Farklı coğrafyalarda yer almalarına rağmen Japonya ve Tacikistan, son senelerde dijital teknoloji ve inovasyon ekseninde dikkat çekici bir iş ortaklığı geliştirmektedir. Bölgede dağlık yapısıyla tanınan ve gelişmekte olan Tacikistan, bilhassa son dönemde dijital değişim ve dönüşüm alanında önemli adımlar atmıştır. Japonya ise dünyanın en gelişmiş ekonomilerinden bir tanesi olarak, yüksek teknoloji, inovasyon ve dijital altyapı alanında global bir liderdir. Bu iki devlet arasındaki dijital köprü, yalnızca ekonomik değil, stratejik ve aynı zamanda kalkınma odaklı bir ortaklık olarak dikkat çekmektedir.
Bu iki ülke arasında 18 Aralık 2025 tarihinde Tokyo’da gerçekleştirilen “Tacikistan-Japonya Dijital İş Köprüsü” etkinliği, taraflar arasındaki iş ortaklığına dijital eksende derin bir katkı sunan mühim bir girişim olmuştur. Orta Asya – Japonya Devlet Başkanları Zirvesi kapsamında düzenlenen bu faaliyet, bölgesel dijital entegrasyon bakımından dikkat çeken bir adım olarak kayıtlara geçmiştir. Bunun yanı sıra startup ekosistemlerinin desteklenerek doğrudan yabancı yatırımın teşvik edilmesi ve ortak teknoloji merkezlerinin kurulması gibi farklı yapısal öneriler de gündeme gelmiştir. Eğitim, insan kaynağı geliştirme ve dijital okuryazarlık gibi sosyal bileşenler de ayrıca tartışılarak dijital değişimin sadece teknik değil, ayrıca toplumsal bir aşama olduğu da vurgulanmıştır.[i]
Tacikistan Cumhurbaşkanı İmamali Rahman’ın Japonya’ya gerçekleştirdiği resmî ziyaret çerçevesinde gerçekleştirirken bu zirve, çok vektörlü iş ortaklığının geliştirildiği yüksek düzeyli bir platform olmuştur. Bu zirve esnasında düzenlenen “Tacikistan-Japonya Dijital İş Köprüsü”, iki ülkenin dijital alandaki kapasite ve stratejilerini bir araya getiren önemli bir etkinlik olmuştur. Söz konusu toplantı, Tacikistan İnovasyon ve Dijital Teknolojiler Ajansı ile İletişim Servisi aracılığıyla organize edilmiştir.[ii]
Etkinlikte konuşan Ajans Direktörü Hurşed Mirzo, Tacikistan’ın dijitalleşme hedefini ve önceliklerini detaylı bir şekilde ele alarak devletin teknoloji alanındaki gelişme potansiyelini verilerle birlikte ortaya koymuştur. Yapay zekâ, veri güvenliği, yazılım geliştirme ve dijital eğitim gibi pek çok farklı alanda, Tacikistan’ın öncelikli dijital kalkınma amaçları arasında yer almaktadır.[iii]
IT Park Dushanbe, Tacikistan’ın başkentinde yer alan ve bilgi teknolojileri (IT), yazılım geliştirme, dijital hizmetler ve startup faaliyetlerini destekleyen teknoloji geliştirme bölgesi veya teknoloji üssüdür. Bu parkta faaliyet gösteren firmalar ve Tacikistan’ın önde gelen dijital şirketleri, Japon teknoloji firmalarıyla bire bir görüşmeler yapmıştır. Bu görüşmeler esnasında yalnızca ürün ve hizmet sunumu yapılmakla kalınmamış, bununla beraber gelecekteki ortak uygulamalar, yatırım modelleri ve iş gücü eğitimi gibi konular da ele alınmıştır. Japon tarafı, bilhassa Tacikistan’ın büyüyen dijital pazarına oldukça ilgi göstermiş ve söz konusu bölgede işbirliği fırsatlarını da değerlendirmiştir.
Etkinlikte dikkat çeken bir diğer husus, Tacikistan’ın dijital hizmet ihracatını artırma amacıdır. Tacik teknoloji firmaları, yazılım, siber güvenlik, bulut çözümleri gibi farklı alanlarda dış pazarlara açılmak istemektedir. Japonya ise bu aşamada önemli bir ortak olarak görülmektedir. Japon teknoloji firmalarının Araştırma ve Geliştirme (ARGE) kapasitesi, Tacik şirketler için de büyük bir öğrenme ve gelişme fırsatı sağlamaktadır.[iv]
Japonya’nın dijitalleşme konusundaki sahip olduğu deneyimi, Tacikistan’a rol model oluşturabilecek pek çok iyi uygulamayı içinde barındırmaktadır. Özellikle kırsal kalkınma, e-devlet çözümleri ve dijital sağlık hizmetleri gibi konularda Japonya’nın sahip olduğu tecrübesi, Tacikistan’ın dijital amaçlarıyla da birebir örtüşmektedir. Bu açıdan değerlendirildiğinde “Tajik-Japan Digital Business Connect”, sadece iş dünyasına değil, kamu yönetimine ve toplumsal hizmetlere de yön veren çok vektörlü bir platform olmuştur.
Söz konusu etkinlik, taraflarca sadece teknik bir buluşma olarak değil, ayrıca karşılıklı güvene dayanan uzun vadeli bir iş ortaklığının ilk adımı olarak da değerlendirilmiştir. Katılımcılar, iki devlet arasında dijital teknoloji alanında sürdürülebilir ortaklıkların oluşturulması yönündeki niyetlerini de açıkça ortaya koymuştur. Bunun yanı sıra bu tür organizasyonların Orta Asya’da dijital işbirliği ağlarının oluşturulmasına katkı sağlayacağı görüşü de ön plana çıkmıştır.
Sonuç olarak Tacikistan ve Japonya arasında gelişen dijital iş ortaklığı, coğrafi uzaklığa rağmen iki devletin ortak vizyonuyla gelişebileceğini göstermiştir. Tacikistan’ın dijital olanaklarını kuvvetlendirerek arttırma yönündeki kararlı duruşu, Japonya’nın teknoloji bilgisiyle birleştiğinde, ortaya yalnızca ekonomik fayda değil, bununla birlikte bölgesel dijital kalkınmayı destekleyen kuvvetli bir sinerji çıkmaktadır. “Tacikistan-Japonya Dijital İş Köprüsü” etkinliği bu kapsamda tarihi bir dönüm noktası olarak değerlendirilebilir. Bu girişim, Tacikistan’ın beynelmilel dijital pazarlara entegrasyonuna hız kazandırırken; Japonya için Orta Asya’da yeni ortaklık alanları açmaktadır. Gelecekte benzer etkinliklerin artması, dijital teknolojilerin sınırları aşan birleştirici gücünü daha da görünür kılması açısından önem arz etmektedir. Bu aşama, bir tek ülkeler arası ekonomik ilişkileri değil, dijital çağın getirdiği değerler üzerinden şekillenen yeni nesil diplomatik ve stratejik iş ortaklıklarını da beslemeye devam edecektir.
[i] “В рамках саммита «Центральная Азия – Япония» в Токио прошел Tajik-Japan Digital Business Connect”, Asia Plus, https://asiaplustj.info/ru/news/tajikistan/politics/20251218/v-ramkah-sammita-tsentralnaya-aziya-yaponiya-v-tokio-proshel-tajik-japan-digital-business-connect, (Erişim Tarihi: 20.12.2025).
[ii] “Печать страницы Отправить В рамках Саммита «Диалог Центральная Азия+Япония» состоялось параллельное мероприятие «Tajik-Japan Digital Business Connect»“, XOBAR, https://khovar.tj/rus/2025/12/v-ramkah-sammita-dialog-tsentralnaya-aziya-yaponiya-sostoyalos-parallelnoe-meropriyatie-tajik-japan-digital-business-connect/, (Erişim Tarihi: 20.12.2025).
[iii] Aynı Yer.
[iv] “ТАДЖИКИСТАН ПРОДВИГАЕТ ЦИФРОВЫЕ ТЕХНОЛОГИИ И IT-ЭКСПОРТ В ЯПОНИИ”, Dialog Tajikistan i Mir,https://dialog.tj/new90447/, (Erişim Tarihi: 20.12.2025).
