Çin, son yıllarda Güneydoğu Asya’daki altyapı yatırımlarını hızlandırmaktadır. Bunlardan en önemlilerinden birisi de demiryolu projeleridir. Kuşak ve Yol Girişimi çerçevesinde geliştirilen demiryolu projeleri, ülkeler arasındaki ulaşım ve lojistik bağlantıları güçlendirerek ticaretin hızlanmasına olanak tanımaktadır. Geçtiğimiz günlerde Vietnam’ın 8 milyar dolarlık Çin-Vietnam demiryolu projesine onay vermesi demiryolları projelerinin önemini bir kez daha göstermektedir. Tayland, Vietnam, Laos ve Malezya gibi ülkeler, Çin’in Kuşak ve Yol Girişimi kapsamında hayata geçirilen demiryolu projelerine büyük yatırımlar yaparak hem kendi ekonomilerini güçlendirmeyi hem de Çin’le olan bağlarını derinleştirmeyi hedeflemektedir. Bu projeler, bölgesel ekonomik entegrasyonu artırmanın yanı sıra ülkeler arasındaki ticaret ve turizm potansiyelini de önemli ölçüde genişletmektedir.
Laos, 2021 yılında Çin tarafından inşa edilen 6 milyar dolarlık demiryolu projesini hayata geçirerek bölgede demiryolu projelerinde ilk önemli adımlardan birisini atmıştır.[1] Bu proje, Çin’in Kunming şehrini Laos’un başkenti Viyentiyan’a bağlamakta ve son olarak da Singapur’a kadar uzanması planlanmaktadır. Laos, daha önce sadece 4 kilometrelik bir demiryolu ağına sahip olan altyapı açısından zayıf bir ülke olarak bu projeyle birlikte büyük bir dönüşüm yaşamıştır. Bu demiryolu projesi ekonomik ve sosyal bazı zorluklar çıkarmış olsa da Laos’un turizm sektörüne büyük bir katkı sağlamış ve bölgesel ticaretin artmasına yardımcı olmuştur.
Tayland, Çin’le olan demiryolu bağlantısının son aşamasını onaylayarak 2030 yılına kadar tamamlanması planlanan 10,2 milyar dolarlık bir projeye yeşil ışık yakmıştır. Bu proje, Bangkok’tan Laos sınırındaki Nong Khai’ye kadar uzanan 357 kilometrelik bir hattı kapsamaktadır. Projenin tamamlanmasıyla birlikte Tayland’ın başkenti Bangkok’tan Çin’in Yunnan eyaletinin başkenti Kunming’e hızlı tren seferleri yapılabilecektir. Bu, Çin-Laos demiryolunun başarısından ilham alan bir adım olarak görülmektedir. Çin-Laos demiryolunun Laos ekonomisine sağladığı ihracat ve turizm artışının, komşu ülkelerde de benzer projelere olan ilgiyi artırdığı uzmanlar tarafından belirtilmektedir. Tayland’ın bu projeye yatırım yapmasının ardında, Çin’le olan güçlü ekonomik ve ticari bağlar yatmaktadır. Çin, son on yıldır Tayland’ın en büyük ticaret ortağı ve en büyük turizm kaynağı konumundadır. Ayrıca, iki ülke arasındaki diplomatik ilişkilerin 50. yıl dönümüne hazırlanıyor olmaları da bu projeyi sembolik açıdan önemli kılmaktadır.[2]
Vietnam da geçtiğimiz günlerde Çin’le olan bağlarını güçlendirmek amacıyla 8,3 milyar dolarlık bir demiryolu projesini onaylamıştır. Bu proje, Vietnam’ın kuzeyindeki Lao Cai şehrini başkent Hanoi’ye ve oradan da Haiphong limanına bağlayacaktır. Proje, Vietnam’ın mevcut demiryolu altyapısını modernize etmeyi ve Çin’in standart ray genişliğine uyum sağlamayı hedeflemektedir. Vietnam’ın kuzeyindeki imalat üssü ile Çin’in güneyindeki sanayi bölgeleri arasındaki entegrasyonun bu şekilde derinleşeceği düşünülmektedir.
Vietnam’ın bu projeye yatırım yapması, ülkenin ekonomik kalkınma hedefleriyle de uyumludur. Bu hedefler doğrultusunda altyapı yatırımlarına büyük önem verilmektedir. Her ne kadar Çin ve Vietnam arasındaki ilişkisi sorunsuz olmasa da Vietnam’ın kuzeyindeki sanayi bölgeleri, Çin merkezli tedarik zincirlerine derinden bağlı olduğu için demiryolu projesi gibi yatırımların ekonomik faydalarının potansiyel risklerden daha ağır bastığı düşünülmektedir.[3]
Malezya da Çin’in desteğiyle doğu ve batı kıyıları arasında yolcu ve yük taşımacılığı yapacak 17 milyar dolarlık bir demiryolu projesini yeniden hayata geçirmiştir.[4] Bu proje, ülkenin doğu ve batı kıyıları arasındaki bağlantıyı güçlendirerek ticaret ve lojistik alanında büyük bir atılım sağlamayı hedeflemektedir. Proje, önceki yönetim döneminde başlatılmış ancak ödeme anlaşmazlıkları nedeniyle iptal edilmiştir. Şimdi ise 2027 yılına kadar tamamlanması planlanmaktadır.
Çin’in Güneydoğu Asya’daki demiryolu projeleri, bölgesel ekonomik entegrasyonu artırma ve ticaret bağlarını güçlendirme açısından büyük bir potansiyele sahiptir. Tayland, Vietnam, Laos ve Malezya gibi ülkeler, bu projeler sayesinde hem kendi ekonomilerini güçlendirmeyi hem de Çin’le olan bağlarını derinleştirmeyi hedeflemektedir. Ancak bu projelerin sürdürülebilir olması için toplumsal, çevresel ve ekonomik zorlukların aşılması da gerekmektedir. Çin’in Kuşak ve Yol İnisiyatifi kapsamında hayata geçirdiği bu projeler, Güneydoğu Asya’nın geleceğini şekillendirmede önemli bir rol oynayacak gibi görünmektedir. Ancak bu süreçte karşılaşılan zorlukların doğru bir şekilde yönetilmesi, projelerin başarısını belirleyecek en önemli faktörlerden olacaktır.
[1] “China’s Sprawling Rail Projects Around Asia”, Irrawaddy, https://www.irrawaddy.com/news/asia/chinas-sprawling-rail-projects-around-asia.html (Erişim Tarihi: 26.02.2025).
[2] “Thailand adds last piece in China rail link as bilateral ties get back on track”, SCMP, https://www.scmp.com/economy/china-economy/article/3297552/thailand-adds-last-piece-china-rail-link-bilateral-ties-get-back-track (Erişim Tarihi: 26.02.2025).
[3] “Vietnam’s National Assembly Approves $8B Rail Link to China”, The Diplomat, https://thediplomat.com/2025/02/vietnams-national-assembly-approves-8b-rail-link-to-china/ (Erişim Tarihi: 26.02.2025).
[4] “China’s Sprawling Rail Projects Around Asia”, Irrawaddy, https://www.irrawaddy.com/news/asia/chinas-sprawling-rail-projects-around-asia.html, (Erişim Tarihi: 26.02.2025).
