Bu yıl, Türkmenistan’ın başkenti Aşkabat’ın kuruluşunun 140. yıldönümüdür. Aşk ve Ak şehri olarak bilinen Aşkabat’ı tek bir sıfatla tanımlamak, tarif etmek mümkün değildir. Zira Aşkabat, bir başkentin çok daha ötesinde bir anlam ve öneme sahip. Sadece geçmiş ve bugünün değil; geleceğin de başkentidir. “Asya’nın Mercanı” olarak da kabul edilen Aşkabat, yedi temel özelliğiyle ön plana çıkmaktadır.
Birincisi Aşkabat’ın “Güzelliğin Başkenti” olmasıdır. Çölün ortasında adeta bir ak gül bahçesi olarak kabul edilen Aşkabat, Ahal Tekelerin ve Alabayların koşuşturduğu yeşil bir vahadır. Ayrıca Aşkabat, 1948 yılında yaşanan doğal afet sonrasında Asya’nın ve dünyanın küllerinden yeniden doğmuş bir Zümrüd-ü Anka gibidir. Bu anlamda şehrin beyaz yeleli bir Ahal Teke’si olduğu söylenebilir. Aşkabat, bembeyaz bir şehirdir. Bu özelliği sayesinde gündüzleri ve ışıklandırılmasıyla geceleri parlamaya devam eden bir çolpan yıldızıdır. Nitekim bu özelliğinden ötürü şehir, 2013 yılında Guinness Rekorlar Kitabı’na girmiştir.
Güzelliğiyle ilham kaynağı olan Aşkabat, Türkmenistan Cumhurbaşkanı Sayın Gurbangulı Berdimuhamedov’un da dediği gibi “dağlarından güç alınan” bir vatandır. Güzelliği ve doğallığının yanı sıra tarihine olan bağlılığı ve ortaya koyduğu yetenekleriyle Aşkabat, geleceğe olan güvenin ve barışa olan katkının adıdır.
Türkmenistan’ın başkenti, insan için uçsuz bucaksız Asya topraklarında köklere dönüşü temsil etmektedir. Kısacası Aşkabat, güzelliği tüm dünya tarafından kıyamete kadar tescil edilmiş olan tüm güzelliklerin başkentidir.
İkincisi, Aşkabat’ın “Aşkın Başkenti” olarak ön plana çıkmasıdır. Zaten çöl ve Türkmen’in yüce aşkının bir diğer adıdır. Türkmen’in “Vatan Aşkı”nın sembolüdür. Birlik ve beraberlik hamurunun yoğrulduğu, toyların, sevgi, dostluk ve ebedi barışın ön plana çıktığı simge bir şehirdir.
Üçüncüsü, Aşkabat’ın “Kültür, Sanat, Spor ve Edebiyatın Başkenti” olarak anılmasıdır. Zira Aşkabat’ın bir diğer özelliği, güzel melodilerin yankılandığı eski çağlara dayanan Nisa Antik Kenti ve Antik Part (Parthia) gibi büyük medeniyetlerinin mirasını yaşatmaya devam eden bir kültür başkenti olmasıdır.
Ayrıca Türkmen halıları dünyanın gözdesidir. Yüzyıllardır aşkın, duyguların ilmik ilmik dokunduğu el emeği, göz nuru Türkmen halılarının ilham kaynağı olan Aşkabat, büyük Türkmen şair Mahtumkulu Firaki’nin kelimeleriyle ruh verdiği edebi aşkı yansımaktadır.
Diğer yandan 5. Asya Oyunları, Dünya Halter Şampiyonası ve bisiklet yarışları başta olmak üzere Aşkabat, spor, kültür ve bilim gibi birçok etkinliğe ev sahipliği yapmaktadır. Bu konularda önemli adımlar atan Aşkabat, eğitime yaptığı yatırımlarla bilgeliği ve aklı, “bahtın ışığı” olarak kabul ettiğini göstermektedir.
Dördüncüsü, Aşkabat’ın “Ekonominin, Refahın ve Sosyal Devlet Anlayışının Başkenti” olmasıdır.Altyapı, enerji ve su sorunlarını çözen Aşkabat, Asya’nın modern ve gelişmiş yüzünü tüm dünyaya yansıtmaktadır. İpek Yolu gibi tarihi bir güzergahta bulunan Türkmenistan’ın başkenti, modern karayollarının inşa edildiği kuzey-güney, doğu-batı güzergahlarında transit koridorların merkezlerinden biridir. Dolayısıyla TAPI, TAP ve Lapis Lazuli gibi enerji, taşımacılık ve ulaşım hatları projeleriyle Aşkabat, bölgenin enerji başkentlerinden biridir.
Doğalgaz rezervleri açısında dünyanın en zengin ülkelerinden biri olan Türkmenistan, diğer ülkelerle yaptığı anlaşmalar çerçevesinde enerji tedariki konusunda yükümlülüklerini sorunsuz bir şekilde yerine getirmektedir. Bu açıdan doğalgaz hatlarıyla bir enerji merkezine dönüşen Aşkabat, arz güvenliğiyle de uluslararası toplum tarafından saygın bir aktör olarak kabul edilmektedir.
Türkmen tarihi ve geleneksel kültürüyle birlikte moderniteyi yansıtan mimarisinin yanı sıra Türkmenistan’da yüksek teknolojiyle güçlendirilmiş sağlık sistemi tesis edilmektedir. Dahası Sayın Berdimuhamedov liderliğinde teşvik edilen sosyal faaliyetleriyle Türkmenistan’ın insanı merkeze aldığını söylemek mümkündür. Bu açıdan bakıldığında Aşkabat; sıhhatin, huzurun, mutluluğun ve konforlu yaşamın mekanıdır.
Beşincisi, Aşkabat’ın “Siyasetin Başkenti” olarak dikkat çekmesidir. Hiç kuşkusuz, eşitlikçi, tarafsız ve yapıcı tutumu Aşkabat’ı bir barış başkentine dönüştürmüştür. Asya’nın kalbi ve aklı olarak görülen Aşkabat, özellikle dünyada çatışmaların arttığı bir dönemde, insanlığa en yararlı ilacı; yani “barışı” sunmaktadır.
Türkmenistan’ın benimsediği Daimi Tarafsızlık Statüsü, Aşkabat’ı uluslararası bir işbirliği merkezi haline getirmiştir. Ayrıca mevzubahis özellik, Aşkabat’ın saygınlığını daha da arttırırken; yaşanan jeopolitik gelişmelerde dikkate alınması gereken bir aktör olduğu gerçeğini tüm dünyaya kabul ettirmiştir. Sadece devletlerle olan ilişkilerinde değil; uluslararası örgütlerde de önemli bir saygınlığa sahip olan Aşkabat, özellikle Birleşmiş Milletler (BM) nezdinde değerli bir aktördür.
Bu hususu teyit eden son gelişmelerinden biri de Cumhurbaşkanı Sayın Berdimuhamedov’un 2019 yılındaki önerisiyle 2021 yılının “Uluslararası Barış ve Güven Yılı” ilan edilmesidir. Dolayısıyla Aşkabat, barış siyasetinin başkentidir.
Altıncısı ise Aşkabat’ın “Geleceğin Başkenti” olmasıdır. İnsanlık tarihinde belirli dönemler, kırılmalar ve burada ön plana çıkan şehirler, başkentler vardır. Örneğin İstanbul, Kahire, Bağdat, Şam, Paris, Semerkant vb. gibi. Bunlar dünya medeniyetinin, kültürünün, biliminin, sanatının, teknolojisinin ve siyasetinin şekillendiği, insanlığa yön veren, güç veren tüm dünyanın başkentleri olmuşlardır.
Her defasında küllerinden yeniden doğan Ak Aşkabat’ın yakın geleceğin önemli başkentlerinden biri olacağı söylenebilir. Çünkü tarih, Türkmen başkentine böyle bir misyon yüklemektedir.
Yedincisi de Aşkabat’ın “Bilge Liderliğin Başkenti” olmasıdır. Bugünkü “Aşkabat Mucizesi”nin altında yatan en büyük faktör, hiç kuşkusuz Cumhurbaşkanı Sayın Berdimuhamedov’dur. Onun bilgi birikimi, misyonu, anlayışı, tecrübesi, edebi kimliği, Türkmen’in tarihinden ve kültüründen beslenen düşünceleri, sportmen ahlakı ve en önemlisi Aşkabat’ın ruhuyla özdeşleşmiş vizyoner liderliği, Türkmenistan’ı dünyada saygı duyulan bir ülke haline getirmiş ve geleceğin başkenti olan Aşkabat’ın temellerini atmıştır.
Ona inanan ve onun vizyon ve misyon anlayışına uygun şekilde hareket eden güçlü ekibi de Cumhurbaşkanı Sayın Berdimuhamedov’un ferasetli liderliğini bir kez daha teyit etmektedir.
Ayrıca liderine bağlı, ona sonuna kadar güvenen, güçlü Aşkabat inşasına gönlünü veren Türkmen halkı da Türkmenistan’ın gerçekleştirdiği atılımlardaki en önemli itici güçtür. Türkmenlerin inancı, duası, desteği ve güveni bundan sonraki süreçte geleceğin Aşkabat’ının gelişimi için en büyük motivasyon ve güç kaynağı olmaya devam edecektir.
