkin bir yasanın görüşüldüğü sırada Fransa’yı ziyaret etmesi tesadüf değildir. Çünkü İngiltere, Fransa’yla düzensiz göçe karşı işbirliği yapmak istemektedir. Bu bakımdan göçe karşı işbirliği, taraflar arasında uzun süredir gergin seyreden ilişkilerin düzelmesi noktasında kayda değer bir değişim yaratabilir.
Neticede Sunak, göç sorununa eğilerek 2024 senesinde gerçekleşecek seçimlerde kendisine artı puan kazandırmak istemektedir. Zira son yıllarda düzensiz göç sorunu, Avrupa’da yaşanan iktidar değişiklerinde belirleyici rol oynamıştır. Bu bakımdan göç, Avrupa’daki halkların gerçekleşen seçimlerdeki tutumlarının şekillenmesinde mühim belirleyici olmaktadır. Dolayısıyla Sunak’ın seçimlere kadar göç meselesini sıcak tutmaya çalışacağı ve ülkeye yönelik göçün asgari seviyeye indirgenmesi doğrultusunda adımlar atmaya gayret edeceği öngörülebilir.
[1] Cemal Ege Özkan, “Rishi Sunak Vaatlerini Gerçekleştirebilecek mi?”, ANKASAM, https://www.ankasam.org/rishi-sunak-vaatlerini-gerceklestirebilecek-mi/, (Erişim Tarihi: 17.03.2023).
[2] Cemal Ege Özkan, Rishi Sunak’ın Arnavut Göçmenleri Engelleme Planı, ANKASAM, https://www.ankasam.org/rishi-sunakin-arnavut-gocmenleri-engelleme-plani/, (Erişim Tarihi: 17.03.2023).
[3] Giada Kuka, “Sunak Promises The Expulsion of Albanian Migrants, Reveals 5-Point Plan”, Euronews, https://euronews.al/en/sunak-promises-the-expulsion-of-albanian-migrants-reveals-5-point-plan/, (Erişim Tarihi: 17.03.2023).
[4] “Factbox: Britain Proposes New İmmigration Law to Stop Small Boats”, Reuters, https://www.reuters.com/world/uk/britain-proposes-new-immigration-law-stop-small-boats-2023-03-07/, (Erişim Tarihi: 17.03.2023).
[5] “Rishi Sunak faces clash with EU on ‘unlawful’ asylum plans”, The Guardian, https://www.theguardian.com/uk-news/2023/mar/08/eu-commissioner-warns-uk-migration-bill-breaches-international-law, (Erişim Tarihi: 17.03.2023).
[6] Jennifer Rankin, “Europe’s far right praise UK’s illegal migration bill”, The Guardian, https://www.theguardian.com/world/2023/mar/09/europes-far-right-praise-uks-migration-bill, (Erişim Tarihi: 17.03.2023).
[7] Macron and Sunak Mend Ties, As Leaders Agree to Tackle Channel Boats, Euronews, https://www.euronews.com/2023/03/10/macron-and-sunak-try-to-put-relationship-back-on-track-at-paris-summit, (Erişim Tarihi: 13.03.2023).
