Kızıldeniz; Süveyş Kanalı ve Babül Mendep Boğazı aracılığıyla Akdeniz’i Hint Okyanusu’na bağlayan ekonomik istikrar için hayati önem taşıyan bir uluslararası ticaret rotasıdır. 2023 yılının Ekim ayında başlayan Aksa Tufanı Operasyonu sonrası başlayan Hamas-İsrail Savaşı’yla birlikte Husilerin İsrail’in Gazze’deki saldırılarına misilleme olarak bölgeden geçen İsrail bağlantılı ticaret gemilerine yönelik başlattığı saldırılar sonrası Asya-Avrupa arasındaki deniz ticareti için bu rotayı kullanan Evergreen, Maersk, Hapag-Lloyd, CMA CGM gibi büyük denizcilik şirketleri, filolarındaki gemileri Ümit Burnu rotasına yönlendirmiştir. Yapılan bu rota değişikliği sonrası 2024 yılı ortasında Aden Körfezi’ni geçen gemilerin tonaj kapasitesi %76, Süveyş Kanalı’ndan geçen gemilerin tonajı ise %70 azalmış, Ümit Burnu’na geçen gemilerin toplam tonajı ise %89 artmıştır.[i]
Konteyner taşımacılığının yanı sıra bölgeden taşınan ham petrol miktarı da azalmış, Aralık 2023 itibarıyla Babül Mendeb Boğazı’ndan taşınan ve dünya çapındaki günlük 101,7 milyon varil ham petrol talebinin %8,7’sine denk gelen günlük ortalama 8,8 milyon varil petrol,[ii] Husi saldırılarının ardından Ağustos 2024 tarihine kadar küresel talebin yaklaşık %3,9’una denk gelen günlük 4 milyon varile düşmüştür.[iii] Bu oran, Babül Mendeb Boğazı’ndan taşınan ham petrol miktarında 2024’ün ilk sekiz ayında yüzde 50’den fazla düşüş anlamına gelmektedir.
2025 yılı Ekim ayı başında imzalanarak yürürlüğe giren Gazze Barış Planı sonrası Husi askeri yetkilisince Hamas’ın Kassam Tugayları’na yazdığı mektupla, saldırıların durdurulduğuna dair bir açıklama yapılmış[iv] ve Kasım ayı içerisinde Kızıldeniz’de nispeten sakin bir döneme girilmiş, ancak saldırılar öncesi bölgeyi kullanan denizcilik şirketlerinin temkinli pozisyonu da devam etmiştir.
Bunların içerisinde, Maersk Şirketi yetkilisinin yaptığı açıklamada, “koşullar elverdiği anda Süveyş Kanalı üzerinden Kızıldeniz geçişini yeniden başlatmak için adımlar atılacağı, ancak henüz net bir tarih belirlenmediği” belirtilirken Süveyş Kanal İdaresince şirkete ait konteyner gemilerinin Aralık ayı başından itibaren kanal üzerinden kısmi olarak geçişe yeniden başlayacağı, ardından da tam bir dönüş yapılacağı belirtilmiştir.[v] Bir diğer büyük deniz taşımacılığı şirketi Hapag-Llyod yetkilisi ise “şirket bağlısı gemilerin çok yakın bir zamanda Süveyş rotasına geri döneceğini düşünmediğini” belirtmiş ve şirketin durumu gözlemlediğini vurgulamıştır.
Konuyla ilgili uzmanlarca da ilan edilen aranın ardından temkinli olunması gerektiği vurgulanırken, Husilerin Kızıldeniz, Aden Körfezi ve daha geniş bölgedeki deniz taşımacılığına yönelik saldırı riskinin önemli ölçüde azalmakla birlikte bölgeden geçecek gemilere karşı füze, insansız hava ve deniz araçları ile saldırı düzenleme kapasitelerini korudukları belirtilmektedir.[vi]
Hatırlanacağı üzere Mart 2025 tarihinde ABD tarafından Yemen’deki Husi hedeflerine karşı Başkan Donald Trump’ın ikinci döneminde Orta Doğu’daki en büyük ABD askeri operasyonu olan “Rough Rider” kod adlı operasyonla büyük bir hava ve deniz saldırısı başlatılmış, Husilerin Kızıldeniz ve Aden Körfezi’ndeki ticaret gemileri ve donanma unsurlarına saldırmak için kullandığı radar ve hava savunma sistemleri ile balistik füze ve dron fırlatma üslerinin hedef alındığı saldırıya 30 Nisan 2025 tarihinde Birleşik Krallık da katkı sağlamış, ancak gerçekleştirilen saldırılar sonrası bölgeden geçen gemilere Husi saldırıları devam etmişti.[vii]
Husilerin Kızıldeniz’de gerçekleştirdiği saldırıların; İran ve Suudi Arabistan arasındaki gerilimi artırması, ticaret ve bazı donanma gemilerine karşı düzenlenen saldırıları önlemek üzere ABD liderliğindeki “Refah Muhafızı Harekâtı” ile AB liderliğindeki “Aspides Harekâtı” gibi uluslararası koalisyonların oluşturulmasına neden olması gibi jeopolitik etkileri olmuştur. Ayrıca bölgede oluşan güvenlik boşluğu, 2016’dan 2022’ye kadar sıfıra düşen Somali deniz haydutluğu faaliyetlerinde tekrar artışa yol açmış,[viii] Yemen ve Sudan’a insani yardım ulaştırılmasını geciktirmiş ve ekonomik açıdan da daha uzun rotalar nedeniyle maliyetleri, sigorta ve navlun ücretlerini artırarak 2022 yılında yıllık yaklaşık 9 milyar dolar katkıda bulunan Süveyş Kanalı gelirleri saldırılar sonrası %22 oranında düşen[ix] başta Mısır olmak üzere bölge ülke ekonomilerini olumsuz yönde etkilemiştir.
Sonuç olarak Gazze’deki ateşkes, bölgesel istikrar açısından olumlu bir gelişme olsa da tek başına Kızıldeniz üzerinden küresel taşımacılığın geri döneceğini garanti etmemektedir. Husilerin saldırı tehdidi kalıcı bir şekilde azalıncaya kadar nakliye şirketlerinin Kızıldeniz rotasına temkinli yaklaşmaya devam edeceği bunun da küresel tedarik zinciri üzerindeki baskıyı devam ettireceği değerlendirilmektedir.
[i] Review of Maritime Transport 2024, UN Trade & Development (UNCTAD), https://unctad.org/publication/review-maritime-transport-2024?utm_source, (Erişim Tarihi: 29.11.2025).
[ii] US Energy Information Administration, Red Sea Chokepoints are Critical for International Oil and Natural Gas Flows, https://www.eia.gov/todayinenergy/detail.php?id=61025, (Erişim Tarihi: 29.11.2025).
[iii] U.S. Energy Information Administration, Fewer tankers transit the Red Sea in 2024, https://www.eia.gov/todayinenergy/detail.php?id=63446&utm_source, (Erişim Tarihi: 25.11.2025).
[iv] Gambrell, J. (2025), Yemen’s Houthi rebels signal that they’ve stopped attacks on Israel and Red Sea shipping, AP, https://apnews.com/article/mideast-wars-yemen-houthis-red-sea-ee7be23641e9e3fd227d2c1677e03472, (Erişim Tarihi: 25.11.2025).
[v] “Maersk to return to Red Sea route as soon as conditions allow, CEO says”, Reuters, https://www.reuters.com/world/middle-east/maersk-return-red-sea-route-soon-conditions-allow-ceo-says-2025-11-25/?utm_source, (Erişim Tarihi: 25.11.2025).
[vi] Schuler, M., (2025), Houthis Declare Suspension of Red Sea Attacks, But Maritime Threat Remains, gCaptain, https://gcaptain.com/houthis-declare-suspension-of-red-sea-attacks-but-maritime-threat-remains/, (Erişim Tarihi: 25.11.2025).
[vii] Oral, F., (2025). Savaş ve Çatışmaların Çevreye Olumsuz Etkileri, ANKASAM, https://www.ankasam.org/anka-analizler/savas-ve-catismalarin-cevreye-olumsuz-etkileri/, (Erişim Tarihi: 25.11.2025).
[viii] “Somali piracy spikes after months of calm”, Safety4sea, https://safety4sea.com/somali-piracy-spikes-after-months-of-calm/, (Erişim Tarihi: 25.11.2025).
[ix] Sainz, S., & Rodríguez, Á., The Strategic Disruption by Houthi Forces in the Maritime Corridor of the Red Sea, Global Economic, Humanitarian and Security Implications, https://doi.org/10.7910/DVN/5MO5NI, (Erişim Tarihi: 25.11.2025).
