9 Eylül 2022 tarihinde nükleer güç olduğunu ilan eden yasayı[1] çıkarmasının ardından Kuzey Kore, iki hafta içinde toplam 6 defa nükleer füze denemesi gerçekleştirmiştir.[2] Pyongyang yönetimi tarafından yaratılan ve gün geçtikçe büyüyen nükleer tehditlere karşı Amerika Birleşik Devletleri (ABD) tarafından da bazı hamleler yapılmıştır. 25 Eylül 2022 tarihinde Güney Kore, Kuzey Kore’nin denizlere nükleer füzeler fırlattığını ilan etmiş[3] ve ardından 29 Eylül 2022 tarihinde ABD Başkan Yardımcısı Kamala Harris, Washington yönetiminin Seul Hükümeti’ne olan desteğini göstermek için Kuzey Kore-Güney Kore sınırındaki askerden arındırılmış bölge olan DMZ’ye ziyaret gerçekleştirmiştir.[4] Bu esnada Güney Kore’ye silah konuşlandırmaya başlayan ABD’nin eylemleri ise caydırıcılık yaratmak bir yana Kuzey Kore’nin nükleer başlık takılabilen balistik füze denemelerini hızlandırmıştır.[5]
Tüm bu olayların ardından 4 Ekim 2022 tarihinde Kuzey Kore, Japonya’ya deneme amaçlı bir nükleer füze fırlatmış[6] ve tüm bölgeyi endişeye sevk etmiştir. Bu nedenle ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken, Güney Kore Dışişleri Bakanı Park Jin ve Japonya Dışişleri Bakanı Yoshimasa Hayashi’yle telefon görüşmesi gerçekleştirmiştir.[7]
ABD Başkanı Joe Biden ise atılacak adımlarla ilgili Japonya Başbakanı Fumio Kishida’yla telefon görüşmesi yapmıştır.[8] Söz konusu görüşmenin ardından ABD ve Japonya, ortak tatbikatlar düzenlemeye başlamıştır.[9] Kısacası Kuzey Kore, nükleer denemeleri nedeniyle bölgesel çapta bir “güvenlik ikilemi” yaratmıştır. Fakat belirtmek gerekir ki; Pyongyang yönetiminin eylemlerinde meydana gelen artış, tesadüfi bir durum değildir.
Öncelikle bu gelişme, Pyongyang yönetiminin diğer devletlere, kendi askeri teknolojisinin, saldırı kapasitesinin ve nükleer silahlarının gelişmişliğini sergilemesi bakımından önemlidir. Bu noktada Kuzey Kore’nin askeri kapasitesinin en üst seviyeye ulaştığı okuması yapılabilir. Fakat mesele bundan ibaret değildir. Zira Pyonyang’ın böyle bir zamanlama tercihinde bulunmasının da çeşitli sebepleri vardır.
Bahse konu olan nedenlerden ilki, Kuzey Kore’ye karşı yapılan ve caydırıcı olması beklenen eylemlerin aslında Pyonyang üzerinde provakatif bir etki yaratmasıdır. Çünkü Kuzey Kore’nin nükleer testlerinin ABD ve Güney Kore’nin büyük ölçekli deniz tatbikatlarına yeniden başlamasından ve Harris’in DMZ’yi ziyaret etmesinden sonra gerçekleşmesi, bunu teyit etmektedir. Yani ABD ve müttefikleri tarafından hayata geçirilen faaliyetler, Kuzey Kore’yi öfkelendirmekte ve Pyonyang’ın geri adım atmasını zorlaştırmaktadır.
Bir diğer sebep ise küresel çapta siyasi bir istikrarsızlığın olmasıdır. Bilindiği gibi, uluslararası kamuoyunun gündeminde Ukrayna Savaşı ve enerji krizi yer almaktadır. Aynı zamanda Tayvan merkezli gelişmeler de hala ehemmiyetini korumaktadır. Kuzey Kore ise söz konusu istikrarsızlıktan yararlanmakta ve uluslararası kamuoyunun yeterince meşgul olduğunu düşünmektedir. Bu yüzden de Prongyang, kendisine yeni bir yaptırım paketi uygulanamayacağına inanmaktadır.
Tüm bunların yanı sıra Ukrayna Savaşı, Washington yönetimini de meşgul eden bir meseledir. Fakat savaş, yalnızca ABD’nin enerjisini yöneltmesi gereken bir konu olmakla kalmamış; aynı zamanda Pyonyang ile Moskova arasındaki bağların gelişmesine de yol açmıştır. Nitekim 7 Ekim 2022 tarihinde Kim Jong Un, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in doğum gününü kutlamış ve Rus lideri, “ABD tarafından yaratılan zorlukları ve tehditleri ezdiği” için tebrik etmiştir.[10] Ayrıca Kim Jong Un, Pyongyang ile Moskova arasındaki işbirliğinin “daha önce hiç olmadığı kadar güçlendiğini”[11] belirtmiştir. Bu noktada Pyonyang yönetiminin Moskova’nın izolasyon sebebiyle artan müttefik ihtiyacından faydalandığı söylenebilir. Füze denemelerinin zamanlamasını da bu perspektiften okumak gerekmektedir.
Aynı zamanda tıpkı Ukrayna Savaşı’nda olduğu gibi, Tayvan üzerinden meydana gelen kriz de Kuzey Kore’nin Washington ile Pekin arasında artan gerilimden yararlanmasını sağlamıştır. Çünkü ABD’nin Güney Kore ve Japonya’yla birlikte düzenlediği tatbikatlar, en temelde Çin’i çevreleme politikasının bir parçasıdır. Washington yönetiminin bölgedeki faaliyetlerinin nedeninin Kuzey Kore’nin eylemleri olduğunu belirtmesi ise esas hedefin makyajlanması şeklinde yorumlanabilir. Çünkü Kuzey Kore’nin mevcut tutumu, ABD’nin bölgedeki varlığına meşru bir zemin yaratılmasını sağlamaktadır. Bu nedenle ABD’nin bölgedeki faaliyetleri, sanılanın aksine; Kuzey Kore’yi cesaretlendirmektedir.
Son olarak altını çizmek gerekir ki; 2017 yılında Kuzey Kore’ye ağır yaptırımlar uygulanan Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi’nde (BMGK) halihazırda güçlü bir birliktelik duygusu bulunmamaktadır. Nitekim Rusya, savaş içerisindedir. Çin ise insan hakları raporları üzerinden BMGK’da savunma pozisyonuna sürüklenmektedir. Böylesi bir ortamda BMGK’nın Kuzey Kore hakkında yeni yaptırım kararları alması zordur. Bu da Pyongyang için nükleer füze testlerinde uygun bir zamanlama anlamına gelmektedir.
Sonuç olarak gerek Rusya’nın artan müttefik ihtiyacı gerek BMGK içerisinde Kuzey Kore’ye yaptırım uygulanacak birlikteliğin bulunmaması gerekse de ABD’nin bölgedeki faaliyetlerinin Pyongyang’ı tahrik etmesi, Kuzey Kore’nin nükleer denemeler için doğru zamanın geldiğini düşünmesine yol açmıştır. Bu durum ise bölgedeki güvenlik ikileminin daha da derinleşeceğine işaret etmektedir.
[1] “Much Ado About Nothing: North Korea’s New Nuclear Law”, The Diplomat, https://thediplomat.com/2022/09/much-ado-about-nothing-north-koreas-new-nuclear-law/, (Erişim Tarihi: 13.09.2022).
[2] “North Korea Carries Outh Sixth Missile Launch in Two Weeks”, BBC, https://www.bbc.com/news/world-asia-63153903, (Erişim Tarihi: 06.10.2022).
[3] “South Kore Says North Korea Test-Fired Missile toward Sea”, AP News, https://apnews.com/article/south-korea-north-ronald-reagan-joint-chiefs-of-staff-063174c44cb01ab2dd32df975abfdc04, (Erişim Tarihi: 25.09.2022).
[4] “Kamala Harris Visits DMZ after North Korea Missile Launch”, Al Jazeera, https://www.aljazeera.com/news/2022/9/29/kamala-harris-prepares-for-dmz-visit-after-n-korea-missile-launch, (Erişim Tarihi: 29.09.2022).
[5] “N.Korea Flies Warplanes Near S.Korea After Missile Launches”, AP News, https://apnews.com/article/japan-seoul-south-korea-north-joint-chiefs-of-staff-6cbb36c582a09b7c9b6005eb, (Erişim Tarihi: 06.10.2022).
[6] “North Kore Sends Missile Soaring Over Japan in Escalation”, AP News, https://apnews.com/article/seoul-south-korea-north-joint-chiefs-of-staff-1026206c80666f1fcdb3983ebf45e14b, (Erişim Tarihi: 04.10.2022).
[7] “Blinken Holds Calls With South Korea, Japan to Condemn North Kore’s Missile Launch”, Rauters, https://www.reuters.com/world/asia-pacific/blinken-holds-calls-with-skorea-japan-condemn-nkorea-missile-launch-2022-10-04/, (Erişim Tarihi: 04.10.2022).
[8] “Biden Consults Japan PM Kishida After N. Korea Missile Test”, AP News, https://apnews.com/article/russia-ukraine-biden-seoul-united-nations-japan-6074b38f47c8b319c36d1da4f542f799, (Erişim Tarihi: 04.10.2022).
[9] “U.S., Japanese Fighter Jets Carry Out Drills After North Korea Missile Launch”, Reuters, https://www.reuters.com/world/asia-pacific/us-japanese-fighter-jets-carry-out-drills-after-north-korea-missile-launch-2022-10-04/, (Erişim Tarihi: 04.10.2022).
[10] “Explainer: Putin and North Korea’s Kim Forge Closer Ties Amid Shared Isolation”, Reuters, https://www.reuters.com/world/putin-north-koreas-kim-forge-closer-ties-amid-shared-isolation-2022-10-07/, (Erişim Tarihi: 07.10.2022).
[11] North Korea Touts “Stregthened” Russia Cooperation in Message to Putin, Kyodo News, https://english.kyodonews.net/news/2022/10/754ffbc57fe2-n-korea-touts-strengthened-russia-cooperation-in-message-to-putin.html, (Erişim Tarihi: 07.10.2022).
