Rusya’nın 24 Şubat 2022 tarihinde Ukrayna’ya karşı başlattığı savaş küresel sistem içerisinde ve bilhassa da Avrupa’da derin etkilere neden olmuştur. Zira savaşın başlarında Batı Bloğu’nun konsolidasyonu gerçekleşmiş gibi görünse de daha sonraları Batı’da ve özellikle de Avrupa Birliği (AB) içerisinde görüş ayrılıkları meydana gelmiştir.
Bu bağlamda Amerika Birleşik Devletleri (ABD) ile Kuzey Atlantik Antlaşması Örgütü (NATO), Rusya’ya karşı çok daha sert politikalar izlenmesini istemektedir. Ancak bu politikalardan ve yaptırımlardan[1] AB de olumsuz etkilenmektedir. Bu durum da Moskova’ya karşı takınılacak tutum noktasında Batı’da önemli fikir ayrılıklarına sebep olmaktadır.
Öte yandan NATO da üye ülkelerin Gayri Safi Yurt İçi Hasılalarının (GSYİH) %2’sini savunmaya harcamasını istemektedir.[2] Bu noktada Moskova’ya karşı daha sert bir tutum takınılmasını isteyen Polonya’nın savunma harcamalarını %4’e çıkardığı,[3] ancak Almanya’nın %2 konusunda tereddütlü olduğu söylenebilir.
Bu kapsamda Almanya Şansölyesi Olaf Scholz, Rusya-Ukrayna Savaşı’nın başlangıcından itibaren Avrupa’da artan güvenlik endişeleri göz önüne alındığında, savunma harcamaları hedefiyle ilgili bir yasa çıkarma niyetini açıklamıştı. Ancak çıkan son haberlere göre Almanya, bu yasa taslağını 16 Ağustos 2023 tarihinde Bakanlar Kurulu’nda görüşülmeden önce gündeminden çıkarmıştır.[4]
Almanya, gelecek beş yıl içerisinde savunma harcamalarında ortalama %2’lik hedefine ulaşma stratejisini sürdürecektir. Berlin Hükümeti, yasal bir zorunluluğu olmamasına rağmen %2 hedefini tutturma sözü vermiştir.[5] Öte yandan son yıllarda ABD ve diğer NATO müttefikleri, Almanya’yı ittifakın %2 hedefine ulaşamadığı için ağır bir şekilde eleştirmiştir.[6] Hükümet rakamlarına göre ise Almanya geçen yıl GSYİH’sının yaklaşık %1,5’ini savunmaya harcamıştır.[7] Ancak Rusya-Ukrayna Savaşı’nın Almanya’yı savunma ve dış politikada kapsamlı değişiklikler yapmaya yönelttiği öne sürülebilir. Konuyla ilgili Scholz, “Bundan sonra, GSYİH’nın %2’sinden fazlasını her yıl savunmamıza yatıracağız” demiştir.[8]
Almanya Savunma Bakanlığı, taahhüdü yasalaştırma çabalarını desteklemiş, ancak Dışişleri Bakanlığı mevcut yasal statünün yeterli olduğunu söyleyerek harekete karşı çıkmıştır. Tüm bunların yanı sıra Almanya Hükümeti Sözcüsü Steffen Hebestreit, 6 Aralık 2022 tarihinde yaptığı bir açıklamada, ülkenin sahip olduğu seçeneklerle %2 hedefine olabildiğince yaklaşmaya ve bu yasama döneminde söz konusu hedefe ulaşmaya kararlı olduğunu söylemiştir.[9] Sonuç olarak Rusya-Ukrayna Savaşı devam ettikçe Batı Bloğu’nun ve özellikle de Avrupa’nın güvenlik kaygılarının düşüşe geçmeyeceği, aksine artarak devam edeceği ileri sürülebilir. Bu da özellikle NATO üyelerinin güvenlik ve savunma harcamalarını %2 kriterine uygun hale getirmeye çalışacağı anlamına gelmektedir. Bu politikaya uymayan veya uyum sağlamakta zorlanan ülkelerin ciddi eleştirilere maruz kalabileceği görülmektedir. Dahası NATO’nun güçlenmesi, AB’nin güvenlik temelli çalışmalarını yavaşlatabilir. Bu bağlamda temel olarak Batı Bloğu’nun fikir ayrılıklarının üstesinden gelerek Rusya’ya karşı konsolide ve sert bir mücadele yürütmeyi hedeflediği ve bu doğrultuda adımlar atmaya çalıştığı söylenebilir. Ancak gerek Batı gerekse de Rusya’nın kaynaklarını bu savaşa ayırmaya daha ne kadar devam edebilecekleri soru işaretidir.
[1] “Russia’s War of Aggression Against Ukraine: EU Adopts 11th Package of Economic and Individual Sanctions”, European Council of the European Council, https://www.consilium.europa.eu/en/press/press-releases/2023/06/23/russia-s-war-of-aggression-against-ukraine-eu-adopts-11th-package-of-economic-and-individual-sanctions/, (Erişim Tarihi: 19.08.2023).
[2] “NATO: Why is Spending 2% of GDP on Defence so Controversial?”, Euro News, https://www.euronews.com/2023/04/07/nato-why-is-spending-2-of-gdp-on-defence-so-controversial, (Erişim Tarihi: 19.08.2023).
[3] “Poland to Spend 4% of GDP on Defence This Year, Highest Current Level in NATO”, Notes from Poland, https://notesfrompoland.com/2023/01/31/poland-to-spend-4-of-gdp-on-defence-this-year-highest-current-level-in-nato/, (Erişim Tarihi: 19.08.2023).
[4] “Germany Backtracks on Pledge to Meet NATO’s Defense Spending Target, News Reports Say”, Stars and Strıpes, https://www.stripes.com/theaters/europe/2023-08-18/germany-defense-spending-11083981.html, (Erişim Tarihi: 19.08.2023).
[5] “Germany Must Meet NATO’s 2% Spending Target Over Long Term, Defence Minister Says”, Reuters, https://www.reuters.com/world/europe/germany-must-meet-natos-2-spending-target-over-long-term-defence-minister-2022-09-12/, (Erişim Tarihi: 19.08.2023).
[6] “Judy Asks: Is Germany Getting Serious About Security and Defense?”, Carneige Europe, https://carnegieeurope.eu/strategiceurope/90020, (Erişim Tarihi: 19.08.2023).
[7] “Germany to Set Up €100bn Fund to Boost its Military Strength”, The Guardian, https://www.theguardian.com/world/2022/feb/27/germany-set-up-fund-boost-military-strength-ukraine-putin, (Erişim Tarihi: 19.08.2023).
[8] “Germany Backtracks on Pledge to Meet NATO’s Defense Spending Target, News Reports Say”, Stars and Strıpes, https://www.stripes.com/theaters/europe/2023-08-18/germany-defense-spending-11083981.html, (Erişim Tarihi: 19.08.2023).
[9] “Germany Says Will Reach NATO Spending Target by 2025”, The Defense Post, https://www.thedefensepost.com/2022/12/06/germany-reach-nato-spending-2025/?expand_article=1, (Erişim Tarihi: 19.08.2023).
