Türkiye ile Şili arasındaki diplomatik ilişkiler, 1926 yılında Şili’nin Türkiye Cumhuriyeti’ni tanımasıyla resmiyet kazanmıştır. Bu anlamda Şili, Türkiye’yi tanıyan ilk Latin Amerika ülkesi olmuştur.[1] Bu diplomatik tanıma, iki ülke arasında zaman içinde gelişen dostane ve yapısal işbirliklerinin temelini atmıştır.
Zamanla karşılıklı yüksek düzey ziyaretler, Türkiye-Şili ilişkilerinin sadece sembolik değil, aynı zamanda yapısal temellerini güçlendirmiştir. 1995 yılında Türkiye Cumhurbaşkanı Süleyman Demirel’in Şili ziyareti, Türkiye’nin Latin Amerika’ya yönelik dış politika açılımının önemli bir adımı olarak görülmüştür. Bu ziyaret, iki ülke arasında ekonomik ve siyasi işbirliğinin kurumsallaşmasına zemin hazırlamış; taraflar arasındaki güvenin pekişmesini sağlamıştır. 2004 yılında Şili Devlet Başkanı Ricardo Lagos ve 2012 yılında Şili Cumhurbaşkanı Sebastián Piñera’nın Türkiye ziyaretleri, siyasi istişarelerin derinleşmesine ve ticari ilişkilerin ivme kazanmasına katkı sunmuştur. Bu temaslar, Türkiye ve Şili’nin karşılıklı çıkarlarına dayalı stratejik ortaklık arayışını somutlaştırmış ve iki ülkenin dış politika gündemlerinde Latin Amerika’nın artan önemini yansıtmıştır.
2016 yılında Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın Şili ziyareti ise ilişkilerin tarihsel boyutunu ve kültürel bağlarını görünür kılmıştır. Ziyaret sırasında, dışişleri bakanlıkları 90. yıl anısına ortak belge sergisi düzenleyerek diplomatik ilişkinin kurumsal belleğine vurgu yapmıştır. Aynı zamanda, dışişleri bakanları arasında yapılan siyasi istişare toplantısı, güncel bölgesel ve küresel meselelerde iki ülkenin ortak tutum geliştirme çabasını ortaya koymuştur. Bu yüksek düzey temaslar, Türkiye’nin Latin Amerika politikasında Şili’yi model ortak olarak konumlandırmasının ve karşılıklı işbirliği alanlarının çeşitlendirilmesinin kurumsal altyapısını güçlendirmiştir. Böylece diplomasi alanında sembolik jestlerin ötesinde sürdürülebilir ve derinlemesine bir ortaklık zemini oluşturulmuştur.[2]
Diplomatik yakınlaşmanın ekonomik sonuçları da önemlidir. Türkiye ile Şili, Latin Amerika ve Karayipler bölgesinde imzalanan tek Serbest Ticaret Anlaşması’nı (STA) gerçeğe dönüştürmüştür.[3] Bu anlaşma 2009 yılında imzalanmış ve 2011 yılında yürürlüğe girmiştir. İki ülke arasındaki dış ticaret, STA sonrasında hızlı biçimde artarak 2024 itibarıyla yaklaşık 900 milyon dolar seviyesine ulaşmıştır.[4] Türkiye ile Şili arasındaki ticaret ilişkileri, her iki ülkenin ekonomisinde önemli bir yer tutmaktadır. Türkiye’nin ihracatında başlıca kalemler inşaat malzemeleri, tekstil ürünleri ve otomotiv parçaları olarak öne çıkarken, Şili’den yapılan ithalatta bakır türevleri, şarap ve çeşitli tarımsal ürünlerin yanı sıra deniz ürünleri ve meyve çeşitleri de önemli bir paya sahiptir. Özellikle bakır ve tarımsal ürünler, Şili ekonomisinin temel ihraç kalemleri arasında yer alırken, Türkiye’den yapılan ihracatta ise son yıllarda makine ve elektronik ürünlerin payı artış göstermiştir. Bu ticaret bileşimi, iki ülke arasındaki işbirliğinin çeşitlenmesine ve ekonomik ilişkilerin derinleşmesine katkı sağlamaktadır.[5]
100. yıldönümü etkinlikleri kapsamında, 18 Haziran 2025 tarihinde İstanbul’da düzenlenen “Şili Turizm Workshop ve B2B Etkinliği” Türkiye ile Şili’nin diplomatik temsilcilikleri, turizm ofisleri ve Türk Hava Yolları (THY) işbirliğiyle gerçekleştirilmiştir.[6] Bu etkinlikte Şili’nin Atacama Çölü’nden Patagonya bölgesine kadar uzanan doğal ve kültürel zenginlikleri tanıtılmış, Türk seyahat acenteleri Şilili tur operatörleriyle birebir görüşmeler yapma imkânı bulmuştur. THY Bölgesel Satış ve Pazarlama Müdürü Douglas Araujo, İstanbul-Santiago uçuşlarının 18 Aralık 2024 itibarıyla Sao Paulo aktarmalı olarak başlatıldığını ve karşılıklı seyahat hareketliliğini artırmak amacıyla bu hatların ilerleyen dönemlerde genişletilmesinin planlandığını belirtmiştir.[7] Bu tür turizm odaklı diplomasi girişimleri yalnızca ekonomik işbirliği için bir araç olmaktan öte aynı zamanda ülkelerin yumuşak güç stratejileri doğrultusunda diplomatik ilişkilerin kurumsallaşmasına katkı sağlamaktadır. Türkiye’nin Latin Amerika stratejisinde, karşılıklı kültürel tanıtım faaliyetleri, vize kolaylıkları ve doğrudan ulaşım hatlarının geliştirilmesi önemli bir yere sahiptir.
Türkiye-Şili ilişkileri, Türkiye’nin dış politika vizyonunda “güney-güney işbirliği” bağlamında değerlendirilmektedir. Her iki ülke, uluslararası platformlarda adalet temelli çok taraflılık ve işbirliğini desteklemektedir. Türkiye, G20 ve MIKTA gibi oluşumlarda aktif rol alırken; Şili, Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Teşkilatı (OECD) ve Pasifik İttifakı (Pacific Alliance) gibi bölgesel entegrasyon mekanizmalarında önemli aktör konumundadır.[8] Bu ortak vizyon, küresel yönetişim, iklim değişikliği, ticaret ve insani yardım gibi alanlarda işbirliğinin artırılmasına olanak sağlamaktadır.
Gelecek perspektifinde, Türkiye-Şili ilişkilerinde üç temel stratejik alanın öne çıktığını söylenebilir. Birincisi, Şili’nin lityum ve bakır rezervleri ile Türkiye’nin yeşil ekonomi ve sürdürülebilirlik hedefleri arasında kamu-özel sektör işbirliklerinin geliştirilmesidir.[9] İkincisi, dijital altyapı, e-devlet uygulamaları ve siber güvenlik alanlarında teknik ve bilgi paylaşımına dayalı ortak projeler; üçüncüsü ise afet yönetimi, göç hukuku ve sağlık diplomasisi gibi güncel küresel sorunlara yönelik ortak müdahale ve işbirliği mekanizmalarının oluşturulmasıdır.
Sonuç olarak diplomatik ilişkilerin 100. yıldönümü sadece bir kutlama değil, iki ülke arasındaki ilişkileri çok boyutlu, sürdürülebilir ve jeopolitik açıdan anlamlı bir seviyeye taşıma adına önemli bir fırsat olarak değerlendirilmektedir. Türkiye ile Şili arasındaki işbirliği, ekonomik, kültürel ve normatif alanlarda derinleşmekte ve güney-güney işbirliği modelinin başarılı örneklerinden biri olarak uluslararası ilişkiler literatüründe yerini almaktadır.
[1] “Türkiye-Şili Siyasi İlişkiler”, Türkiye Cumhuriyeti Dışişleri Bakanlığı, https://www.mfa.gov.tr/turkiye-sili-siyasi-iliskileri.tr.mfa, (Erişim Tarihi: 23.06.2025).
[2] Aynı Yer.
[3] Aynı Yer.
[4] “Diplomatik ilişkilerin 100. yılında Türkiye ve Şili arasında turizm işbirliği”, Euronews, https://tr.euronews.com/2025/06/18/diplomatik-iliskilerin-100-yilinda-turkiye-ve-sili-arasinda-turizm-is-birligi, (Erişim Tarihi: 23.06.2025).
[5] “Türkiye – Şili İş Forumu İki Ülke İş Dünyasını İstanbul’da Buluşturdu”, Dış Ekonomik İlişkiler Kurulu (DEİK) https://www.deik.org.tr/basin-aciklamalari-turkiye-sili-is-forumu-iki-ulke-is-dunyasini-istanbul-da-bulusturdu?utm_source=chatgpt.com, (Erişim Tarihi: 23.06.2025).
[6] “Diplomatik ilişkilerin 100. yılında Türkiye ve Şili arasında turizm iş birliği”, Euronews, https://tr.euronews.com/2025/06/18/diplomatik-iliskilerin-100-yilinda-turkiye-ve-sili-arasinda-turizm-is-birligi (Erişim Tarihi: 23.06.2025).
[7] Aynı Yer.
[8] Chile, OECD. Org, https://www.oecd.org/en/countries/chile.html, (Erişim Tarihi: 23.06.2025).
[9] Şili, Yatırıma Açık Lityum Rezervi Alanlarının Sayısını İki Katına Çıkardı, Türkiye Cumhuriyeti Ticaret Bakanlığı, https://ticaret.gov.tr/blog/sektor-haberleri/sili-yatirima-acik-lityum-rezervi-alanlarinin-sayisini-iki-katina-cikardi, (Erişim Tarihi: 23.06.2025).
