Romanya, Avrupa Birliği’nin (AB) doğu kanadında yer alan stratejik bir üye devleti olarak hem jeopolitik konumu hem de iç siyasi dinamikleri açısından Birliğin geleceği üzerinde belirleyici bir rol oynamaktadır. Son yıllarda Avrupa genelinde yükselişe geçen popülist ve aşırı sağ hareketlerin Romanya siyasetinde de etkisini hissettirmesi, bu ülkeyi AB’nin demokratik normlarının korunması açısından önemli bir sınav alanına dönüştürmüştür.
4-18 Mayıs 2025 tarihlerinde gerçekleştirilen Romanya Cumhurbaşkanlığı Seçimleri, yalnızca ülke içindeki siyasi dengeleri değil, aynı zamanda AB’nin doğu sınırlarındaki stratejik istikrarını da doğrudan etkilemiştir. Nicușor Dan’ın aşırı sağcı ve “Rusya yanlısı” rakibi George Simion karşısında elde ettiği zafer, demokratik değerler, hukukun üstünlüğü ve Avrupa bütünleşmesi açısından kritik bir dönemece işaret etmiştir. Yaklaşık %65 oranındaki katılım, halkın demokratik sürece olan ilgisini ve siyasal sorumluluğunu göstermiştir. Simion’un ilk turdaki üstünlüğüne rağmen ikinci turda Dan’ın %53,6’lık oy oranıyla kazanması, seçmenlerin ikinci turda “Avrupa yanlısı” bir çizgide birleştiğini ortaya koymuştur.[i]
George Simion’un seçim kampanyasında öne çıkardığı “AB karşıtı” retorik, Kuzey Atlantik Antlaşması Örgütü’ne (NATO) yönelik mesafeli yaklaşımı ve Ukrayna’ya yapılan desteğin sona erdirilmesi yönündeki vaatleri, başta Brüksel olmak üzere birçok Avrupa başkentinde endişeyle karşılanmıştır. Bu söylemlerin, Macaristan örneğinde görülen türde bir otoriterleşme eğilimini doğu kanadına yayma riski taşıdığı düşünülmüştür. Bu nedenle Nicușor Dan’ın zaferi, yalnızca ulusal düzeyde değil, Avrupa kıtasının siyasal istikrarı açısından da stratejik bir kazanım olarak değerlendirilmiştir.
Romanya, AB içinde sahip olduğu jeopolitik konum itibarıyla özel bir öneme haizdir. Karadeniz’e kıyıdaş olması, Moldova ve Ukrayna ile sınır komşuluğu, ülkeyi AB’nin doğu sınırında güvenlik, enerji ve dış politika açısından kilit bir aktör haline getirmiştir. Özellikle Rusya-Ukrayna Savaşı’nın ardından doğu kanadında güvenlik mimarisinin güçlendirilmesi gerekliliği, Romanya’nın istikrarlı ve “Avrupa yanlısı” bir yönetim altında olmasını zorunlu kılmıştır. Moldova’nın muhtemel AB üyelik sürecinde de Romanya’nın rolü belirleyici olacaktır.[ii] Bu çerçevede Romanya’nın iç politik istikrarı, AB’nin genişleme politikaları açısından vazgeçilmez bir unsur olarak ön plana çıkmıştır.
Nicușor Dan, akademik geçmişi ve teknokrat kimliğiyle ön plana çıkan bir siyasal figürdür. Matematik eğitimi almış, uzun yıllar sivil toplum alanında faaliyet göstermiş ve özellikle şehir planlama, çevre politikaları ve yolsuzlukla mücadele konularında kamuoyunun güvenini kazanmıştır. 2020 yılında Bükreş Belediye Başkanlığı’na seçilerek yerel düzeyde yönetişim becerilerini kanıtlamış, şeffaflık ve kamu kaynaklarının etkin kullanımı konusunda reformist adımlar atmıştır.[iii] Cumhurbaşkanlığı kampanyasında da benzer şekilde AB’yle uyumlu ekonomik ve idari reformlar, adalet sisteminin bağımsızlığı, hukukun üstünlüğü ve medya özgürlüğünün güçlendirilmesi gibi başlıklara ağırlık vermiştir. Bu yönüyle Dan’ın vizyonu, Romanya’yı kurumsal olarak AB normlarına daha yakın hale getirme hedefiyle örtüşmüştür.
George Simion’un temsil ettiği aşırı sağ çizgi ise Avrupa genelinde yükselişe geçen popülist ve otoriter eğilimlerle paralellik göstermektedir. AUR Partisi’nin özellikle kırsal bölgelerde ve ekonomik açıdan dezavantajlı seçmenler arasında ciddi bir taban oluşturduğu gözlemlenmiştir.[iv] Seçim sonuçları, her ne kadar merkezci ve “Avrupa yanlısı” bloğun galibiyetiyle sonuçlanmış olsa da aşırı sağın toplum içinde güçlü bir karşılık bulduğunu ve bu tehdidin ortadan kalkmadığını da ortaya koymuştur. Bu durum, yalnızca Romanya’ya özgü olmayıp Avrupa’nın diğer bölgelerinde de gözlemlenen daha geniş bir politik dönüşümün parçası olarak değerlendirilmelidir.
Seçim süreci, aynı zamanda dış müdahale ihtimali bağlamında da analiz edilmiştir. 2024 yılında yapılan ve daha sonra iptal edilen seçimlerin Rusya destekli dezenformasyon kampanyalarıyla gölgelendiği iddia edilmiştir. Yeni seçimlerin güvenli, şeffaf ve yüksek katılımla gerçekleşmiş olması, Romanya demokrasisinin kurumsal direncini yeniden teyit etmiştir. AB nezdinde bu gelişme, demokratik normların sürdürülebilirliği açısından olumlu bir örnek teşkil etmiştir.
Ekonomik açıdan bakıldığında Dan’ın cumhurbaşkanlığına seçilmesi, piyasalar tarafından istikrar sinyali olarak algılanmıştır. Simion’un zaferi halinde AB fonlarının askıya alınabileceği, yatırımcı güveninin azalacağı ve para piyasalarında dalgalanmalar yaşanacağı yönünde beklentiler oluşmuştur. Oysa Dan’ın seçilmesi, AB fonlarının etkin şekilde kullanılmaya devam edeceği ve Romanya’nın dış yatırım açısından cazibesini koruyacağı yönündeki öngörüleri güçlendirmiştir.[v] Aynı zamanda Romanya’nın Ukrayna’ya verdiği desteğin süreceği ve NATO’yla koordinasyonun kesintisiz devam edeceği de açık hale gelmiştir.
Sonuç olarak 2025 Romanya Seçimleri, yalnızca bir yönetim değişikliği değil, aynı zamanda Avrupa’daki demokrasi mücadelesinin kritik bir halkası olmuştur. Nicușor Dan’ın zaferi, AB’yle bütünleşme idealine duyulan bağlılığın, halk iradesiyle bir kez daha teyit edildiğini göstermiştir. Bununla birlikte aşırı sağın seçimlerde elde ettiği önemli oy oranı, Avrupa genelinde olduğu gibi Romanya’da da popülizmin ciddi bir meydan okuma oluşturduğunu ortaya koymuştur. Bu bağlamda seçim sonrası dönemde AB’nin Romanya’ya yönelik yapısal desteklerini artırması, demokratik kurumları güçlendirmesi ve genç kuşaklara hitap eden politikalar geliştirmesi, bu kazanımın kalıcı hale gelmesini sağlayabilecek temel etkenler arasında yer almaktadır.
[i] Jon Henley, “Romania election: EU breathes sigh of relief after Dan defeats far-right rival”, The Guardian, https://www.theguardian.com/world/2025/may/19/romania-election-eu-relief-nicusor-dan-defeats-far-right-pro-russia-rival-george-simion, (Erişim Tarihi: 19.05.2025).
[ii] Mitchell McCluskey & Sophie Tanno, “Romania’s pro-EU candidate unexpectedly beats hard-right rival to win presidential election”, CNN, https://edition.cnn.com/2025/05/18/europe/romania-presidential-election-result-intl-latam, (Erişim Tarihi: 19.05.2025).
[iii] Tim Ross, “Carmen Paun and Andrei Popoviciu, Pro-EU moderate Nicușor Dan wins Romanian presidential election stunner”, Politico, https://www.politico.eu/article/romanian-presidential-election-results-nicusor-dan-george-simion/ (Erişim Tarihi: 19.05.2025).
[iv] Aynı yer.
[v] “Romania’s liberal mayor wins presidency, as Portugal and Poland’s election results come in”, BBC, https://www.bbc.com/news/live/c74q57kydget, (Erişim Tarihi: 19.05.2025).
