2023 senesi, İspanya açısından “seçim yılı” olması hasebiyle oldukça önemlidir. 28 Mayıs 2023 tarihinde belediye seçimleri ve 10 Aralık 2023 tarihinde genel seçimler gerçekleştirilecektir. Son seçimlerde koalisyon hükümeti kuran İspanyol Sosyalist İşçi Partisi (PSOE) ve Podemos, yapılan anketlere göre gelecek seçimlerde sağ yönelimli Halk Partisi (PP) ve VOX Partisi ittifakına karşı iktidar mücadelesi verecektir.[1]
Seçimlerin yaklaştığı ve tansiyonun yükseldiği siyasi ortamda her geçen gün derinleşen mülteci krizi, ağır sonuçlara neden olmaktadır. Bahsi geçen kriz, İspanya’nın gündemindeki yerini korumaya devam etmektedir. Eşzamanlı olarak İspanya Başbakanı Pedro Sánchez liderliğindeki hükümet, dış politikada ülkenin üstlendiği uluslararası ve ulusüstü taahhütleri tatbik etme; iç politikada ise bu olayların olumsuz yankılarını azaltma arayışındadır. Muhalefet ise Sánchez’in içinde bulunduğu ikilemi fırsata çevirmeye çalışmaktadır.
Afganistan, Libya ve Suriye iç savaşlarıyla başlayan mülteci krizi, 24 Şubat 2022 tarihinde Rusya’nın Ukrayna’yı işgal etmesiyle daha da derinleşmiştir. Avrupa kıtası, göçmen meselesiyle boğuşurken; İspanya da bu sorundan payına düşeni almaktadır.
Halihazırda İspanya, yoğun bir biçimde İber-Amerika’dan göç almaktadır. Buna ek olarak diğer bölgelerden de ağırlıklı olarak Kuzey Afrika menşeili olmak üzere sığınmacı başvuruları söz konusudur.
2022 yılının sonlarına doğru Madrid yönetiminin yayınladığı verilere göre, ülkeye sığınan Ukraynalı sayısı 150.000’i geçerken; bu sığınmacılar, kendileriyle birlikte çeşitli problemleri de getirmektedir.[2]Sánchez yönetimi, söz konusu krizi aşabilmek için İspanya’da aktif olan Alcobendas, Vallecas, Mistala ve Sevilla’daki mülteci hizmet merkezlerinin kapasitesini arttırma çalışmalarına başlarken; eşgüdümlü olarak İspanya’nın mülteci alabilme kapasitesini de artırmaya çalışmaktadır.
Sánchez Hükümeti’nin yeni mülteci hizmet merkezleri açma projesi doğrultusunda 2022 yılının Kasım ayında Azuqueca de Henares Belediye Başkanı José Luis Blanco, Facebook üzerinden yaptığı paylaşımla Valladolid, Soria ve Mérida’nın yanı sıra Azuqueca de Henares’in de mülteci hizmet merkezi açılması kararlaştırılan bölgelerden olduğunu duyurmuştur.[3]
Mevzubahis girişim, duyurunun içeriği ve yapıldığı platform nedeniyle itinasız ve yüzeysel bir izlenim vermektedir. Bu durumun sebebi büyük olasılıkla daha fazla mülteci alınmasına yol açacak bir girişimin kamuoyunda yaratacağı tepkidir. Öte yandan belirlenen bölgelerin belediye başkanlarının PSO’yi desteklediği göz önünde bulundurulduğunda, Sánchez Hükümeti’nin nabız yoklaması yaptığı ifade edilebilir.
Sánchez Hükümeti’nin nabız yoklamasının ardından yeni merkezlerin açılacağı bölgeler arasına aşırı sağ ideolojiye mensup Bask Milliyetçi Partisi (PNV) tarafından yönetilen Vitoria-Gasteiz şehrini de eklemesiyle mevzubahis hizmet merkezleri, muhalefetin tepkisine ve bununla beraber ortaya çıkan siyasi krize yol açmıştır.
PNV tek taraflı ve tepeden inmeci bir mantıkla alınan bu kararı protesto etmiştir. Bahse konu olan durum da hükümeti projeyi tekrar gözden geçirmeye itmiştir. Projenin Vitoria-Gasteiz’de de hayata geçirileceğinin belediye seçimleri yaklaşırken duyrulması, PNV’nin muhalefetinin sorgulanmasına ve bölgedeki oy oranını düşürmeye yönelik bir girişime başlandığının düşünülmesine neden olmuştur.
PNV’nin tepkileri zamanla Halk Partisi ve VOX Partisi’ne de sıçramıştır. Bu yüzden de 11 Aralık 2022 tarihinde projeye karşı Azuqueca de Henares bölgesinde protestolar düzenlenmiştir.
İspanya’da seçimler yaklaşırken ülkenin içinde bulunduğu mülteci hizmet merkezi krizinde Sánchez Hükümeti, ciddi bir ikilemle karşı karşıya kalmıştır. Ülkedeki çeşitli kesimlerin tepkilerinin yersiz olmadığı söylenebilir. Zira kurulması planlanan merkezlere gelecek mültecilerin menşeilerinin belli olmaması ve geldikten sonra İspanya’da hayat kurup geri dönmemeleri, muhalefet tarafından endişe verici bir durum olarak görülmektedir. Bunun yanı sıra diğer Avrupa ülkelerindeki örnekler dikkate alındığında, yeni mültecilerin suç oranlarını arttıracağı öne sürülebilir.
Öte yandan İspanya’nın Rusya-Ukrayna Savaşı başladığından beri kabul ettiği yaklaşık 150 bin mülteciden çalışabilecek yaşta olanların yalnızca %13’ü istihdam edilebilmiştir.5 Bunun etkisiyle Salamanca’da yer alan Ukraynalıların yarısı, iş bulamadıkları gerekçesiyle İspanya’nın diğer bölgelerine hareket etmeye başlamıştır.[4]
Sonuç olarak İspanya, Avrupa’nın en yüksek işsizlik oranına sahip ülkesidir. Ukraynalı mülteciler de mevcut sosyo-ekonomik sorunları daha da körüklemektedir. Ülkede başlayan kitlesel hareketler de sosyo-kültürel yapıyı tehdit etmektedir.[5]Ukraynalı işçilerin kazançlarının asgari yaşam standartların altında olması da halkı endişelendiren bir başka olgudur. Bütün bu sorunlar ve muhafazakâr muhalefetin eleştirileri dikkate alındığında, Sánchez’in dış ve iç politika arasında dengeyi nasıl kuracağı sorusunun cevabı belirsizliğini korumaktadır.
[1] “Así están las encuestas para las elecciones generales”, El Confidencial, https://www.elconfidencial.com/espana/observatorio-electoral/2023-01-16/encuestas-elecciones-generales-feijoo-aumenta-ventaja-sanchez_3434093/, (Erişim Tarihi: 16.01.2023).
[2] “España supera las 150.000 protecciones temporales a refugiados de Ucrania”, Lamoncloa, https://www.lamoncloa.gob.es/serviciosdeprensa/notasprensa/interior/Paginas/2022/261022-refugiados-ucrania.aspx, (Erişim Tarihi: 26.10.2022).
[3] “El Gobierno construirá en Azuqueca un centro de acogida de inmigrantes en una parcela de 11.500 metros cuadrados”, MiraCorredor, https://www.miracorredor.tv/el-gobierno-construira-en-azuqueca-un-centro-de-acogida-de-inmigrantes-en-una-parcela-de-11-500-metros-cuadrados/, (Erişim Tarihi: 30.11.2022).
[4] “La mitad de los ucranianos refugiados en Salamanca ya la han abandonado”, Lagaceta de Salamanca, https://www.lagacetadesalamanca.es/salamanca/la-mitad-de-los-ucranianos-refugiados-en-salamanca-ya-la-han-abandonado-CK13087432, (Erişim Tarihi: 21.10.2023).
[5] “El paro de la eurozona continúa en mínimos históricos con un 6,5%”, Cinco Días, https://cincodias.elpais.com/cincodias/2023/01/09/economia/1673259412_047689.html, (Erişim Tarihi: 09.10.2023).
