24 Şubat 2022 tarihinde başlayan Rusya-Ukrayna Savaşı,[1] uluslararası sistemi ve düzeni derinden sarsmış ve etkilemiştir. Zira bu savaş hem Avrupa’da aşırı sağcı popülist ideolojilerin ve liderlerin hem de Avrupa Birliği (AB) ülkelerinin arasındaki fikir ayrılıklarının yükselmesine neden olmuştur.
Bu denklem içerisinde, Kıta Avrupası’nın başını çeken ve AB içerisinde de oldukça önemli bir ekonomik aktör olan Almanya ile “Rusya karşıtlığı” noktasında çok daha “şahin politikalar” izlenmesini savunan ve sert bir tutum takınan Polonya’nın kritik öneme haiz olduğu öne sürülebilir. Zira Polonya, Kuzey Atlantik Antlaşması Örgütü (NATO) içerisinde savunma harcamalarını %4’e çıkaran ilk devlettir.[2] Bu aynı zamanda NATO üye devletleri içerisindeki en yüksek orandır.
Bu noktada Varşova’nın bahse konu olan konjonktür içerisinde oldukça önemli bir aktör olduğu söylenebilir. Zira Polonya, AB içerisinde nüfusu en kalabalık 5. ülkedir[3] ve aynı zamanda AB’nin en iyi ekonomisine sahip 6. ülkesidir.[4] Dahası Polonya aşırı sağ ve popülist siyasetin en yoğun olduğu ülkelerden biridir.[5] Öte yandan ülke ekonomisinin de hızlı bir biçimde büyüdüğü bilinmektedir.
Tüm bu faktörler, Polonya ile AB ve Almanya arasında bir çekişmeye işaret etmektedir. Zira Varşova, Brüksel eksenli Avrupa yapısına itiraz etmekte ve ulus temelli bir devlet anlayışını savunmaktadır. Ayrıca Varşova, Berlin’in “AB’nin lideri” olarak konumlanışına da itiraz etmektedir. Nitekim Rusya-Ukrayna Savaşı’nın gidişatı, savaşın küresel sistem ve bilhassa da Avrupa üzerinde yarattığı enerji krizi,[6] AB içerisindeki çatırdamalar, Amerika Birleşik Devletleri (ABD) ile İngiltere’nin AB’yle farklı noktalarda bir dış politika üretim süreci izlemesi gibi durumlar da Almanya’nın bahse konu liderlik algısını tartışmaya açan hadiselerdir.
AB tarafından petrol tavan fiyat uygulaması[7] başta olmak üzere Moskova’ya karşı birçok yaptırım uygulanmaktadır.[8] Ancak bu durum başta Almanya olmak üzere AB ekonomisini de derinden sarsmaktadır.
Bu kapsamda Polonya’nın artan askeri gücü ve Almanya’nın savaştan kötü etkilenen ekonomisi dikkate alındığında her ne kadar iki devlet arasında konjonktürel bir rekabet de olsa özellikle Berlin’in Varşova’nın Avrupa bilinciyle hareket etmesine ihtiyacı olduğu öne sürülebilir. Bu çerçevede Almanya, Patriot füze savunma sistemlerinin Polonya’daki konuşlandırmasını muhtemelen yıl sonuna kadar uzatmayı gündemine almıştır.[9]
Sonuç olarak Polonya’nın artan savunma kaygılarının ve artışa geçen güvenlik endişelerinin de silah ticareti noktasında Almanya’nın işine geldiği öne sürülebilir. Öte yandan güvenlik kaygıları bağlamında da Alman teknolojisinin Polonya’nın işine yaradığı ve aslında iki aktörün de ekonomik-ticari ilişkiler açısından birbirine ihtiyaç duyduğu söylenebilir.
[1] “February 24, 2023-It’s Now One Year Since Russia’s Invasion of Ukraine Began”, Cable News Network World, https://edition.cnn.com/europe/live-news/russia-ukraine-war-news-02-24-23/index.html, (Erişim Tarihi: 07.08.2023).
[2] “Poland to Spend 4% of GDP on Defence This Year, Highest Current Level in NATO”, Notes from Poland, https://notesfrompoland.com/2023/01/31/poland-to-spend-4-of-gdp-on-defence-this-year-highest-current-level-in-nato/, (Erişim Tarihi: 07.08.2023).
[3] “European Countries by Population (2023)”, World o Meter, https://www.worldometers.info/population/countries-in-europe-by-population/, (Erişim Tarihi: 07.08.2023).
[4] “The $16 Trillion European Union Economy”, Visual Capitalist, https://www.visualcapitalist.com/16-trillion-european-union-economy/, (Erişim Tarihi: 07.08.2023).
[5] “The Normalisation of Far-Right Politics in Poland”, Al Jazeera, https://www.aljazeera.com/features/2019/11/15/the-normalisation-of-far-right-politics-in-poland, (Erişim Tarihi: 07.08.2023).
[6] “Natural Gas Soars 700%, Becoming Driving Force in the New Cold War”, Bloomberg, https://shorturl.at/wyE47, (Erişim Tarihi: 07.08.2023).
[7] “EU Agrees to Set $60 Price Cap Level for Russian Oil Exports”, Bloomberg, https://shorturl.at/grMO1, (Erişim Tarihi: 07.08.2023).
[8] “Impact of EU Sanctions for European Companies in the Gulf”, Arabian Gulf Business Insight, https://shorturl.at/foswT, (Erişim Tarihi: 07.08.2023).
[9] “Berlin Offers to Extend Patriot Missile Deployment in Poland”, The Defense Post, https://www.thedefensepost.com/2023/08/09/germany-patriot-deployment-poland/?expand_article=1, (Erişim Tarihi: 07.08.2023).
