2025 yılının Eylül ayının başlarında Amerika Birleşik Devletleri (ABD) Dışişleri Bakanı Marco Rubio, üst düzey bir diplomatik misyon kapsamında Ekvador’un başkenti Quito’ya resmi bir ziyaret gerçekleştirmiştir. Ziyaret, Ekvador’un güçlü çetelerin beslediği şiddet dalgasıyla mücadele ettiği, Venezuela’nın ise uyuşturucu kaçakçılarıyla bağlantılı olduğu iddia edilen bir teknenin ABD tarafından vurularak batırılmasının ardından sert tepkiler verdiği bir döneme denk gelmiştir. Rubio, Ekvador Devlet Başkanı Daniel Noboa ile yaptığı ortak basın toplantısında, ABD’nin ülkenin en bilinen suç örgütlerinden Los Choneros ve Los Lobos’u resmen yabancı terör örgütleri listesine alacağını duyurmuştur.[i] Bu adım, Amerikan politikasında kayda değer bir değişime işaret etmektedir. Zira terörle mücadele çerçevesinin organize suç örgütlerine genişletilmesini sağlamaktadır. Ayrıca bu adım, ABD makamlarına bu grupların mali varlıklarını hedef alma, küresel hareket alanlarını kısıtlama ve gerektiğinde uluslararası askeri operasyonları meşrulaştırma imkânı vermektedir.[ii]
Rubio’nun açıklamasının zamanlaması dikkat çekici olmuştur. Zira bundan yalnızca birkaç gün önce ABD güçleri Karayipler’in güneyinde bir operasyon gerçekleştirmiş ve Venezuela’nın Tren de Aragua çetesiyle bağlantılı olduğu öne sürülen bir tekneyi batırmıştı. Olayda on bir kişi hayatını kaybetmiş, ABD yetkilileri ise teknenin uyuşturucu taşıdığını iddia etmişlerdi. Rubio, bu saldırıyı Washington’un yeni yaklaşımının ciddiyetini ortaya koyan kararlı bir adım olarak savunmuş, Başkan Trump ise operasyonun kartelleri uyuşturucu sevkiyatını sürdürmeden önce iki kez düşünmeye zorlayacağını ifade etmiştir. Venezuela Devlet Başkanı Nicolás Maduro ise saldırıyı egemenlik ihlali olarak nitelendirerek ülkesindeki askeri güçleri alarma geçirmiş ve daha fazla tırmanmaya karşı koyacaklarını duyurmuştur.[iii] Bu gelişme, Rubio’nun Quito’daki temaslarının arka planına ağır bir gölge düşürerek ABD’nin uyuşturucu karşıtı hamlelerinin artık hem diplomatik hem de askeri düzlemde sınırları zorladığını göstermektedir.[iv]
Rubio’nun Ekvador’daki söylemleri doğrudan, sert ve gözdağı verme amacı gütmüştür. Los Lobos ve Los Choneros örgütlerini “vahşi hayvanlar, bu teröristler” şeklinde tanımlayan Rubio, ABD’nin artık yalnızca sürat tekneleriyle uyuşturucu tacirlerini kovalayan bir ülke olmadığını, Amerikalıları hedef alan ve bölgeyi istikrarsızlığa sürükleyen yapılarla savaş yürüttüğünü ileri sürmüştür. Bu söylem, söz konusu grupları yalnızca kaçakçılar değil, aynı zamanda terör ve yozlaşma yayan siyasi aktörler olarak tanımlamakta ve “Teröre Karşı Savaş” retoriğinin Latin Amerika kartellerine genişletildiğini göstermektedir.[v]
Ziyaretin önemli bir boyutu somut işbirliği tedbirlerine ayrılmıştı. Rubio, Ekvador’a yaklaşık yirmi milyon dolarlık yeni Amerikan güvenlik yardımı sözü vermiştir. Bunun altı milyon dolarlık kısmı, Ekvador Donanması’nın kapasitesini artıracak silahlı insansız hava araçları için ayrılırken geri kalan fonlar istihbarat paylaşımı, eğitim ve genel güvenlik programlarına yönlendirilecektir. Silahlı dron teknolojisinin paylaşımı özellikle dikkat çekicidir. Zira bu teknoloji genellikle yalnızca ABD’nin yakın askeri müttefiklerine sağlanmaktadır. Ayrıca Rubio, Ekvador’da bir Amerikan askeri üssünün yeniden kurulabileceğini gündeme getirmiştir. Devlet Başkanı Noboa bu ihtimale olumlu yaklaşsa da anayasal gereklilik nedeniyle böyle bir kararın ulusal referandumla onaylanması gerekmektedir.[vi] Bu olasılık, iki ülke arasındaki yakınlaşmanın boyutunu ortaya koymakta, Ekvador’un egemenlik hassasiyetlerini güçlü suç örgütlerine karşı dış desteğin sağlanması amacıyla yeniden tartışmaya açtığını göstermektedir.
Görüşmelerde göç meselesi de öne çıkmıştır. ABD, Ekvador ile “güvenli üçüncü ülke” anlaşması yaparak sığınmacıların davaları sonuçlanana kadar bu ülkede tutulmalarını hedeflemektedir. Rubio, bu kapsamda Ekvador’un yıllık üç yüz kadar mülteciyi kabul edebileceğini belirtirken; Quito yönetimi, sayının tamamen kendi takdirlerine bağlı kalacağını vurgulamıştır. Bu öneri, özellikle Kuzey Amerika’ya yönelen göç rotalarının kesişim noktasında yer alan Ekvador’un rolünü öne çıkarmaktadır. Ayrıca bu, ABD’nin Darien Boşluğu üzerinden ilerleyen göçmen akışına yönelik kaygılarıyla da doğrudan bağlantılıdır. Noboa açısından ise bu anlaşma, Washington’la ilişkileri derinleştirmek ve ülkesini güvenilir bir bölgesel ortak olarak konumlandırmak için bir fırsat olarak değerlendirilmektedir.
Tüm bu gelişmeler, Ekvador’un giderek tırmanan iç güvenlik krizinin gölgesinde yaşanmaktadır. Ülke, çeteler arası çatışmalar, üst düzey siyasi suikastlar, hapishane isyanları ve kamu kurumlarına yönelik saldırılarla sarsılmıştır. Tarihsel olarak Meksika kartelleriyle bağlantılar üzerinden büyüyen Los Choneros, hapishane sistemindeki nüfuzunu da kullanarak ülke çapında bir güç haline gelmiş, Los Lobos ise onlardan koparak binlerce üyeyle pek çok eyalete yayılmıştır. Bu örgütler devlet kurumlarına sızma, meşru sektörler üzerinden kara para aklama ve şiddet yoluyla hâkimiyet tesis etme kapasitesiyle Ekvador toplumunu derin bir güvensizlik atmosferine sürüklemiştir. ABD’nin bu grupları terör örgütü ilan etmesi, Ekvador’un yaşadığı krizin uluslararası alanda kabul görmesi açısından önemli bir adım olmakla birlikte iç güvenlik mücadelesini Amerika’nın küresel savaş stratejisinin bir parçası haline getirmektedir.
Bölgesel sonuçlar ise belirsizliğini korumaktadır. Venezuela, söylemini tırmandırarak bu saldırıyı emperyalist bir müdahale olarak sunmuş, ABD içindeki hukukçular ise operasyonun başkanlık yetkilerini aşıp aşmadığını tartışmaya açmıştır. İnsan hakları savunucuları, çetelerin terör örgütü ilan edilmesinin hukuki sınırları bulanıklaştırabileceği ve sivillerin zarar görmesine yol açabilecek sert askeri müdahaleleri meşrulaştırabileceği uyarısında bulunmaktadır. Öte yandan Ekvador halkı arasında da farklı görüşler mevcuttur: Kimi kesimler, ABD’nin yardımlarını ve ileri askeri teknolojiyi memnuniyetle karşılarken; kimileri ülkenin egemenliğini yitirme ve Washington’a bağımlılığın artma riskinden kaygı duymaktadır.
Gelinen noktada ABD’nin Latin Amerika’daki organize suç savaşlarına yaklaşımını yeniden tanımladığı görülmektedir. Suç örgütlerini terör örgütleriyle aynı kategoride değerlendiren ve gerektiğinde askeri güç kullanma iradesini ortaya koyan Washington, geleneksel kolluk kuvvetleri işbirliği ya da bölgesel polis koordinasyonu yerine caydırıcılık ve hızlı tırmanmaya dayalı bir yol haritası izlemektedir. Ekvador açısından bu yaklaşım mevcut krizde gerekli desteği sağlayabilir. Ancak daha geniş bölgesel düzlemde göç, diplomasi, askeri strateji ve uluslararası hukukun iç içe geçtiği bir çatışmanın risklerini artırmakta ve bu yeni dönemin yankılarının uzun yıllar boyunca hissedilmesi muhtemel görünmektedir.
[i] “US designates 2 more gangs in Latin America as foreign terrorist groups”, AP News, https://apnews.com/article/rubio-ecuador-venezuela-military-strike-immigration-0bde0bbf862734facbd0df5f5361935b, (Erişim Tarihi: 06.09.2025).
[ii] “Rubio visits Ecuador as US military strike on Venezuelan boat overshadows talks”, ABC News, https://abcnews.go.com/International/wireStory/rubio-visits-ecuador-us-military-strike-venezuelan-boat-125258630, (Erişim Tarihi: 06.09.2025).
[iii] “US military kills 11 in strike on alleged drug boat tied to Venezuelan cartel, Trump says”, CNN, https://edition.cnn.com/2025/09/02/politics/us-military-strike-caribbean, (Erişim Tarihi: 06.09.2025).
[iv] “Did a Boat Strike in Caribbean Exceed Trump’s Authority to Use Military Force?”, The Wall Street Journal, https://www.wsj.com/politics/national-security/did-a-boat-strike-in-caribbean-exceed-trumps-authority-to-use-military-force-828db8c6, (Erişim Tarihi: 06.09.2025).
[v] “‘It’s a war’: Marco Rubio labels Ecuadorian cartels ‘foreign terrorists’”, Al Jazeera, https://www.aljazeera.com/news/2025/9/4/its-a-war-marco-rubio-labels-ecuadorian-cartels-foreign-terrorists, (Erişim Tarihi: 06.09.2025).
[vi] “US gives Ecuador nearly $20 million in new funding, drones to fight drug gangs”, Reuters, https://www.reuters.com/world/americas/us-gives-ecuador-nearly-20-million-new-funding-drones-fight-drug-gangs-2025-09-04/, (Erişim Tarihi: 06.09.2025).
