Kuzey Kore gerek küresel sistemden izole edilmesi gerekse de Batı, Amerika Birleşik Devletleri (ABD) ve Kuzey Atlantik Anlaşması Örgütü’ne (NATO) karşı bir tutum benimsemesi nedeniyle uluslararası konjonktürde büyük ölçüde yalnızlaşmıştır. Bu da Kuzey Kore’nin isminin çok sık illegal aktivitelerle anılmasına neden olmaktadır. Pyongyang’ın Rusya-Ukrayna Savaşı’nda Moskova’ya gizli bir şekilde silah sağladığı iddiaları, Kuzey Kore’nin adının geçtiği tartışmalı aktivitelerin başında gelmektedir.
Diğer yandan 22 Aralık 2022 tarihinde Beyaz Saray, Kuzey Kore’ye dair bir açıklama yapmıştır. Açıklamada özel bir Rus özel askeri şirketi olan Wagner Grubu’nun Ukrayna’da savaşan Rus askerlerine gönderilmek üzere Kuzey Kore’den silah satın aldığı vurgulanmıştır. ABD Başkanı Joe Biden’ın Ulusal Güvenlik Danışmanı John Kirby, konuya ilişkin yaptığı açıklamada ABD istihbarat yetkililerinin Kuzey Kore’nin roket ve füzeler içeren ilk silah sevkiyatını 2022 senesinin Kasım ayında tamamladığını belirlediklerini söylemiştir.[1]
Nitekim Kuzey Kore, Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği’nden (SSCB) kalan silah ve mühimmat sistemlerinin yeni ve güncel versiyonlarını üretmektedir. Bununla birlikte Pyongyang hem nükleer silahların hem de Uzun Menzilli Kıtalararası Balistik Füzelerin (ICBM) üretimi noktasında ciddi bir kapasiteye sahiptir. Bu durumun da Kuzey Kore’yi silah tedariği bağlamında Rusya açısından çekici hale getirdiği düşünülebilir.
Tüm bunların yanı sıra Pyongyang ile Moskova’nın politik anlamda da yakın bir ilişki içinde bulunduğu söylenebilir. Zira bu yakınlık da söz konusu iddiaları güçlendirir niteliktedir. Her iki ülke de halihazırda hem Batı merkezli sisteme karşı çıkmaları hem de uluslararası toplum tarafından ötekileştirilmeleri hasebiyle dış politika üretimi noktasında birbirlerine yakın tutum sergilemektedir. Mevzubahis yakınlığın oluşmasında iki devletin de yaptırımlar yoluyla izole edilmeye çalışılmaları da yine önemli bir etkendir.
Söz konusu iddiaların ortaya atılmasının ardından Rus iş insanı Evgeny Prigojin, Kirby’nin Pyongyang tarafından Wagner’e silah tedarik edildiği şeklindeki açıklamalarını “spekülasyon” olarak nitelendirmiştir. Prigojin, Kuzey Kore’nin uzun süredir Rusya’ya herhangi bir silah teslimatı gerçekleştirmediğini ifade etmiştir.[2]
Bu noktada Prigojin’in açıklamalarından ilk olarak, “uzun süredir” söyleminden dolayı Pyongyang’ın geçmiş dönemlerde Moskova’ya silah tedarik ettiği sonucu çıkarılabilir. Nitekim geçmişte de Rusya’nın Kuzey Kore ve İran’dan silah aldığı yönündeki iddialar, güçlü bir şekilde gündeme gelmiş; fakat taraflar, söz konusu iddiaları yalanlamıştır. Ancak 2022 yılının Kasım ayında yaptığı açıklamada İran Dışişleri Bakanı Hüseyin Emir Abdullahiyan Tahran’ın Moskova’ya savaştan önce insansız hava araçları verdiklerini kabul etmiştir.[3] Nitekim bu da mevzubahis iddiaların hedefi olan ve yine bu iddiaları yalanlayan bir diğer devlet olan Kuzey Kore’nin de Rusya’ya silah tedarik ettiği şeklindeki iddiaları güçlendirir niteliktedir. Dolayısıyla Prigojin’in açıklamaları, itiraf olarak değerlendirilebilir.
Söz konusu durumun hem Rusya hem de Kuzey Kore üzerindeki baskının artmasını beraberinde getireceği söylenebilir. Çünkü Kuzey Kore, özellikle Batılı devletler tarafından düşmanlaştırıldığı ve önemli bir nükleer tehdit olarak algılandığı için Rusya’ya uygulanan yaptırımların sertleşmesi söz konusu olabilir. Diğer yandan ABD’de Rusya-Ukrayna Savaşı sürecinde Moskova’ya destek veren ülkelerin savaş kapsamında tarafını seçtiğine dair bir söylem geliştirilmiştir. Bu nedenle Ukrayna’daki gelişmeler sebebiyle Kuzey Kore üzerindeki baskı artabilir. Özellikle de Wagner gibi Batılı devletler tarafından önemli ölçüde tartışılan bir gruba sağlanan silah desteğinin Pyongyang’ın tecrit edilmesine yönelik süreci sertleştireceği tahmin edilebilir.
Sonuç olarak Rusya’nın Ukrayna Savaşı’nda sahada birçok sorunla karşı karşıya olduğu ve bu sorunların gün geçtikçe arttığı bilinmektedir. Zira Kuzey Kore’de hem gerçekleştirdiği balistik füze denemeleri hem de yarattığı nükleer tehdit sebebiyle küresel ve bölgesel güvenliği tehdit eden bir aktör konumundadır. Pyongyang’ın bu durumundan mütevellit Asya-Pasifik bölgesi üzerinde ABD, Japonya ve Güney Kore ortaklığında çeşitli tatbikatlar gerçekleşmektedir. Bununla birlikte Kuzey Kore, Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi (BMGK) tarafından kendisine uygulanan yaptırım baskısını da yine Rusya ve Çin sayesinde aşabilmektedir. Bu sebeple de tarafların hem küresel hem de bölgesel zorluklar karşısında işbirliği içerisinde oldukları ve bu işbirliğini daha da ilerleteceği öngörülebilir. Bu yüzden de Kuzey Kore ile Rusya arasında gizli bir silah tedariğinin bulunduğu yönündeki iddialarının gündeme gelmesi doğaldır.
[1] “White House: Russia’s Wagner Received Arms From North Korea”, AP News, https://apnews.com/article/russia-ukraine-business-north-korea-e6a068d91bc9828ecadfb67c929a4162, (Erişim Tarihi: 28.12.2022).
[2] “Пригожин отверг заявления США о поставках оружия КНДР для ЧВК “Вагнер”, TACC, https://tass.ru/politika/16671043, (Erişim Tarihi: 28.12.2022)
[3] “Iran Admits Providing Drones to Russia but Denies Involvement in Ukraine”, Politico, https://www.politico.eu/article/iran-russia-drone-war-ukraine-hossein-amirabdollahian/, (Erişim Tarihi: 28.12.2022).
