Hindistan Dışişleri Bakanı Subrahmanyam Jaishankar, 23-28 Mart 2024 tarihleri arasında sırasıyla Singapur, Filipinler ve Malezya’yı kapsayan altı günlük bir çalışma gezisine çıkmıştır.[1] 26 Mart 2024 Salı günü Filipinler Devlet Başkanı Bongbong Marcos ve Dışişleri Bakanı Enrique Manalo ile görüşen Jaishankar, Hindistan’ın Filipinler’in egemenliğine olan desteklediğini dile getirmiştir.
Jaishankar’ın Manila ziyareti, Filipinler ile Çin donanmaları arasındaki gerilimin yeni seviyelere çıktığı bir dönemde gelmiştir. Hindistan’ın bu adımının ardından Çin Dışişleri Bakanlığı, denizdeki anlaşmazlıkların ilgili ülkeler arasındaki sorunlar olduğunu ve üçüncü tarafların müdahale etme hakkının olmadığını söylemiştir. Bu bağlamda Bakanlık, Hindistan ve Filipinler’e “Çin’in toprak egemenliğine saygı duymaya” çağrıda bulunmuştur.[2]
Hindistan Dışişleri Bakanı’nın Filipinler’deki temasları esnasında bir Hindistan Sahil Güvenlik gemisi de Manila Limanı’nı ziyaret etmiştir. Her iki ülke de denizcilik alanındaki işbirliğine övgüde bulunmuştur. Jaishankar, Manila’nın Güney Limanı’na yanaşan Hint gemisinde yaptığı konuşmada, geminin ziyaretinin “önemli” olduğunu, çünkü bu ziyaretin Hindistan ve Filipinler’in okyanus kirliliği, yasadışı balıkçılık ve doğal kaynakların korunması konularında karşı karşıya olduğu “ortak zorlukları” vurguladığını söylemiştir. Bakan, ayrıca Hint-Pasifik bölgesinde işbirliğini geliştirmek için “benzer düşüncelere sahip ülkelere” duyulan ihtiyacın altını çizmiştir.[3]
Hindistan’ın Filipinler’le yakınlaşması, denizcilik işbirliğiyle sınırlı değildir. Filipinler, 2022 yılında imzalanan 415.7 milyon dolarlık anlaşma kapsamında Hindistan yapımı BrahMos süpersonik seyir füzelerinin ilk yabancı müşterisi olmuştur.[4] Bu füzelerin ilk partisinin yakın zamanda teslim edilmesi beklenmektedir.
Filipinler’deki temasları esnasında Jaishankar, ticaret, dijital altyapıda kapasite geliştirme, Hint-Pasifik, Myanmar, Ukrayna savaşı gibi bölgesel konular ve ortak forumlarda işbirliği dahil olmak üzere iki ülke arasında büyüyen işbirliğinin diğer alanlarını ele almıştır. Jaishankar, deniz seyrü sefer güvenliğini sağlamak adına Kızıldeniz’e Hint donanmasının konuşlandırılması konusunda da bilgi vermiştir. Bakan, Hintli deniz kuvvetleri personelinin tehlike altındaki gemilerde Filipinler vatandaşlarına yardım ettiği kurtarma operasyonlarını da vurgulamıştır.
Hindistan’ın Filipinler’le olan işbirliğini geliştirmesi, çoğunlukla “Çin karşıtı” bir eylem olarak okunabilir. Zira Hindistan ve Çin arasında, toprak bütünlüğü ve egemenliğe saygı konusunda bir güvensizlik söz konusudur. Bu güvensizlik, ikili ticarette de görülmektedir. Hindistan, ulusal ekonomik güvenliğini tesis etmek amacıyla hassas sektörlerdeki Çin yatırımlarına daha sıkı kontroller getirmektedir.
Ekonomi alanındaki rekabet, bir süre sonra Hint Okyanusu ve Güney Çin Denizi’ne de uzanmıştır. Galvan Vadisi’ndeki son çatışmalardan sonra Hindistan, Güney Çin Denizi’ne bir savaş gemisi göndererek Çin’in “arka bahçesine” müdahil olabileceğine dair ciddi bir uyarı mesajı vermiştir. Buna cevap olarak Çin, Sri Lanka limanlarına uzay araştırma gemilerini göndererek Hindistan’ın “arka bahçesine” rahatlıkla ulaşabileceği izlenimi yaratmıştır. Bu bağlamda Hindistan’ın Güney Çin Denizi’ne açılımı, büyük oranda Çin’in son dönemde Hint Okyanusu’ndaki eylemlerine cevap olarak yorumlanabilir. Nitekim 2022 yılının Eylül ayında Çin’e ait “Yuan Wang 5” isimli askeri araştırma gemisinin Sri Lanka’yı ziyaret etmesinden sonra Hindistan-Çin ilişkileri onarılmayacak şekilde kötüleşmeye başlamıştır. Halihazırda Çin’le sınır gerilimleri yaşayan ve bu yüzden Güney Çin Denizi’yle ilgili meselelere fazla karışmayan Hindistan, yakın gelecekte bu politikasından vazgeçeceğine dair işaretler vermektedir. Bu durum, Hindistan-Çin rekabetinin karadan denizlere doğru yayılmaya başladığının göstergesi olabilir.
Tarafların Keşmir, Ladakh ve Aranuçal Pradeş gibi tartışmalı bölgeler üzerindeki anlaşamaması, bu krizin denizlere taşınmasına zemin hazırlamaktadır.Burada, her iki ülkeden de beklenen; karşılıklı birtakım güvencelerin verilmesi, barış ortamının sağlanması ve diyaloğun sürdürülmesidir. Zira her iki ülkenin birlikte çalışması için “birçok neden bulunmaktadır. 2020 yılında patlak veren son sınır çatışmalardan bu yana Hindistan ve Çin’in itidalli politikalarını sürdürdükleri görülmektedir.
Sonuç olarak Hint-Pasifik’teki askeri-güvenlik tatbikatlarında ve seyri sefer güvenliği için icra edilen görevlerde Hindistan, Çin’in yakın denizlerine yaklaşmaktan imtina etmiş, bu bağlamda Güney ve Doğu Çin Denizi’nde ABD ve müttefikleriyle birlikte tatbikat yapmayı genellikle kabul etmemiştir. Genel itibariyle Hindistan, sadece yakın denizlerde, yani Hint Okyanusu’ndaki tatbikatlarda ve uzak denizlerde, Pasifik ya da Okyanusya’daki manevralarda yer almaya özen göstermektedir. Bu noktadan sonra eğer Hindistan, Çin’in yakın denizlerindeki meselelere daha fazla müdahil olmaya başlarsa, örneğin Tayvan Boğazı ve çevresinde faaliyet göstermeye başlarsa, iki ülkenin sınırda yaşadıkları çatışmanın denizlere taşınma ihtimali yüksektir.
[1] “India supports Philippines’ sovereignty, says Jaishankar, sparking response from China”, The Hindu, https://www.thehindu.com/news/national/india-supports-philippines-in-upholding-its-national-sovereignty-eam-jaishankar/article67993485.ece, (Erişim Tarihi: 19.04.2024).
[2] Aynı yer.
[3] Aynı yer.
[4] “India eyes key role in the Philippines’ military modernisation plan”, Asia News, https://asianews.network/india-eyes-key-role-in-the-philippines-military-modernisation-plan/, (Erişim Tarihi: 19.04.2024).
