28 Eylül 2023 tarihinde Çin Dışişleri Bakan Yardımcısı Sun Weidong, Amerika Birleşik Devletleri (ABD) Doğu Asya ve Pasifik İşleri Müsteşar Yardımcısı Daniel Kritenbrink ile Washington’da bir araya gelmiştir. Diplomatlar, bölgesel konular üzerine “derinlemesine” görüşmeler gerçekleştirmiş ve bu temaslar, her iki tarafın da açık iletişimi sürdürdüğünü ortaya koymuştur.[1]
Her iki ülkenin Asya işlerinden sorumlu diplomatları, iletişim hatlarını açık tutma çabalarının bir parçası olarak bölgesel konularda samimi, derinlemesine ve yapıcı bir danışma gerçekleştirmiştir. Taraflar; Myanmar, Kuzey Kore ve deniz konuları gibi bölgesel konuların yanı sıra ikili ilişkilerde en tartışmalı konulardan biri olan Tayvan meselesini de ele almışlardır.[2]
Çin Dışişleri Bakanlığı, bu görüşmelerin ikili mutabakata dayalı olduğunu ve ABD tarafının daveti üzerine gerçekleştiğini söylemiştir. Bu bağlamda Tayvan Boğazı’ndaki barış ve istikrarın temelinin “tek Çin” ilkesi olduğu vurgulanmış ve Çin’in bu konudaki pozisyonu net şekilde ortaya konmuştur. Ayrıca Çinli üst düzey diplomat Sun, ABD’nin Asya-Pasifik stratejisi ve Güney Çin Denizi gibi konulara ilişkin yaklaşımlarını da dile getirmiştir.[3]
Görüşmeler sonrası yapılan açıklamada, her iki tarafın da Asya-Pasifik konularında iletişimi sürdüreceği belirtilmiştir. Bu görüşme, son aylarda her iki ülkenin üst düzey yetkililerini içeren bir dizi yüksek düzeyli görüşmeler zincirinin en son örneğidir. Yakın zamanda ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken, Çin Başkan Yardımcısı Han Zheng ile New York’ta bir araya gelmiş ve ilerleyen haftalarda “iletişim hatlarını açık tutma ve üst düzey görüşmelere devam etme” konusunda taahhütte bulunmuşlardı.[4]
Ayrıca Çin Dışişleri Bakanı Wang Yi, Malta’da ABD Ulusal Güvenlik Danışmanı Jake Sullivan’la “samimi, somut ve yapıcı” görüşmeler yapmış ve Tayvan, Ukrayna’daki savaş ve ilave üst düzey görüşmeler gibi konuları ele almışlardı. The Wall Street Journal, Çin Başbakan Yardımcısı He Lifeng’in ABD ziyareti için hazırlık yaptığını duyurmuştur. Bunun yanı sıra Gazete, Dışişleri Bakanı Wang Yi’nin Ekim ayında Şi-Biden görüşmelerine hazırlık yapmak amacıyla bir ziyaret planı yaptığını söylemiştir. Sun ve Kritenbrink arasındaki görüşme, yakın zamanda Beyaz Saray’da düzenlenen ikinci ABD-Pasifik Adaları Forumu’nun ardından gerçekleşmiştir.[5]
İkili görüşmelerde, “serbest, açık, bağlantılı ve güvence altında bir Hint-Pasifik bölgesinin önemi” vurgulanmıştır. Son bir yıl içerisinde Washington ve Pekin arasındaki rekabet, giderek Asya-Pasfik’e kaymıştır.
Bu gelişmeler ABD ve Çin arasındaki iletişim kanallarının daha açık bir şekilde kullanılmaya başlandığına işaret etmektedir. Washington’da gerçekleştirilen bu önemli görüşme, Asya-Pasifik bölgesindeki kritik konular hakkında derinlemesine bir diyalog ortamında gerçekleşmiştir.
Bu bağlamda özellikle vurgulanan Tayvan konusu, ABD-Çin ilişkilerindeki en hassas konulardan biridir. Kritenbrink, Tayvan konusundaki hassasiyeti ve taraflar arasındaki diplomatik ilişkilerin altını çizmiştir. Ayrıca Myanmar, Kuzey Kore ve deniz meseleleri gibi diğer bölgesel konuların da ele alındığı belirtilmiştir.
Sonuç olarak ABD ve Çin arasında diyalog ve işbirliği sürecine dair olumlu gelişmeler yaşanmaktadır. Bu, bölgesel tansiyonu düşürecek ve istikrarın sağlanmasına olumlu etkiler yapacaktır.
[1] “China-US Ties: Beijing and Washington Diplomats Overseeing Asian Affairs Meet in Sign of More Open Communication”, South China Morning Post, https://t.ly/0SLXQ, (Erişim Tarihi: 30.09.2023).
[2] “China-US Ties: Beijing and Washington Diplomats Overseeing Asian Affairs Meet in Sign of More Open Communication”, Yahoo Fiannce, https://finance.yahoo.com/news/china-us-ties-beijing-washington-093000757.html, (Erişim Tarihi: 30.09.2023).
[3] “China-US Ties: Beijing and Washington Diplomats Overseeing Asian Affairs Meet in Sign of More Open Communication”, South China Morning Post, a.g.e., (Erişim Tarihi: 30.09.2023).
[4] “China-US Ties: Beijing and Washington Diplomats Overseeing Asian Affairs Meet in Sign of More Open Communication”, Yahoo Fiannce, a.g.e., (Erişim Tarihi: 30.09.2023).
[5] “China-US Ties: Beijing and Washington Diplomats Overseeing Asian Affairs Meet in Sign of More Open Communication”, South China Morning Post, a.g.e., (Erişim Tarihi: 30.09.2023).
