Amerika Birleşik Devletleri (ABD) Senatosu’nda Radikal Cumhuriyetçiler, Rusya’nın işgaline karşı mücadelesinde Ukrayna’ya daha fazla yardım sağlamaya karşı çıktığı bir dönemde, Ukrayna Cumhurbaşkanı Vladimir Zelenski, ABD Başkanı Joe Biden ve Temsilciler Meclisi Başkanı Mike Johnson’la görüşmek üzere 11-12 Aralık 2023 tarihlerinde Washington’u ziyaret etmiştir.
Beyaz Saray’dan yapılan açıklamada, ABD Başkanı Joe Biden’ın Senato’daki Cumhuriyetçileri ikna edebilmek adına Zelenski’yi ülkeye davet ettiği belirtilmiştir. Zelenski, 12 Ağustos 2023 Salı sabahı ABD’li senatörlere de hitap etmiştir.
ABD’de Cumhuriyetçiler, Ukrayna yardımını ABD’nin güney sınırındaki göç reformlarıyla ilişkilendirmeye çalışmaktadır. İsrail ve Ukrayna’ya desteğin yanı sıra sınır reformu talepleri, Cumhuriyetçiler tarafından reddedilmektedir. Bu toplantılar, Biden’ın çoğunlukla Ukrayna ve İsrail’e yönelik 106 milyar dolarlık bir askeri yardım planına destek toplamaya çalıştığı bir dönemde gerçekleşti. Cumhuriyetçiler, sınır reformu talepleri üzerine Ukrayna’ya yardımı öngören gizli bir oturumu terk etmiştir.
Ukrayna Cumhurbaşkanlığı Ofisi, Biden’le yapılan toplantıdaki temel tartışma alanlarının savunma işbirliği ve özellikle de silah ve hava savunma sistemlerinin üretimi olduğunu açıklamıştır. Biden, ABD’nin Ukrayna’ya verdiği desteğin zayıflaması riski konusunda uyarmaktadır.
Kiev’in Haziran saldırısının önemli bir ilerleme kaydedememesi, Rusya’nın daha fazla asker konuşlandırması ve kışın gelmesiyle Ukrayna’nın altyapısına yönelik hava saldırılarını artırması gibi faktörler nedeniyle Batı’nın Ukrayna’ya desteği zedelenmiştir. Burada ABD’nin iki seçeneğinin olduğunu söyleyebiliriz. Birincisi, Ukrayna’nın elde ettiği başarıları sürdürmesine yardım etmek ve Rusya’nın Ukrayna’da stratejik bir başarısızlık yaşamaya devam etmesini sağlamak. İkincisi, Rusya’nın zafer kazanmasına imkân verecek şekilde Ukrayna’yı yarı yolda bırakmaktır.
Beyaz Saray’daki iç siyasi krizin etkileri, Avrupa ve hatta Asya-Pasifiği derinden etkileyebilir. ABD’de hem Demokratlar hem de Cumhuriyetçiler, Rusya’nın bu savaşı kazanacağını ve dolayısıyla Ukrayna’ya daha fazla destek sağlamanın faydasız olacağını düşünmeye başlamış olabilirler.[1] ABD’de yapılan son anketlere göre; Ukrayna’ya olan desteğin gereğinden fazla olduğu görüşü hakimdir.[2] Ukrayna’nın savaşmaya devam edecek cephane ve kaynaklara sahip olmadığı ve en nihayetine ateşkes ilan etmek zorunda kalacağı tahmin edilmektedir. Buna karşılık Rusya’nın böyle bir sıkıntısının olmadığı belirtilmektedir.
Ukrayna’yla ilgili bu olumsuz atmosfere rağmen Rusya’nın galip çıkması da “Batı’nın yenilgisi” olarak algılanacaktır. Bu bağlamda ABD ve İngiltere, eğer Ukrayna savaşı kaybederse Rusya’nın yakın coğrafyasında yeni krizler yaratacağı düşüncesindedir. Bu noktada Cumhuriyetçiler, bu yılki seçimleri kazanmak ve demokratları zayıflatmak için Biden yönetimin Ukrayna’yla ilgili planlarını bozmaya çalışmaktadır. Eğer Biden, Ukrayna’nın savaşı kazanmasını sağlayamaz ve Rusya, Avrupa’ya ilerleyişini sürdürürse, demokratların gelecek seçimleri kazanma ihtimali düşecektir.
ABD eski Başkanı Donald Trump da Rus lider Vladimir Putin’le anlaşmaktan yanaydı. Gelecek seçimlerde yeniden adaylığını açıklayan Trump, Rusya-Ukrayna Savaşı’nı bir günden kısa bir sürede bitireceği iddiasını yinelemiştir. Buradan hareketle Cumhuriyetçiler, Ukrayna’nın mevcut şartlarda Rusya’yla müzakere masasına oturmasını desteklemektedir, denebilir. ABD, Ukrayna toprak kaybetse bile bu sorunu hızla çözmek isteyebilir.
Zira Washington, Ukrayna’daki savaşın uzamasıyla Çin’le mücadeleye odaklanmakta gecikmektedir. Rusya’yla savaşı sürdürmek, tüm ilginin Avrupa’nın güvenliğine odaklanmasına neden olmaktadır. Biden yönetimi, Zelenski’yi ülkesine çağırarak savaştaki son durumu Senato’ya anlatmasını istemiştir. Amerikalı senatörler, Zelenski’nin çağrılarını dikkate alarak yeni yardım paketine onay verebilir. Fakat ABD, genel olarak bu yardımlardan nasıl bir fayda sağladığını sorgulamaya başlamıştır, denebilir. Demokratlar, Amerikan ulusal çıkarlarını Avrupa kıtasının güvenliğiyle ilişkilendirmektedir. Cumhuriyetçiler ise Avrupa’nın güvenliği konusunda fayda-maliyet analizi yapmakta ve katkı sağladıkları oranda Avrupa’dan destek görmeyi arzulamaktadır.
ABD, Avrupa’nın bir an önce yüzünü Ukrayna’dan çevirip Asya-Pasifik’teki Çin’e odaklanmasını istemektedir. En azından 2024 yılında Ukrayna’daki savaşın nihayete ereceği tahmin edilmektedir. Demokratlar veya Cumhuriyetçiler, er ya da geç Zelenski’nin ateşkes masasına oturması gerektiği görüşüne hakimdirler. Bu savaşın sürdürülebilir olmadığı ortaya çıkmıştır. Ukrayna, diplomasi masasına galip bir şekilde oturma amacındadır. Ancak sahadaki gelişmeler, bunun mümkün olmadığını göstermektedir.
[1] “Nearly Half Of US Voters Think Joe Biden İs Spending Too Much On Ukraine Aid”, FT, https://www.ft.com/content/6e10d54c-9cee-4361-b85b-0bf57e80f16c?shareType=nongift, (Erişim Tarihi: 08.12.2023).
[2] Aynı yer.
